Του Μανώλη Κοττακη
ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΔΥΟ χρόνια ἡ Ἑλλάδα καί οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες διαπραγματεύθηκαν τήν ἀνανέωση τῆς μεταξύ τους ἀμυντικῆς συμφωνίας, ἡ ὁποία γιά πολλές δεκαετίες ἦταν μονοετοῦς διάρκειας.
Ἡ νέα συμφωνία πού ὑπέγραψε ὁ τότε Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Νῖκος Δένδιας ἄλλαξε τό νομικό καθεστώς εἰς τρόπον, ὥστε ἡ ἔγκριση τῆς κυβέρνησης γιά τήν παραμονή τῶν βάσεων στήν πατρίδα μας νά δίδεται ἀνά πενταετία (πρακτικά ἐπ’ ἀόριστον ἄν δέν διατυπώνεται ἀντίρρηση), ἐνῷ τό νέο κείμενο προέβλεπε ρητῶς τό καθεστώς λειτουργίας τῶν νέων ἀμερικανικῶν βάσεων σέ σειρά περιοχῶν τῆς πατρίδας μας μέ σημαντικώτερες τήν Ἀλεξανδρούπολη, τήν Σούδα, τό Στεφανοβίκειο τοῦ νομοῦ Μαγνησίας καί ἀλλοῦ.
Κατά τήν διάρκεια τῶν διαπραγματεύσεων, ὁ Ἕλλην ὑπουργός ἐπέμεινε νά ἐγκατασταθοῦν ἀμερικανικές καί κατ’ ἐπέκταση νατοϊκές βάσεις στά νησιά τῆς Σκύρου καί τῆς Λήμνου. Θά ἦταν τό μέγιστο ἀντάλλαγμα, τό ὁποῖο θά μποροῦσε νά ἀποσπάσει ἡ ἑλληνική πλευρά γιά τήν ἐκ μέρους της παραχώρηση τοῦ στρατηγικοῦ σημείου τοῦ λιμένος τῆς Ἀλεξανδρουπόλεως, ἀπό τό ὁποῖο σήμερα διεξάγεται ἐν μέρει ὁ πόλεμος τῆς Οὐκρανίας. Θά ἦταν τό μέγιστο ἀντάλλαγμα, γιατί θά κατέρρεε ἔτσι στήν πράξη τό τουρκικό ἐπιχείρημα, ὅτι τά νησιά τοῦ Βορείου Αἰγαίου εἶναι ἀποστρατιωτικοποιημένα. Τί ἀποστρατιωτικοποιημένα θά ἦταν ἄν θά ἐγκαθίσταντο πάνω σέ αὐτά νέες ἀμερικανικές βάσεις;
Τό οἰκοδόμημα τῆς Ἄγκυρας ἐνώπιον τοῦ ΟΗΕ γιά τήν Συνθήκη τοῦ Μοντραί θά κατέρρεε τήν ἴδια στιγμή. Ἡ Ἑλλάς ἐπέμεινε διά τοῦ ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν, καθώς οἱ σύμμαχοί μας γιά πολλά χρόνια κρατοῦσαν οὐδέτερη στάση στό θέμα αὐτό ἀνεχόμενοι ἀκόμα καί τήν ἐξαίρεση τῆς Λήμνου ἀπό τίς στρατιωτικές ἀσκήσεις τοῦ ΝΑΤΟ γιά νά μήν δυσαρεστήσουν τούς φίλους τους τούς Τούρκους. Εἶχαν φτάσει μάλιστα στό σημεῖο νά ἀπαγορεύουν σέ ἀμερικανικά ἀεροπλανοφόρα νά ναυλοχοῦν στήν Ρόδο καί νά δένουν ἔξω ἀπό τό λιμάνι της ἀπό τόν φόβο παρεξηγήσεων μέ τήν Ἄγκυρα. Μήν τυχόν καί χάσουν τό κελεπούρι. Ἔτσι λοιπόν.
