Χιλιάδες χρόνια πριν οι άνθρωποι αρχίσουν να καίνε ορυκτά καύσιμα, είχαν τροποποιήσει ανεξίτηλα τον φυσικό κόσμο μέσω της αναζήτησης τροφής, εκτροφής ζώων και καλλιέργειας, σύμφωνα με νέα μελέτη από μια διεθνή ομάδα αρχαιολόγων.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, συνθέτει δεδομένα από 255 αρχαιολόγους για να παράσχει την πρώτη παγκόσμια έρευνα για τον μετασχηματισμό της Γης μέσω ανθρώπινης χρήσης γης κατά τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Τα ευρήματα αμφισβητούν την κοινή άποψη ότι η μεγάλης κλίμακας, προκαλούμενη από τον άνθρωπο περιβαλλοντική αλλαγή είναι ένα σχετικά πρόσφατο φαινόμενο. Δείχνει επίσης πώς ο συνολικός αντίκτυπος της ανθρώπινης συμπεριφοράς αυξάνεται εκθετικά από το τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων.
«Η βιομηχανική επανάσταση και η μεγάλης κλίμακας γεωργία συχνά έρχονται στο μυαλό όταν οι άνθρωποι σκέφτονται για τον ανθρώπινο αντίκτυπο στο περιβάλλον, αλλά αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι οι άνθρωποι μετασχηματίζουν το τοπίο τουλάχιστον εδώ και 10.000 χρόνια», δήλωσε η ανθρωπολόγος του Yale, Jessica Thompson, για τη μελέτη. «Η γραμμή που χωρίζει τον ‘παρθένο’ φυσικό κόσμο από έναν μετασχηματισμένο από τους ανθρώπους, είναι πιο ασαφής και πηγαίνει πιο πίσω στο χρόνο από ό, τι πιστεύεται συνήθως».
Η μελέτη διεξήχθη από το ArcheoGLOBE, μια κοινοπραξία αρχαιολόγων από ιδρύματα σε ολόκληρο τον κόσμο. Από τους 255 αρχαιολόγους που συνέβαλαν με δεδομένα, 120 είναι συν-συγγραφείς του εγγράφου. Οι συνεισφέροντες ερευνητές μοιράστηκαν στοιχεία σχετικά με τη χρήση γης σε 145 περιφερειακές μονάδες – καλύπτοντας όλες τις ηπείρους πλην της Ανταρκτικής – από μια περίοδο που ξεκίνησε πριν από 10.000 χρόνια έως το 1850. Η C.E. Thompson, η έρευνα της οποίας επικεντρώνεται στην υποσαχάρια Αφρική, συνέβαλε με δεδομένα από έξι περιοχές της νότιας Αφρικής.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι κτηνοτρόφοι, οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι είχαν μεταμορφώσει τον πλανήτη πριν από 3.000 χρόνια – πολύ νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα που προέκυψε από τις πιο κοινές ανακατασκευές που χρησιμοποιούνται από τους επιστήμονες της Γης. Σε ορισμένες περιοχές, η έρευνα έδειξε επιπτώσεις από την εντατική χρήση της γης πάνω από 1.000 νωρίτερα από τις προηγούμενες εκτιμήσεις.
Η έρευνα διαπίστωσε ότι η χορτονομή, η οποία περιλαμβάνει το κυνήγι, τη συλλογή και την αλιεία, ήταν συνηθισμένη πριν από 10.000 χρόνια σε 120 ή στο 82% των 145 περιφερειών. Ωστόσο, οι τροφοσυλλέκτες δεν ήταν παθητικοί κάτοικοι. Επίσης, άλλαξαν δραστικά τοπία, όπως με εκτεταμένη καύση, για τη βελτίωση των συνθηκών θήρας και συγκέντρωσης, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Σίγουρα οι τροφοσυλλέκτες είχαν σημαντικές επιπτώσεις στις φυτικές και ζωικές κοινότητες όπου ζούσαν», είπε. «Επεξεργάστηκαν στο τοπίο για να ενισχύσουν τις πιθανότητες επιβίωσης. Μπορούν να κάψουν γη για να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους ή να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνει η βλάστηση για να προσελκύσουν τα ζώα για να κυνηγήσουν. Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πιο σοβαρά αυτή τη δραστηριότητα όταν εξετάζουμε τι συνιστά ένα περιβάλλον ή τοπίο μετασχηματισμένο από τους ανθρώπους. Και αυτό απαιτεί οι αρχαιολόγοι να αποτελούν μέρος της συζήτησης για τις σύγχρονες ανθρώπινες επιπτώσεις».
Η μελέτη υπογράμμισε επίσης σημαντικά κενά στα αρχαιολογικά δεδομένα, με ορισμένες περιοχές να έχουν μελετηθεί πολύ πιο έντονα από άλλες. Οι πιο μελετημένες περιοχές συγκεντρώθηκαν στην Ευρώπη, στη Νοτιοδυτική Ασία και σε τμήματα της Βόρειας και Νότιας Αμερικής. Οι περιφέρειες στη Νοτιοανατολική Ασία και την Κεντρική και Δυτική Αφρική έχουν λάβει λιγότερη προσοχή από τους ερευνητές, κατέληξε η μελέτη.
Η μεταβλητότητα στην ποιότητα των δεδομένων δείχνει μια εντυπωσιακή ανάγκη να επικεντρωθεί η προσοχή στις λιγότερο μελετημένες περιοχές, σημειώνει η Thompson.
«Ουσιαστικά, γνωρίζουμε πολλά περισσότερα για χώρους που έχουν εκτεταμένες ιστορίες έρευνας», ανέφερε. «Αυτό είναι συναρπαστικό γιατί αποδεικνύει πόσο λίγα γνωρίζουμε για μεγάλο μέρος του κόσμου από την άποψη των μακροπρόθεσμων τάσεων στην ανθρώπινη χρήση της γης. Δείχνει ότι υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει και πολλές ευκαιρίες για παραγωγή ουσιώδους έρευνας».
Μετάφραση -Επιμέλεια: olympia.gr