Απόλυτα ασφαλείς χαρακτηρίζουν τις οργανωμένες παραλίες οι ναυαγοσώστες υποστηρίζοντας πως οι λουόμενοι μπορούν να χαρούν το μπάνιο τους με ασφάλεια καθώς βρίσκονται κάτω από το άγρυπνο βλέμμα τους.
Για τη σπουδαιότητα του ρόλου του ναυαγοσώστη αλλά και τη δράση των ναυαγοσωστών, μιλά στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο αρχηγός των ναυαγοσωστών της Πανελλήνιας Σχολής Ναυαγοσωστικής, Στυλιανός Τσαλίκης.
«Ο ναυαγοσώστης είναι σημαντικός, προλαμβάνει την κατάσταση και βοηθάει τους λουόμενους. Ο ναυαγοσώστης πράγματι σώζει ζωές. Διάσωση άλλωστε είναι κάθε πράξη που θα κάνει ένας ναυαγοσώστης μέσα στο νερό. Ακόμη και ένας άνθρωπος που θα πάθει κράμπα μέσα στο νερό και θα σηκώσει το χέρι του, όταν έρθει ο ναυαγοσώστης για να τον ρυμουλκήσει και να τον βγάλει με ασφάλεια έξω από το νερό, αυτό αποτελεί μία διάσωση γιατί το επόμενο δευτερόλεπτο δεν ξέρουμε τι μπορεί να συμβεί σε αυτόν τον άνθρωπο και ποια θα είναι η κατάληξή του.»
Ήδη, όπως τονίζει, από την 1η Ιουνίου που ξεκίνησε φέτος η σεζόν, οι ναυαγοσώστες της Πανελλήνιας Σχολής Ναυαγοσωστικής, έχουν ήδη φτάσει τις 30 επίσημες επιτυχείς διασώσεις.
Οδηγίες για ασφαλή κολύμβηση
Όπως τονίζει ο κ. Τσαλίκης «πάρα πολύ σημαντική είναι η διατροφή. Συγκεκριμένα όταν τρώμε κυρίως γεύμα, να πηγαίνουμε στην παραλία μετά από δυόμιση ώρες. Εάν θέλουμε όμως και ενώ βρισκόμαστε στην παραλία, ειδικά στα παιδιά μπορούμε να δώσουμε κάποιο φρούτο, μισό τοστ. Αυτό ναι είναι εφικτό, αλλά να μην τρώμε το κυρίως γεύμα και να πηγαίνουμε για κολύμπι. Επίσης, πολύ σημαντική είναι η ενυδάτωση του οργανισμού με άφθονο νερό, να φοράμε καπέλο και φυσικά να φοράμε πάντοτε αντηλιακό, πριν ακόμα ξεκινήσουμε από το σπίτι για την παραλία και μετά ανά 20 λεπτά να ανανεώνουμε.»
Για τις ευάλωτες ομάδες, ηλικιωμένους, ή ανθρώπους με ιατρικό ιστορικό, οι οποίοι λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, ο κ. Τσαλίκης τονίζει ότι η καλύτερη ώρα είναι να πάμε είτε πρωινές ώρες, είτε μετά το απόγευμα. Να αποφεύγεται δηλαδή η ώρα 12 με 4 το μεσημέρι, «γιατί είναι δύσκολα γι΄αυτές τις ομάδες ειδικά αυτή την περίοδο όπου έχουμε άνοδο της θερμοκρασίας».
Σύμφωνα με τον κ. Τσαλίκη, όταν παρατηρούνται έκτακτα καιρικά φαινόμενα, με μπόρες και καταιγίδες, όπως το τελευταίο διάστημα, «πρέπει και σε αυτές τις συνθήκες να συμβουλευτούμε τον ναυαγοσώστη.»
«Πάντα» εξηγεί ο Στυλιανός Τσαλίκης, «να ελέγχουμε την παραλία μας, όταν υπάρχει ναυαγοσώστης, στον πύργο και να κοιτάμε τις σημαίες. Να πηγαίνουμε να ρωτάμε πώς είναι η παραλία και εάν μπορούμε να κολυμπήσουμε. Υπάρχουν τρεις σημαίες η πράσινη, η κίτρινη και η κόκκινη. Η πράσινη σημαία σημαίνει κολυμπάμε ελεύθερα στην παραλία, όταν δούμε κίτρινη πρέπει να ρωτήσουμε τον ναυαγοσώστη γιατί σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα όπως οι καιρικές συνθήκες είτε κάποια μόλυνση, ενώ όταν βλέπουμε κόκκινη σημαία δεν πρέπει να μπούμε καθόλου στη θάλασσα, σημαίνει ότι η παραλία έχει κάποιο κίνδυνο.»
