Στα τέλη του 2022 οι ειδικοί προειδοποιούσαν ότι το 2023 θα βλέπαμε και πάλι τις τιμές ενέργειας να ακολουθούν την ανιούσα, ενώ θα έπρεπε να περιμένουμε επιστροφή τους σε χαμηλά επίπεδα το 2024 ή και το 2025. Και τούτο γιατί η κινεζική οικονομία – η μεγαλύτερη καταναλώτρια ενέργειας στον κόσμο – θα διψούσε και πάλι για καύσιμα καθώς εγκατέλειπε την πολιτική των αυστηρών lockdowns, ενώ η ζήτηση και από τον ανεπτυγμένο θα ανέκαμπτε.
Η εκτίμηση αυτή επί μήνες δεν φαινόταν να επιβεβαιώνεται με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο να κάνουν βουτιά, καθώς η Κίνα παρά το άνοιγμα αναπτυσσόταν με πολύ αργούς ρυθμούς, ενώ Ευρώπη και ΗΠΑ δοκιμάζονταν από το κύμα ακρίβειας και τις αυξήσεις επιτοκίων.
Ωστόσο η τιμή του μαύρου χρυσού τις τελευταίες εβδομάδες δείχνει και πάλι μία δυναμική ανόδου, η οποία θα μπορούσε να έχει διάρκεια, όπως εκτιμούν αναλυτές. Αυτό συμβαίνει ακριβώς τη στιγμή που οι περικοπές παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της στον ΟΠΕΚ+ αποστραγγίζουν τις δεξαμενές αποθήκευσης σε όλο τον κόσμο.
«Αναμένουμε μια απότομη σύσφιξη της αγοράς», προειδοποίησε ο Τόριλ Μποσόνι, επικεφαλής των αγορών πετρελαίου στη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (IEA) στο Παρίσι, σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο Bloomberg. «Καθώς η ζήτηση αυξάνεται εποχιακά, πιστεύουμε ότι υπάρχει κίνδυνος οι τιμές να συνεχίσουν να αυξάνονται στο τρίτο τρίμηνο».
Μία επιστροφή των τιμών κοντά στα επίπεδα των 100 δολαρίων το βαρέλι δεν θα πρέπει να θεωρείται απίθανη, υπό τα δεδομένα αυτά. Αν έρθει, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την παγκόσμια οικονομία, η οποία έχει ωφεληθεί πρόσφατα από τη χαλάρωση του κόστους των καυσίμων, ενώ θα μπορούσε να επηρεάσει και τις τύχες των πολιτικών ηγετών – από την εκλογή του προέδρου Τζο Μπάιντεν μέχρι τον πόλεμο που διεξήγαγε στην Ουκρανία ο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Δεν είναι ακόμη σαφές εάν η επιστροφή του αργού πετρελαίου Brent στα 80 δολάρια το βαρέλι είναι ένα σημείο καμπής που προαναγγέλλει ένα σημαντικό ράλι τιμών. Τα σύννεφα οικονομικής καταιγίδας εξακολουθούν να θολώνουν τον ορίζοντα, από τους ασταθείς κινεζικούς δείκτες έως την αύξηση των επιτοκίων, και τα βαρέλια αργού πετρελαίου με μειωμένες τιμές συνεχίζουν να πλημμυρίζουν από το Ιράν και τη Ρωσία.
Αλλά τουλάχιστον, η αγορά φαίνεται να έχει βρει έναν όροφο.
Οι παρατηρητές πετρελαίου πέρασαν το πρώτο εξάμηνο του έτους μειώνοντας τις προσδοκίες τους για τις τιμές. Εγκατέλειψαν τις αρχικές εκκλήσεις για επιστροφή στα 100 δολάρια το βαρέλι, ενόψει της ασθενούς οικονομικής ανάπτυξης, παρόλο που η Σαουδική Αραβία κατέβαλε επανειλημμένες προσπάθειες για να αυξήσει τις τιμές των χυμών με την παραγωγή.
Ωστόσο, οι αναλυτές διατήρησαν την άποψη ότι οι επόμενοι έξι μήνες θα παρείχαν μια ισχυρότερη αγορά και την περασμένη εβδομάδα τα κομμάτια άρχισαν να μπαίνουν στη θέση τους. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του Brent – που αποτελεί συμβόλαιο αναφοράς ειδικά για την Ευρώπη- εκτινάχθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα από τον Μάιο.
«Είναι το σημείο καμπής που περίμενε η αγορά», σχολίασε στο Bloomberg o Xόρχε Λίον, ανώτερος αντιπρόεδρος έρευνας αγοράς πετρελαίου στη σύμβουλο Rystad Energy A/S. «Μοιάζει με την έναρξη ενός θερμού καλοκαιριού στην αγορά αργού».
