Είναι ίσως η μεγαλύτερη υπόθεση δωροδοκίας στα δικαστικά χρονικά της χώρας. Το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς στην Ουκρανία (NABU) και η Ειδική Εισαγγελία Καταπολέμησης της Διαφθοράς (SAP) κατηγόρησαν στις 16 Μαΐου τον πρόεδρο του Ανώτατου Δικαστηρίου Βσεβόλοντ Κνιάζεφ και ένα ακόμη μέλος του δικαστηρίου, το όνομα του οποίου παραμένει απόρρητο, για δωροδοκία ύψους περίπου 2,7 εκατομμυρίων δολαρίων.
Και οι δύο ύποπτοι έχουν συλληφθεί. Σε περίπτωση που κριθούν ένοχοι αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης 8-12 ετών. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του NABU Σέμεν Κριβονός στην υπόθεση εμπλέκονται δικαστές, η ηγεσία του Ανώτατου Δικαστηρίου, καθώς και μεσάζοντες του εταιρικού ομίλου Finance and Credit του ουκρανού επιχειρηματία Κοστγιάντιν Σεβάγκο, ο οποίος βρίσκεται σήμερα στο εξωτερικό.
Μια προγραμματισμένη για τις 15 Μαρτίου δικαστική ακρόαση, το αποτέλεσμα της οποίας ενδιέφερε τον Σεβάγκο, είχε αναβληθεί «για να δοθεί χρόνος, έτσι ώστε να συγκεντρωθούν συγκεκριμένα ποσά και να γίνουν οι σχετικές συνεννοήσεις», εξήγησε ο Σέμεν Κριβονός. Βάσει των μέχρι τώρα στοιχείων οι διαμεσολαβητές επρόκειτο να εισπράξουν από τον Σεβάγκο 900.000 δολάρια και τα μέλη του Ανωτάτου Δικαστηρίου περίπου 1,8 εκατομμύρια δολάρια.
2,7 εκατομμύρια δολάρια για μια απόφαση;
Στις 19 Απριλίου το Ανώτατο Δικαστήριο απεφάνθη υπέρ του επιχειρηματία, θέτοντας ξανά σε ισχύ μια σύμβαση του 2002. Η σύμβαση αφορούσε την αγορά και την πώληση του 40,19% των μετοχών ενός ορυχείου εξόρυξης στην ουκρανική περιοχή Πολτάβα, που ανήκε στη Ferrexpo, τον μεγαλύτερο εξαγωγέα σιδηρομεταλλευμάτων της χώρας. Οι μετοχές του ορυχείου επρόκειτο να μεταβιβαστούν σε τέσσερις πρώην μετοχικές εταιρείες.
Οι ύποπτοι φέρονται να έλαβαν στις 3 Μαΐου το πρώτο μέρος της «αμοιβής» τους και στις 15 Μαΐου το δεύτερο. «Η ηγεσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου πιάστηκε στα πράσα», λέει ο επικεφαλής του NABU Σέμεν Κριβονός. Οι αστυνομικοί εντόπισαν σε διαμερίσματα, σπίτια και γραφεία των υπόπτων σημαντικό χρηματικό ποσό, αλλά και αποδεικτικά στοιχεία».
Εκτός αυτού οι εκπρόσωποι του NABU και της SAP παρουσίασαν ηχογραφημένες συνομιλίες μεταξύ των εμπλεκομένων. Οι αξιωματούχοι παραδέχθηκαν ότι μέχρι στιγμής έχουν συλληφθεί μόνο δύο άτομα. Διευκρίνισαν ωστόσο ότι ερευνάται ακόμα η εμπλοκή και άλλων δικαστών στην υπόθεση. Σύμφωνα με την εκτίμηση του επικεφαλής της SAP Ολεξάντρ Κλιμένκο δεν αποκλείεται η δράση των δύο υπόπτων να αποτελεί μέρος ενός ακόμη μεγαλύτερου δικτύου διαφθοράς στους κόλπους της ουκρανικής δικαιοσύνης.
Οι διεθνείς εταίροι αναμένουν μια ανεξάρτητη δικαιοσύνη
Στο μεταξύ σε συνεδρίαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις 16 Μαΐου στο Κίεβο τα μέλη δήλωσαν «σοκαρισμένα» και δεσμεύθηκαν ότι θα λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να επέλθει «κάθαρση». Επιπλέον, 140 από τους 142 παρόντες δικαστές εξέφρασαν σε μυστική ψηφοφορία την δυσπιστία τους στο πρόσωπο του προέδρου του δικαστηρίου Βσεβολόντ Κνιάζεφ. Έως ότου εκλεγεί νέος πρόεδρος, τα καθήκοντα θα ασκεί ο Ντμίτρο Λουσπέντσιμκ, ο οποίος έχει τη μεγαλύτερη θητεία.
«Με εκπλήσσει ότι πολλοί Ουκρανοί δεν μπορούν να πιστέψουν την ύπαρξη κρουσμάτων δωροδοκίας στο Ανώτατο Δικαστήριο. Από το 2017 επισημαίναμε στο Κοινωνικό Συμβούλιο για την Ακεραιότητα, το οποίο παρακολουθεί στενά τη στελέχωση του Ανώτατου Δικαστηρίου, ότι υπάρχει πρόβλημα», τονίζει ο επικεφαλής του ουκρανικού Ιδρύματος DEJURE Μιχαΐλο Σερνακόφ σε συνέντευξή του στην DW.
Η Κατερίνα Ρισένκο από το ουκρανικό παράρτημα της Διεθνούς Διαφάνειας κάνει λόγο στην DW για σοβαρό πλήγμα σε βάρος της Ουκρανίας. Λέει πως η ανεξάρτητη δικαιοσύνη θα κληθεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και στην ανοικοδόμηση της χώρας μετά το τέλος του πολέμου. «Αυτό περιμένει η ουκρανική κοινωνία, αλλά και οι εταίροι μας στο εξωτερικό. Αν θέλουμε διεθνή οικονομική στήριξη για την ανοικοδόμηση της χώρας, τότε θα πρέπει να αποδείξουμε ότι η δικαιοσύνη μας είναι σε θέση να τιμωρήσει όλους τους παραβάτες, οι οποίοι καταχρώνται την οικονομική βοήθεια που διοχετεύεται στην Ουκρανία”.