Σύμφωνα με τον αρχηγό των ναυαγοσωστών της Πανελλήνιας Σχολής Ναυαγοσωστικής «όλοι όσοι θέλουν να γίνουν ναυαγοσώστες, αρκεί να μπορούν να κολυμπούν. Οι ενδιαφερόμενοι έρχονται στη σχολή, κάνουν την εκπαίδευση η διάρκεια της οποίας είναι 15 ημέρες. Σε αυτήν περιλαμβάνονται θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα, ακολουθούν οι εξετάσεις της σχολής και μετά μπορούν να ασκήσουν το επάγγελμα του ναυαγοσώστη, όπου υπάρχει και πολύ μεγάλη έλλειψη. Οι ναυαγοσώστες που βγαίνουν από τη σχολή μας λαμβάνουν μισθό έως και 1400 ευρώ, καθαρά, με την ασφάλισή τους, το ρεπό τους, τη διαμονή τους και σε πολλές περιπτώσεις παροχή διατροφής. Για έναν φοιτητή λοιπόν είναι πολύ καλό, το καλοκαίρι αφού σταματήσει τη σχολή του, να εργαστεί ως ναυαγοσώστης και να αμειφθεί για τις υπηρεσίες του εξασφαλίζοντας παραπάνω πράγματα για τον χειμώνα.»
Απαραίτητες όμως για τους ναυαγοσώστες, είναι και η γνώση πρώτων βοηθειών, αυτό τονίζει η Μαρία Δελατόλα εκπαιδεύτρια πρώτων βοηθειών της ΕΝΑΚ (Ελληνική Ναυαγοσωστική Ακαδημία).
Ποια είναι η αλήθεια
Την ίδια στιγμή, πάντως, που οι ναυαγοσώστες εμφανίζονται καθησυχαστικοί τα πραγματικά στοιχεία μαρτυρούν άλλα καθώς τα περιστατικά πνιγμών στις ελληνικές θάλασσες είναι ήδη αρκετά και ακόμα το καλοκαίρι βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Αιτία είναι ότι αρκετές παραλίες είναι «ανοχύρωτες» καθώς δεν έχουν πάει σε αυτές ναυαγοσώστες.
Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ της Espresso, η πρόβλεψη για ναυαγοσώστη παραμένει όμως στα χαρτιά, καθώς στην πράξη οι περισσότερες δημοτικές Αρχές αφήνουν ακάλυπτες τις παραλίες τους, αν και εκατοντάδες άνθρωποι θυσιάζονται κάθε χρόνο στον Μολώχ της θάλασσας. Ενδεικτικά το περασμένο Σάββατο, μέσα σε μόλις μία ημέρα, πέντε άνθρωποι ανασύρθηκαν νεκροί από τη θάλασσα, ανάμεσά τους ένας νεαρός μόλις 22 ετών.
Γι’ αυτό το επικίνδυνο κενό ασφαλείας οι δήμαρχοι επικαλούνται αδυναμία να καλύψουν ναυαγοσωστικά τις παραλίες τους. Από την πλευρά τους οι κατά τόπους λιμενικές Αρχές βεβαιώνουν παραβάσεις για τη μη παρουσία ναυαγοσωστών σε πολυσύχναστες και κοσμικές παραλίες, και η κατάσταση μένει ως έχει!