Το «μαχαίρι» της Σαουδικής Αραβίας αποδίδει
Η άνοδος έρχεται καθώς οι περικοπές της παραγωγής που έγιναν από τους Σαουδάραβες και άλλους στον Οργανισμό Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών φέρνουν τα πρώτα αποτελέσματα. Οι διαφορές τιμών για ποιότητες αργού χημικά παρόμοιες με αυτές που αποστέλλονται από το Ριάντ αυξάνονται. Το βασίλειο έδωσε άλλη μια ώθηση στις αγορές την περασμένη εβδομάδα, ανακοινώνοντας ότι μια επιπλέον, μονομερής μείωση κατά 1 εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως που ξεκίνησε αυτόν τον μήνα θα συνεχιστεί μέχρι τον Αύγουστο.
Ακόμη και η Ρωσία, μετά από μεγάλη καθυστέρηση, φαίνεται να παίζει ρόλο. Για μεγάλο μέρος του τρέχοντος έτους, η Μόσχα ενίσχυε τις εξαγωγές αργού και μεγιστοποιούσε τις πωλήσεις προκειμένου να χρηματοδοτήσει τον πόλεμό της εναντίον της Ουκρανίας, παρόλο που δεσμευόταν να μειώσει την παραγωγή. Τα δεδομένα παρακολούθησης δεξαμενόπλοιων που συγκεντρώθηκαν από το Bloomberg δείχνουν ότι, τις τέσσερις εβδομάδες έως τις 9 Ιουλίου, η χώρα σημείωσε ισοτιμία των εξαγωγών κατά περίπου 25%.
Το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης κινήθηκε ήδη από πλεόνασμα σε έλλειμμα τον Ιούνιο, σύμφωνα με την Standard Chartered Plc. Το έλλειμμα θα υπερδιπλασιαστεί τους επόμενους μήνες, εξαντλώντας τα αποθέματα πετρελαίου κατά 2,8 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα τον Αύγουστο, εκτιμά η τράπεζα.
Οι σκεπτικιστές
Ορισμένοι traders πετρελαίου εξακολουθούν να είναι δύσπιστοι σχετικά με τις προοπτικές αύξησης των τιμών.
Η ζήτηση παραμένει στο έλεος ενός αβέβαιου οικονομικού περιβάλλοντος, από τη συρρίκνωση της κινεζικής μεταποίησης έως την υποτονική ανάπτυξη στην Ευρώπη και τους φόβους ότι η αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων θα μπορούσε να προκαλέσει ύφεση. Την περασμένη εβδομάδα, η ΙEA αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις για την παγκόσμια κατανάλωση καυσίμου φέτος (αν και εξακολουθεί να αναμένει ότι θα φτάσει κοντά σε επίπεδα ρεκόρ, έστω και με μικρότερη των αρχικών εκτιμήσεων αύξηση).
Από την πλευρά της προσφοράς, η παραγωγή αυξάνεται από τις ΗΠΑ και τη Βραζιλία έως τη Βενεζουέλα και το Ιράν. Οι εξαγωγές της Τεχεράνης έχουν φτάσει σε υψηλό πέντε ετών, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Kpler Ltd.
Η JPMorgan Chase & Co. υποστηρίζει ότι ο ΟΠΕΚ+ θα χρειαστεί να μειώσει περαιτέρω την παραγωγή, ενώ η Morgan Stanley βλέπει την αγορά ξανά σε πλεόνασμα το επόμενο έτος.
«Πολλά εξαρτώνται από τη ζήτηση», δήλωσε ο Martijn Rats, παγκόσμιος στρατηγός πετρελαίου της Morgan Stanley με έδρα το Λονδίνο. «Αλλά η προσφορά φαίνεται να υπάρχει για να την καλύψει».
Ακόμα κι έτσι, πολλοί παρατηρητές της αγοράς βλέπουν σημαντικά ανοδικά. Και, φυσικά, ο πιο ισχυρός ηθοποιός στην αγορά πετρελαίου βρίσκεται σε αυτήν την πλευρά του στοιχήματος.
Η Σαουδική Αραβία, η οποία χρειάζεται άφθονα έσοδα από το πετρέλαιο για να χρηματοδοτήσει τα σχέδια του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν για οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό, είπε ότι θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να διατηρήσει την αγορά πετρελαίου σε ισορροπία και θα μπορούσε να παρατείνει περαιτέρω τις εθελοντικές περικοπές της.