Δυστυχῶς, ὁ τότε πρεσβευτής τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν στήν Ἀθήνα καί νῦν ὑφυπουργός Ἐνέργειας τῆς Ἀμερικῆς Τζέφφρυ Πάυαττ, ὁ ὁποῖος ἀκόμη καί σήμερα διατηρεῖ ἰσχυρότατα ἐρείσματα στήν πρεσβεία, ἀρνήθηκε τό αἴτημα Δένδια. Καί ἀντί νά μᾶς ἐξηγήσει τό γιατί, στήν τελευταία του διαθέσιμη συνέντευξη ἡ διήγηση γιά τήν κρίσιμη περίοδο τῆς ὑπογραφῆς τῆς συμφωνίας ἐξαντλεῖται σέ ἀπαράδεκτους παραπολιτικούς ἀστεϊσμούς εἰς βάρος πολιτικῶν προσώπων πού εἶχαν τήν εὐγένεια νά ὑποβάλουν εὔλογα ἐρωτήματα γιά τίς νομικές διατυπώσεις ἤ συμφωνίες, πρός τόν ἴδιο.
Ἔρχεται ὅμως κάποια στιγμή ἡ ὥρα τῆς δικαιώσεως ὑπό τό κράτος τῶν γεγονότων. Καί γιά τόν Νῖκο Δένδια πού ἐπέμενε τότε, ἀλλά οἱ σύμμαχοι ἀρνοῦνταν, ἀλλά καί γιά τόν προηγούμενο πρέσβυ τοῦ Ἰσραήλ ὁ ὁποῖος διερωτᾶτο φωναχτά λίγο πρίν ἀπό τήν ἀναχώρηση γιά τό ἑπόμενο πόστο του, γιατί οἱ Ἀμερικανοί δέν ἔδωσαν στήν σύμμαχο Ἑλλάδα ἀντάλλαγμα γιά τήν Ἀλεξανδρούπολη, τήν Σκῦρο καί τήν Λῆμνο. Ἔφθασαν ἕνα Βίλνιους ὅπου ὁ Ἐρντογάν ἔθεσε στόν Μητσοτάκη γενικώτερο ζήτημα ἀφοπλισμοῦ τῶν νησιῶν καί δύο φωτιές στήν ἀεροπορική βάση τῆς Ἀγχιάλου, μία ἀνάσα ἀπό τό Στεφανοβίκειο καί μία στήν Ρόδο, γιά νά καταλάβουν μέ χαρακτηριστική καθυστέρηση οἱ Ἀμερικανοί τό τεράστιο λάθος πού ἔκαναν καί τόν χρόνο πού ἔχασαν, ἀρνούμενοι τό αἴτημα τοῦ Ἕλληνα Ὑπουργοῦ τῶν Ἐξωτερικῶν. Ἡ ἀλαζονεία πληρώνεται. Καί τά ἀστειάκια στά βιβλία ἐπίσης πληρώνονται. Ἀπό τήν ἴδια τήν ζωή. Μόλις ἔγινε ἀντιληπτό ἀπό τίς φωτιές καί τίς ἐκρήξεις στήν Ρόδο καί στήν Ἀγχίαλο πόσο εὐάλωτο εἶναι τό δημιούργημά τους, χωρίς ἀεροπορική κάλυψη, οἱ σύμμαχοί μας ἔσπευσαν νά ἀνακοινώσουν μέσῳ τῆς Βουλῆς τῶν Ἀντιπροσώπων ὅτι προτίθενται νά δημιουργήσουν βάσεις σέ ἑλληνικά νησιά.
Οὔτε ὅλα ὅσα συνέβησαν στήν τελευταία σύνοδο τοῦ ΝΑΤΟ κατά τήν διάρκεια τῆς ὁποίας δέχθηκαν νά ἀλλάξει ἡ διατύπωσις τῆς συνθήκης τοῦ Μοντραί καί νά ὀνομαστοῦν τά Στενά «τουρκικά» μέ ὅ,τι αὐτό μπορεῖ νά σημαίνει καί γιά τήν Λῆμνο τήν ὁποία καταλαμβάνει τό καθεστώς τῶν Δαρδανελλίων, ἦταν ἱκανά νά τούς ξυπνήσουν. Μόνον ὁ θορυβώδης κρότος ἀπό τήν ἔκρηξη τῶν βομβῶν τῆς Ἀγχιάλου, μέρος τῶν ὁποίων θρυλεῖται ὅτι ἀξιοποιήθηκε στόν πόλεμο τῆς Οὐκρανίας ἀπό ρωσσικά μαχητικά πού ὁδηγοῦσαν Οὐκρανοί πιλότοι, κατάφερε νά ξυπνήσει τήν μακαριότητα τῆς Οὐάσιγκτων.
