«Η Ελλάδα έχει καταλάβει 18 νησιά του Αιγαίου, συν μία βραχονησίδα. Ο Έλληνας υπουργός Άμυνας μού απάντησε “μολών λαβέ”. Θα έρθω το 2019 και θα πάρω όλα αυτά τα νησιά» έλεγε το 2017.
του Βασίλη Γαλούπη
Την ίδια χρονιά έκανε μάθημα στον Ερντογάν: «Αν θέλεις εσύ να μάθεις για τον πατριωτισμό του Ετζεβίτ, μάθε ότι ήταν εκείνος που έγραψε τον πατριωτισμό της Τουρκίας στον Πενταδάκτυλο της Κύπρου».
Τον Μάρτιο φώναζε στον πρόεδρο της Τουρκίας: «Τα νησιά είναι υπό ελληνική κατοχή, γίνεται κατάληψή τους, πήγαινε να τα πάρεις».
Τελικά, είναι όντως καλύτερος ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου από τον Ερντογάν;
Έτσι, πάντως, τον προμοτάρουν απροκάλυπτα τα δυτικά ΜΜΕ. Όμως, για τα ελληνικά συμφέροντα μοιάζει ήδη εξίσου επικίνδυνος, ίσως και περισσότερο. Ακριβώς επειδή οι ΗΠΑ έχουν βάλει στο «ψυγείο» την Τουρκία μέχρι να φύγει από τη μέση το «εμπόδιο» Ερντογάν, που αποδείχθηκε μη συνεργάσιμος.
Χθες Παρασκευή, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης σε βίντεο της προεκλογικής εκστρατείας του είπε: «Η τουρκική κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα για τα νησιά που στρατιωτικοποιεί η Ελλάδα. Αυτοί που συνέχεια μας συκοφαντούν, έχουν κάνει τίποτα για τα νησιά που στρατιωτικοποιεί η Ελλάδα; Όλα είναι αρλούμπες, αγαπητέ μου λαέ. Όλα είναι ψέματα. Αλλά κάντε λίγη υπομονή, το κράτος θα ξαναγίνει κράτος και όλα τα κόμματα θα ξέρουν τα όριά τους». Σίγουρα δεν ακούγεται ως «γλυκομίλητος τζέντλεμαν», όπως τον «διαφημίζει» το Ινστιτούτο Brookings της Ουάσινγκτον.
Στις δημοσκοπήσεις πρώτος έρχεται ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Τα προγνωστικά τού δίνουν προβάδισμα στον πρώτο γύρο στις 14 Μαΐου και τον «βλέπουν» να κερδίζει τον δεύτερο γύρο δύο εβδομάδες αργότερα.
Ο Τούρκος υποψήφιος έχει βάλει στόχο να προσελκύσει αυτούς που έχουν βαρεθεί τη «βομβιστική» ρητορική του Ερντογάν. Γι’ αυτό κάνει εκστρατεία ως αντι-Ερντογάν. Προβάλλει το προφίλ του ήρεμου πολιτικού που λέει ότι σκοπεύει να συνταξιοδοτηθεί έπειτα από μόνο μία πενταετή θητεία, ώστε να μπορέσει να περάσει χρόνο με τα εγγόνια του.
Υπόσχεται να διοικήσει την Τουρκία διαφορετικά, τόσο μέσα όσο και έξω. Ποζάρει ως η αντίθεση του Ερντογάν, που, αν νικήσει, θα επαναφέρει τη χώρα στο κοινοβουλευτικό σύστημα, αναιρώντας τις συνταγματικές υπερεξουσίες που «πέρασε» ο «σουλτάνος». Υπόσχεται ότι θα αποκαταστήσει την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος, της κεντρικής τράπεζας και του υπουργείου Εξωτερικών.
Αμερική, Βερολίνο και Βρυξέλλες ποντάρουν ότι μια αλλαγή προέδρου θα κάνει τις εντάσεις με τη Δύση να υποχωρήσουν. Ήδη φαίνεται σαν να περιμένουν την κυβέρνηση Κιλιτσντάρογλου για να δείξουν μπόλικη καλή θέληση προς την Άγκυρα. Αυτό που κυρίως ζητούν είναι μια αναμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής. Σε αντάλλαγμα είναι διατεθειμένοι να του προσφέρουν διάφορα δώρα, όπως, π.χ., την αναβίωση των μακροχρόνιων συνομιλιών για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης Τουρκίας – Ε.Ε.
Για την Ελλάδα, όμως, το πράγμα περιπλέκεται. Γιατί αν ΗΠΑ και Ε.Ε. θελήσουν να διασφαλίσουν τη συνεργασία της νέας κυβέρνησης προσφέροντας στην Τουρκία γεωπολιτικά bonus που θα θίγουν νομικά δικαιώματα της Ελλάδας, πάμε από τη Σκύλλα (Ερντογάν) στη Χάρυβδη (Κιλιτσντάρογλου).
Η περίπτωση του κεμαλιστή υποψηφίου είναι περίεργη. Οι διαχωριστικές γραμμές είναι θολές και τα «πιστεύω» του Κιλιτσντάρογλου μεταλλάσσονται εύκολα από μετριοπαθή σε ακραία.
Ο πατέρας του ήταν ανάμεσα στους χιλιάδες εξόριστους Κούρδους Αλεβίτες μετά την αποτυχημένη εξέγερση του Ντερσίμ το 1937-38, όταν δολοφονήθηκαν από Τούρκους περισσότεροι από 70.000 Κούρδοι. Ο Κιλιτσντάρογλου, όμως, δείλιαζε να παραδεχθεί την αλεβίτικη ταυτότητά του.
Μόλις το 2011 θέλησε να το αποκαλύψει: «Πάντα αρνιόμουν να κάνω πολιτική για εθνοτικές ταυτότητες και θρησκεία. Είμαι Αλεβίτης. Από πότε είναι έγκλημα να είσαι Αλεβίτης σε αυτή τη χώρα;»
Πέντε χρόνια αργότερα, όμως, αυτός και η συνοδεία του δέχθηκαν επίθεση από το PKK. Το 2019 συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Του επιτέθηκε ένα πλήθος από ωρυόμενους φανατικούς, όταν παρευρέθηκε στην κηδεία Τούρκου στρατιώτη που σκοτώθηκε στις συγκρούσεις με κουρδικές δυνάμεις. Ο Κιλιτσντάρογλου χτυπήθηκε στο κεφάλι από όχλο που του φώναζε «Έξω το PKK».
Ο Κιλιτσντάρογλου προκαλεί σύγχυση με τις επιλογές του. Ξεκίνησε ως αριστερός, αλλά το 2017 καλόπιανε τους Γκρίζους Λύκους κάνοντας το σήμα τους σε συγκέντρωση. Εμφανίζεται ως φιλοδυτικός, αλλά εξαπολύει πολεμική ρητορική για την Ελλάδα και την Κύπρο.
Στην απόπειρα του πραξικοπήματος του 2016 πήρε το μέρος του Ερντογάν, τον οποίο, όμως, λίγους μήνες νωρίτερα αποκαλούσε «δικτάτορα», με τον πρόεδρο της Τουρκίας να τον διώκει ποινικά. Υπόσχεται να ιδρύσει τον «Οργανισμό Ειρήνης και Συνεργασίας στη Μέση Ανατολή» με κράτη-μέλη το Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία και την Τουρκία, αλλά ζητά την απέλαση Σύρων προσφύγων από την Τουρκία.
Για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία χαρακτήρισε «ισορροπημένους» τους χειρισμούς Ερντογάν, αν και αυτή η διττή και συμφεροντολογική στάση του Τούρκου προέδρου προκάλεσε ρήξη με τη Δύση. Τάσσεται υπέρ της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, όμως είναι υπέρ της λειτουργίας του πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιου, που κατασκευάζεται από τη Ρωσία.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν πείθει ότι η Τουρκία ξαφνικά θα πάψει να αποτελεί υπαρξιακή απειλή για την Ελλάδα. Ασφαλώς και δεν αναμένει κανείς από τις τουρκικές εκλογές να ανοίξουν τις πύλες του παραδείσου. Η ανησυχία είναι να μην ανοίξουν τις πύλες για την κόλαση.
Βιογραφικό
Γεννήθηκε το 1948 στην επαρχία Τουντζελί της δυτικής Τουρκίας. Σπούδασε οικονομικά στην Αγκυρα και από το 1971 εργάστηκε για 20 χρόνια στο υπουργείο Οικονομικών. Από το 1991 έως το 1999 ήταν πρόεδρος του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Το 2002 εξελέγη πρώτη φορά μέλος της τουρκικής Βουλής και έκτοτε επανεκλέγεται. Το 2010 έγινε ο 7ος πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος και το 2012 εξελέγη αναπληρωτής πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Στις 6 Μαρτίου 2023 τέθηκε επικεφαλής συνασπισμού πέντε κομμάτων της αντιπολίτευσης, με το επίσημο όνομα Συμμαχία του Εθνους, για να διεκδικήσει στις 14 Μαΐου την τουρκική προεδρία ως βασικός αντίπαλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.