Του Μανώλη Κοττακη
Σε ποιο διεθνές περιβάλλον θα κινηθεί η νέα κυβέρνηση της Ν.Δ. εντός της προσεχούς τετραετίας; Η απάντηση δεν είναι εύκολη! Κάθε πρόβλεψη είναι επισφαλής. Ειδικώς σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Η ηγεσία του έβαλε «φωτιά στα φρένα και μας έμεινε το γκάζι», που θα έλεγε και η αγαπημένη μου Ελευθερία Αρβανιτάκη. Ωστόσο, αν ήθελε κανείς να επικεντρωθεί στα σημαντικότερα επερχόμενα μέτωπα για να μπορέσει εν τινι μέτρω να σχεδιάσει μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική, αυτά είναι:
*Η κλιμακούμενη σύγκρουση Κίνας – ΗΠΑ και ο αδυσώπητος πόλεμος Δύσης – Ανατολής για τον έλεγχο των πηγών, ο οποίος ισοδυναμεί με τον έλεγχο της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας.
*Η προσπάθεια της Δύσης να διασπάσει τους BRICS, που είναι η νέα αναδυόμενη εμπορική και προσεχώς νομισματική δύναμη του κόσμου.
*Η μη ήττα του Πούτιν στην Ουκρανία, καθώς, σύμφωνα με δυτικές πηγές, η οικονομία της Μόσχας αντέχει για άλλα τρία χρόνια.
*Τα σενάρια μεταφοράς του πολυετούς πολέμου δι’ αντιπροσώπων από τον Καύκασο στα Βαλκάνια και τα Στενά του Βοσπόρου, δίπλα από τα οποία ευρίσκεται η αμερικανική νατοϊκή βάση της Αλεξανδρουπόλεως.
*Η εξελισσόμενη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, η οικονομία της οποίας θα πιεστεί φέτος από την έλλειψη προσφοράς φυσικού αερίου και από τη συνακόλουθη άνοδο των τιμών.
*Η σφοδρή σύγκρουση μεταξύ Τραμπ και Δημοκρατικών στις προεδρικές εκλογές του 2024 για τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της υπερδύναμης στο μέλλον.
Εθνικοί πονοκέφαλοι
Στο εγγύς μέλλον δύο είναι οι εθνικοί πονοκέφαλοί μας:
*Η πίεση που θα μας ασκηθεί από τους συμμάχους για τη σύναψη μιας «ιστορικής ελληνοτουρκικής συμφωνίας ειρήνης» έως τον Δεκέμβριο, καθώς από τις αρχές του 2024 η Αμερική εισέρχεται σε προεκλογική περίοδο και θα είναι εσωστρεφής περισσότερο του αναμενομένου, ο πρώτος πονοκέφαλος.
*Οι διεργασίες για να μεταφερθεί μέρος της σύγκρουσης ΗΠΑ – Ρωσίας στα Βαλκάνια, καθώς ο Πούτιν επιχειρεί να βγει από τη μικρή του περιοχή στην οποία είναι κλεισμένος με αφορμή και τον πόλεμο της Ουκρανίας τα πολλά τελευταία χρόνια, ο δεύτερος εθνικός πονοκέφαλος. Οσα συμβαίνουν στο Κοσσυφοπέδιο και στη Βοσνία Ερζεγοβίνη είναι ενδεικτικά.
Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο ο πονοκέφαλός μας είναι η εξέλιξη του κόσμου. Ρωσία, Τουρκία και άλλες χώρες κοιτούν πλέον προς την Ανατολή και γυρίζουν την πλάτη τους στην Δύση, την οποία θα εγκαταλείψουν ακόμα κι αν αύριο πρωί ήθελε τελειώσει ο πόλεμος και αποσύρονταν οι κυρώσεις. Οι BRICS σχεδιάζουν μεθοδικά νέο νόμισμα για να κτυπήσουν το δολάριο, να ανοίξουν μια νέα παγκόσμια αγορά και να επιφυλάξουν σχίσμα στην παγκοσμιοποίηση, ενώ οι Ρώσοι αντικατέστησαν το διατραπεζικό σύστημα swift και το αντικατέστησαν με ένα νέο, που έχει ως έδρα το… Κιργιζιστάν.
Το νέο τείχος
Κατ’ ουσίαν, τα επόμενα χρόνια η Δύση θα βλέπει την πλάτη της Ανατολής και η Ανατολή την πλάτη της Δύσης. Ενα νέο τείχος που θα χωρίζει τον κόσμο στα δύο ήδη ορθώνεται. Και αν η λύση για τη Δύση είναι ένας Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος προκειμένου να καθυστερήσει τη στέψη της Κίνας, ας μην υπάρχει αμφιβολία! Θα τον κάνει.
Ας αρχίσουμε από τη γειτονιά μας. Αν δεχθούμε την υπόθεση ότι ετοιμάζεται η εξαγωγή του πολέμου προς τα Βαλκάνια (ο Πούτιν χρεώνει στον Μπόρις Τζόνσον ότι αυτός τίναξε στον αέρα την έγγραφη συμφωνία που είχε υπογράψει με τον Ζελένσκι στην αρχή του πολέμου) και ότι ένα πρώτο δείγμα της προετοιμασίας αυτού του πολέμου (που θα προκαλέσει νέες μεταβολές συνόρων στα Βαλκάνια) είναι ο υβριδικός πόλεμος που γίνεται και από ΜΜΕ των Αθηνών στον φιλορώσο πρόεδρο Βούτσιτς (με μύχιο πόθο να μην τον υπακούσουν στο μέλλον οι ένοπλες δυνάμεις του), το ερώτημα για εμάς είναι το εξής: Τι ακριβώς μας συμφέρει προοπτικώς εθνικά;
Να κλείσουμε το μέτωπο με την Τουρκία έως τα τέλη της χρονιάς για να μην μπούμε στο κάδρο της ασύντακτης αλλαγής συνόρων και να εξασφαλίσουμε τη θέση μας ως κόμβος στον νέο ενεργειακό χάρτη της Δύσης ή μήπως να περιμένουμε γιατί οι τυχόν συμβιβασμοί μας θα είναι περισσότερο επώδυνοι συγκριτικώς με τις επαπειλούμενες μεταβολές στα Βαλκάνια;
Αν και οι προσωπικές μου θέσεις είναι γνωστές και αδιαπραγμάτευτες -ο Ελληνισμός δεν πρέπει να υποχωρήσει στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο, ο έλεγχος της θάλασσας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της άμυνάς μας γιατί εξασφαλίζει τον έλεγχο της στεριάς -χωρίς όλα τα δεδομένα δεν μπορώ να δώσω καθαρή απάντηση. Απλώς περιορίζομαι να κάνω αυτό που μάλλον γνωρίζω καλά. Να τοποθετήσω το πρόβλημα στη βάση του.
Η Ελλάς είναι ενταγμένη πλήρως, στρατιωτικά, πολιτικά, μιντιακά, επιχειρηματικά και επιχειρησιακά, στη δυτική γεωπολιτική αρχιτεκτονική. Με τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται ( η Αλεξανδρούπολη είναι στο βεληνεκές των ρωσικών πυρηνικών ) αλλά και με τις ευκαιρίες για εθνικά ανταλλάγματα (οι ηγεσίες μας περιορίζονται πάντα στα προσωπικά ανταλλάγματα). Η γειτονιά μας, όμως, κινείται ανατολικά να βλέπει να έρχεται κάτι μακροπρόθεσμα που δεν το βλέπουμε εμείς.
Με το βλέμμα στις BRICS
Εκτός από την Τουρκία προς την Ανατολή αλληθωρίζει μέρος της Δύσεως και ο αραβικός κόσμος. Ο πρόεδρος Μακρόν παρακάλεσε (!) να παραστεί στη Σύνοδο των BRICS που θα γίνει στο Γιοχάνεσμπουργκ τον Αύγουστο με τη συμμετοχή της Βραζιλίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νοτίου Αφρικής. Και, παρά το γεγονός ότι οι Ρώσοι απέρριψαν τη συμμετοχή του με την κατηγορία του «εχθρού», το ερώτημα είναι: Ζήτησε να παραστεί εκεί για να μεταφέρει μήνυμα τρίτων και συγκεκριμένα της Αμερικής ή πήγε γιατί βλέπει ότι η Κίνα, η Ρωσία και η Τουρκία ελέγχουν πλέον όλες τις παγκόσμιες πηγές μπαταρίας (νικέλιο, κοβάλτιο, σπάνιες γαίες), που αυτομάτως τους δίδουν τη δυνατότητα να ελέγχουν την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, με ό,τι αυτό σημαίνει για την ηγεσία του κόσμου;
Το όνειρο κάθε Ελληνα ηγέτη στο μακρινό μέλλον θα είναι να απευθύνεται μόνο στο παγκοσμίου κύρους Κογκρέσο των ΗΠΑ ή και στο Κοινοβούλιο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας; Και πάλι ομολογώ ότι δεν έχω την απάντηση. Γράφω απροκατάληπτα με αίσθημα εθνικού συμφέροντος, γνωρίζοντας βεβαίως, στον βαθμό που μπορώ να γνωρίζω, ότι συνολικά ο τυχόν νέος κινεζικός κόσμος θα είναι περισσότερο ανελεύθερος, ιμπεριαλιστικός και αυταρχικός σε σύγκριση με τον απερχόμενο δυτικό. Γνωρίζοντας, όμως, ταυτόχρονα ότι η Ελλάς απέκτησε γεωπολιτική αξία από την επιλογή των Κινέζων να αναπτύξουν το λιμάνι του Πειραιά.
Θέση: Δεν νομίζω ότι αυτά είναι ζητήματα που επιλύονται μέσα σε μια τετραετία. Οι ηγεσίες, όμως, έχουν ως υποχρέωση να ασφαλίζουν τις χώρες τους σε βάθος χρόνου, ανεξαρτήτως των συμπαθειών τους και των εκλεκτικών ιδεολογικών συγγενειών τους με συγκεκριμένες χώρες. Υποχρέωση των ηγεσιών είναι να μη δογματίζουν, να μην έχουν βεβαιότητες και να εξασφαλίζουν υπήνεμο λιμάνι για τους λαούς τους. Από εκεί και πέρα το πώς θα διαβάσουν τον νέο κόσμο εναπόκειται σε αυτές. Οποιος έχει την ελευθερία έχει και την ευθύνη. Εμείς απλώς συνθέτουμε τις πληροφορίες και ενώνουμε το παζλ.