Προφανῶς αὐτή ἡ ἐξέλιξη εἶναι θετική γιά τά ἐθνικά μας συμφέροντα σέ πρώτη ἀνάγνωση. Ἔχουμε ἀρθρογραφήσει κατ’ ἐπανάληψη ὑπέρ αὐτῆς κατά τήν διάρκεια τῶν διαπραγματεύσεων γιά τήν νέα ἀμυντική συμφωνία μέ τήν Ἀμερική. Ἀλλά δέν μποροῦμε μήν ἐπισημάνουμε ὅτι ἔρχεται πολύ καθυστερημένα, ὅτι θά πάρει πολύ καιρό, ὅτι ἔρχεται ἀμέσως μετά τίς ὄχι τυχαῖες φωτιές στό ἑλληνικό ἔδαφος, ὅτι ἔρχεται μετά καί ἀπό ὑποβάθμιση τῆς ἀμερικανικῆς οἰκονομίας καί τό ἀξιόχρεό της ἀπό τόν οἶκο ἀξιολόγησης Fitch, ὅτι σχεδιάζεται τώρα πού στραβώνει καί γιά τήν Δύση ὁ πόλεμος τῆς Οὐκρανίας (θά γίνουμε τό ἀπόλυτο προκεχωρημένο φυλάκιό της), ὅτι γενικά μπορεῖ καί νά εἶναι πολύ ἀργά. Μακάρι νά μή δικαιωθοῦμε στήν ἐκτίμηση αὐτή. Μακάρι.
Ἐάν ἡ ἀλαζονεία δέν χτυποῦσε κόκκινο στήν Οὐάσιγκτων, ἐάν ἄκουγαν τόν Πάνο Καμμένο πού ζητοῦσε πρῶτος νά γίνει βάση στήν Κάρπαθο τό 2015 καί τόν Νῖκο Δένδια πού ζητοῦσε νά γίνουν βάσεις ἡ Σκῦρος καί ἡ Λῆμνος τό 2021, σήμερα δέν θά ἔτρεχαν νά συμμαζέψουν τά ἀσυμμάζευτα. Τό ὑφάκι ὅμως! Ἄχ αὐτό τό ὑφάκι! Ἄς ξαναδιαβάσουν ἐκεῖ στήν πρεσβεία τίς συνεντεύξεις τῶν πρέσβεών τους στό Βιβλίο «Μακριά καί ἀγαπημένοι», καί ἄς συνειδητοποιήσουν πόσο διαφορετικά θά μποροῦσαν νά ἦταν τά πράγματα ἄν δέν ὑπῆρχε αὐτό τό ὑφάκι τῆς κεκαλυμμένης ὑποτιμήσεως γιά τό ἑλληνικό πολιτικό προσωπικό ἀπό τούς …expert.
Τελευταῖο ἀλλά ὄχι ἔλασσον στό μέτρο πού ἡ ἀπόφαση τῆς Βουλῆς τῶν Ἀντιπροσώπων γίνει ἐπίσημη ἀπόφαση τῆς ἀμερικανικῆς κυβέρνησης: ἐλπίζουμε ἡ ἐγκατάσταση ἀμερικανικῶν βάσεων σέ ἑλληνικά νησιά (τήν κυριαρχία τῶν ὁποίων ἀμφισβητοῦσε ἡ Τουρκία μέ τό ἐπιχείρημα τῆς στρατιωτικοποίησης) νά μήν εἶναι τό ἱκανόν πρόσχημα, οὕτως ὥστε νά ἀποσύρει ἡ Ἑλλάς ἀπό ἐκεῖ τά ἰδιόκτητα πυραυλικά της καί ἄλλα ὁπλικά συστήματα. Ἐλπίζουμε δηλαδή ἡ στρατιωτικοποίηση τῶν νησιῶν ἀπό τίς ΗΠΑ νά μήν ἀποτελέσει τό ἐπιχείρημα γιά τήν ἀποστρατιωτικοποίηση τῶν νησιῶν ἀπό τήν Ἑλλάδα. Καί κάτι ἀκόμα: κρίσιμο γιά τήν νέα ἀρχιτεκτονική ἀσφαλείας στήν εὐρύτερη περιοχή ὅπως σχεδιάζεται θά εἶναι καί τό πρόσωπο τοῦ περιφερειάρχη Βορείου Αἰγαίου. Ἡ ὑποψηφιότητα τοῦ Ἀλκιβιάδη Στεφανῆ στόν ὁποῖο ὁ Πάυαττ ἐπιφυλάσσει θετικές ἀναφορές στήν ἐπίμαχη διήγησή του, δέν εἶναι τυχαία. Καί δέν νομίζω ὅτι εἶναι ἀποκλειστική ἰδέα τοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη.