Οι βόμβες διασποράς απαγορεύονται σε πάνω από 100 χώρες. Και υπάρχει καλός λόγος για αυτό. Τώρα οι ΗΠΑ τις στέλνουν στην Ουκρανία. Τι σημαίνει η απόφαση.
Οι ΗΠΑ έκαναν αποδεκτό το άκρως αμφιλεγόμενο αίτημα της Ουκρανίας και θα αποστείλουν βόμβες διασποράς στη χώρα. Η κίνηση έχει επικριθεί από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς πρόκειται για πυρομαχικά, που απαγορεύονται σε περισσότερες από 100 χώρες. Η ίδια η Ουάσινγκτον αναγνωρίζει ότι δεν μπορούν να κάνουν «διάκριση» μεταξύ Ουκρανών ή Ρώσων στρατιωτών ή μεταξύ ενόπλων και αμάχων, για αυτό και όπως σημειώνει η απόφαση ήταν «δύσκολη».
Το BBC απαντά στα κυριότερα ερωτήματα σχετικά με την εξέλιξη αυτή, η οποία θα μπορούσε να ανατρέψει τη ροή του πολέμου, αλλά και να προκαλέσει ρήγμα στη δυτική Συμμαχία.
Τι είναι τα πυρομαχικά διασποράς;
Είναι μια μέθοδος διασποράς μεγάλου αριθμού μικροσκοπικών βομβών από πύραυλο ή βλήμα πυροβολικού που τις διασκορπίζει κατά τη διάρκεια της πτήσης σε μια ευρεία περιοχή.
Προορίζονται να εκραγούν κατά την πρόσκρουση, αλλά ένα σημαντικό ποσοστό εξ αυτών δεν εκρήγνυνται εκείνη τη στιγμή. Αυτό συμβαίνει ειδικά εάν προσγειώνονται σε βρεγμένο ή μαλακό έδαφος.
Στη συνέχεια, μπορούν να εκραγούν σε μεταγενέστερη ημερομηνία όταν κάποιος τα πατήσει ή τα πιάσει κατά λάθος, σκοτώνοντας ή ακρωτηριάζοντας το θύμα.
Από στρατιωτική άποψη, μπορεί να είναι τρομερά αποτελεσματικά όταν χρησιμοποιούνται ενάντια σε σκαμμένα χερσαία στρατεύματα σε χαρακώματα και οχυρές θέσεις, καθιστώντας μεγάλες περιοχές πολύ επικίνδυνες έως ότου αθαριστούν προσεκτικά.
Γιατί απαγορεύονται σε πάνω από 100 χώρες;
Περισσότερες από 100 χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Γερμανίας, έχουν υπογράψει μια διεθνή συνθήκη – τη Σύμβαση για τα Πυρομαχικά Διασποράς – που απαγορεύει τη χρήση ή την αποθήκευση αυτών των όπλων λόγω της αδιάκριτης επίδρασής τους στον άμαχο πληθυσμό.
Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε τραυματισμούς, καθώς μπορεί να μοιάζουν με ένα μικρό παιχνίδι που έχει αφεθεί σε κατοικημένη ή αγροτική περιοχή και συχνά τα μαζεύουν από περιέργεια. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν περιγράψει τα πυρομαχικά διασποράς ως «απεχθή» και εργαλείο εγκλημάτων πολέμου.
Ποιος τα χρησιμοποιεί ακόμα;
Τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία χρησιμοποιούν πυρομαχικά διασποράς από την έναρξη της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.
Κανένας από τους δύο δεν έχει υπογράψει τη συνθήκη που τους απαγορεύει. Ούτε οι ΗΠΑ, αλλά είχαν προηγουμένως επικρίνει την εκτεταμένη χρήση του όπλου από τη Ρωσία.
Τα ρωσικά πυρομαχικά διασποράς φέρονται να έχουν ποσοστό «αποτυχίας» 40%. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλος αριθμός παραμένει στο έδαφος χωρίς να έχει εκραγεί και απειλεί τον άμαχο πληθυσμό.
Το Πεντάγωνο εκτιμά ότι οι δικές του βόμβες διασποράς έχουν ποσοστό «αποτυχίας» μικρότερο από 3%.
Γιατί τους ζητάει η Ουκρανία;
Οι δυνάμεις της Ουκρανίας εξαντλούνται απελπιστικά σε οβίδες πυροβολικού, κυρίως επειδή, όπως οι Ρώσοι, τις χρησιμοποιούν με εξαιρετικά υψηλό ρυθμό και οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας δεν μπορούν να τις αντικαταστήσουν με την ταχύτητα που χρειάζονται.
Στα, σε μεγάλο βαθμό, στατικά μέτωπα μάχης της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας, το πυροβολικό έχει γίνει βασικό όπλο.
Οι Ουκρανοί αντιμετωπίζουν τώρα ένα τρομακτικό έργο στην προσπάθειά τους να εκτοπίσουν τους εισβολείς Ρώσους από τις καλά σκαμμένες αμυντικές τους θέσεις που εκτείνονται κατά μήκος ενός μετώπου μάχης 1.000 χιλιομέτρων (621 μίλια).
Ελλείψει αρκετών βλημάτων πυροβολικού, η Ουκρανία ζήτησε από τις ΗΠΑ να εφοδιάσουν εκ νέου τις προμήθειες πυρομαχικών διασποράς για να στοχεύσουν το ρωσικό πεζικό που επανδρώνει όλα αυτά τα αμυντικά χαρακώματα.
Αυτή δεν ήταν μια εύκολη απόφαση για την Ουάσιγκτον και δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε πολλούς Δημοκρατικούς και υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η συζήτηση συνεχίζεται εδώ και τουλάχιστον έξι μήνες.
Τι επιπτώσεις θα έχει αυτή η απόφαση των ΗΠΑ;
Το άμεσο αποτέλεσμα θα είναι «να γκρεμιστεί μεγάλο μέρος του “ηθικού εδάφους”στο οποίο κάθεται η Ουάσιγκτον σε αυτόν τον πόλεμο» σχολιάζει το BBC και συμπληρώνει: «Τα πολυάριθμα φερόμενα εγκλήματα πολέμου της Ρωσίας είναι καλά τεκμηριωμένα, αλλά αυτή η κίνηση είναι πιθανό να προκαλέσει κατηγορίες για υποκρισία των ΗΠΑ. Τα πυρομαχικά διασποράς είναι ένα φρικτό όπλο που δεν κάνει διακρίσεις και απαγορεύεται σε μεγάλο μέρος του κόσμου για καλό λόγο».
Αναλυτές προειδοποιούν επίσης στο βρετανικό δίκτυο ότι αυτή η κίνηση των ΗΠΑ αναπόφευκτα θα τις φέρει σε αντίθεση με τους δυτικούς συμμάχους τους και οποιαδήποτε αντιληπτή διάσπαση σε αυτή τη συμμαχία είναι ακριβώς αυτό που θέλει και χρειάζεται ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.