Τα στατιστικά στοιχεία για το 2022, σύμφωνα με την έκθεση του Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Safe Water Sports, μαρτυρούν την τραγική αλήθεια, μια και καταγράφηκαν 386 θανάσιμα ατυχήματα, το 62% σημειώθηκε σε περιοχές χωρίς ναυαγοσωστική κάλυψη ή εκτός του ωραρίου των ναυαγοσωστών. Συνολικά 379 άνθρωποι έχασαν τις ζωές τους στη θάλασσα και επτά στα εσωτερικά ύδατα της χώρας (λίμνες, ποτάμια, κολυμβητικές δεξαμενές κ.λπ.). Ο μέσος όρος την τελευταία πενταετία ανέρχεται σε 338 θανάτους, ενώ το 2019 -χρονιά που η οργάνωση θεωρεί πιο ενδεικτική για σύγκριση με το 2022, μια και το 2020 και το 2021 ίσχυαν περιορισμοί λόγω πανδημίας- οι θάνατοι οι οποίοι καταγράφηκαν ανήλθαν σε 391.
Οπως διαπιστώνεται στην αρχή της καλοκαιρινής σεζόν (1η Ιουνίου), η ναυαγοσωστική κάλυψη ανέρχεται στο 60%. Με τους συνεχείς ελέγχους και τις πιέσεις των κατά τόπους λιμενικών Αρχών και τη βεβαίωση υψηλών προστίμων στους δήμους, το ποσοστό ανεβαίνει σταδιακά και ανέρχεται και στο 89% στις αρχές του Αυγούστου, ενδεχομένως και μέχρι το τέλος της σεζόν (30/09). Αλλά υπάρχουν περιοχές που παραμένουν πολλά χρόνια ακάλυπτες. Επίσης, το ωράριο των ναυαγοσωστών είναι οκτάωρο, από τις 10.00 έως τις 18.00, όμως οι περισσότεροι θάνατοι σημειώνονται εκτός αυτών των ωρών, συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες, όπου προτιμούν να κολυμπούν οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι. Το Προεδρικό Διάταγμα 71/2020 αυστηροποίησε το πλαίσιο της ναυαγοσωστικής κάλυψης στις παραλίες, με προϋποθέσεις και εξοπλισμό στους ναυαγοσώστες προκειμένου να ανταποκριθούν στα απαιτητικά καθήκοντά τους.
Ανάμεσα στα νέα μέτρα που προβλέφθηκαν ήταν η μείωση της απόστασης μεταξύ δύο ναυαγοσωστικών πύργων, ενώ σε παραλία με τρεις ναυαγοσώστες επιβάλλεται η παρουσία επόπτη. Επίσης, στις παραλίες οι οποίες χαρακτηρίζονται «πολυσύχναστες» οι ΟΤΑ υποχρεούνται να έχουν οργανωμένη ναυαγοσωστική κάλυψη. Ομως, οι δήμοι αρνούνται να αποδεχτούν τον χαρακτηρισμό «πολυσύχναστες» για τις παραλίες τους, για να αποφύγουν τον… πονοκέφαλο. Σημειώνουν δε ότι το υπουργείο Εσωτερικών καλύπτει περίπου το 35% του συνολικού κόστους ναυαγοσωστικής κάλυψης, με το υπόλοιπο ποσό να μετακυλίεται στους προϋπολογισμούς των ΟΤΑ.
Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν το καλοκαίρι του 2022 η Κέρκυρα, αφού κανείς από τους τρεις δήμους της δεν είχε ναυαγοσώστες στις παραλίες. Υστερα από τον πνιγμό μιας λουόμενης και ενώ είχαν προηγηθεί επαναλαμβανόμενες βεβαιώσεις προστίμων ύψους 100.000 ευρώ, στον Δήμο Νότιας Κέρκυρας, σχηματίστηκε δικογραφία από το Λιμεναρχείο Λευκίμμης. Για την υπόθεση ο εισαγγελέας άσκησε ποινική δίωξη στον δήμαρχο της Νότιας Κέρκυρας και έτσι ο άρχοντας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συνελήφθη.
Με επόπτη
Για την τρέχουσα καλοκαιρινή περίοδο και ενώ η ναυαγοσωστική κάλυψη έχει αρχίσει από 1ης Ιουνίου σε εννέα παραλίες της Νότιας Κέρκυρας αναμένεται να τοποθετηθούν ναυαγοσωστικοί πύργοι με 12 ναυαγοσώστες επόπτη και διασωστικό σκάφος περιπολίας εντός του Ιουλίου και ενώ ήδη χιλιάδες βρίσκονται στο νησί.
Στην κεντρική Κέρκυρα, το απόγευμα της Τετάρτης 21 Ιουνίου διασώθηκε από τη θάλασσα ένας 66χρονος Σκοτσέζος, χάρη στη ναυαγοσώστρια ξενοδοχειακής μονάδας που τον είδε να κινδυνεύει. Η ναυαγοσώστρια ανέσυρε τον τουρίστα από το νερό και με τη συνδρομή ενός πυροσβέστη, που βρισκόταν με την οικογένειά του στην παραλία, και τον απινιδωτή τον επανέφεραν.
Να σημειωθεί ότι αν και για την παραλία της Γλυφάδας Κέρκυρας όφειλε ο δήμος να έχει διαθέσει τρεις ναυαγοσώστες και επόπτη με πλωτό μηχανοκίνητο μέσο, εντούτοις δεν υπάρχει τίποτα. Την κάλυψη παρέχει ναυαγοσώστρια με πρωτοβουλία του ξενοδοχείου «Domes of Corfu» και του Beach Bar Pazuzu, που καλύπτουν την απραξία του δήμου.
Το περασμένο καλοκαίρι 30 δήμοι είχαν βρεθεί αντιμέτωποι με μεγάλα διοικητικά πρόστιμα ύψους έως και 300.000 ευρώ. Τελικά, πολλά από αυτά διαγράφηκαν μετά την πρωτοβουλία της ΚΕΔΕ, που ρίχνει την ευθύνη στο υπουργείο Εσωτερικών, γιατί με το σχετικό Π.Δ. 71/2020 για τους ναυαγοσώστες εκτινάσσει με τις προϋποθέσεις τη δαπάνη.
Να σημειωθεί ότι τα δυο πρώτα χρόνια εφαρμογής του Π.Δ. 71/2020 η επιχορήγηση από την Πολιτεία ήταν 7.000.000 ευρώ, ενώ φέτος ανέβηκε στα 10.000.000 ευρώ για τους 129 δήμους που πρέπει να εφαρμόζουν τα μέτρα. Ομως, πολλοί ΟΤΑ παίρνουν τα χρήματα, αλλά θεωρώντας ότι δεν θα συμβεί κάτι δεν τα διαθέτουν για ναυαγοσώστες.
«Πολλοί αποφεύγουν εδώ και χρόνια την υιοθέτηση των προβλεπομένων, παρότι έχουν έσοδα από τη χρήση των παραλιών» σημειώνει ο Παναγιώτης Παρασχάκης, ιδρυτής του οργανισμού Safe Water Sports, ο οποίος το 2014 έχασε τον γιο του Μιχάλη σε θαλάσσιο δυστύχημα, όταν έκανε «καναπέ» και καταπλακώθηκε από το βαρύ φουσκωτό παιχνίδι. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Σχολών Ναυαγοσωστικής Ελλάδας Μάριο Μυρωνάκη, η έγκαιρη ναυαγοσωστική κάλυψη παραμένει προβληματική. Το 70% των δήμων αρχίζει τις διαδικασίες ανάθεσης έργου από τα μέσα Μαΐου και αργότερα, ενώ γνωρίζουν ότι οι χρόνοι δεν επαρκούν, ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία την 1η Ιουνίου. Για φέτος οι υπογεγραμμένες συμβάσεις με δήμους ώστε να υπάρχει ναυαγοσωστική κάλυψη από την 1η Ιουνίου 2023 είναι μόλις 12 σε σύνολο 129 δήμων!
Με μνημόνιο συνεργασίας που υπογράφηκε μεταξύ του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και του Safe Water Sports αποφασίστηκαν κοινές δράσεις με παρονομαστή την ασφαλή κολύμβηση και κυρίως ανάμεσα στα άτομα της τρίτης ηλικίας. Είναι σημαντικό οι κολυμβητές όλων των ηλικιών να θυμούνται τον χρυσό κανόνα: «στα 20 μπορείς να κάνεις ό,τι μπορείς (με ασφάλεια) μέσα στο νερό. Στα 30 και τα 40 το νερό να φτάνει μέχρι το στήθος. Στα 50, για να είσαι ασφαλής, το νερό πρέπει να είναι κάτω από τον θώρακα. Στα 60 μέχρι τη λεκάνη. Στα 70 έως τους μηρούς, στα 80 μέχρι τις γάμπες». Για να χαρούμε όλοι μας τη θάλασσα και αυτό το καλοκαίρι…