Οι κορυφαίοι διπλωμάτες αραβικών κρατών που συναντήθηκαν στη Σαουδική Αραβία για να συζητήσουν όσον αφορά τις σχέσεις με τη Συρία συμφώνησαν πως η περιφέρεια πρέπει να διαδραματίσει «πρωταγωνιστικό ρόλο» στην επίλυση της συριακής κρίσης, ανακοίνωσε το Ριάντ.
Η Σαουδική Αραβία φιλοξένησε χθες Μ. Παρασκευή το βράδυ συνάντηση απεσταλμένων αραβικών κρατών στην Τζέντα (δυτικά), έπειτα από μια δεκαετία διπλωματικής απομόνωσης του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ, εν μέσω εκτόνωσης των εντάσεων ανάμεσα στο Ριάντ και την Τεχεράνη.
Οι επικεφαλής της διπλωματίας των έξι χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Σαουδική Αραβία) καθώς και οι ομόλογοί τους της Αιγύπτου, του Ιράκ και της Ιορδανίας συμφώνησαν πως έχει σημασία τα αραβικά κράτη να «διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις πρωτοβουλίες με σκοπό να τερματιστεί η κρίση» στη Συρία, σύμφωνα με ανακοίνωση του σαουδαραβικού ΥΠΕΞ που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Εξέτασαν τους «απαραίτητους μηχανισμούς» για αυτό και δεσμεύθηκαν να πολλαπλασιάσουν «τις διαβουλεύσεις των αραβικών κρατών για να υπάρξουν εγγυήσεις για την επιτυχία των προσπαθειών».
Δεν ανακοινώθηκε ωστόσο συμμετοχή της Δαμασκού στη συνάντηση. Η Συρία απομονώθηκε σε διπλωματικό επίπεδο μετά την αιματηρή καταστολή λαϊκού ξεσηκωμού το 2011, το έναυσμα του καταστροφικού πολέμου στη Συρία. Παραμένει αποκλεισμένη από τον Αραβικό Σύνδεσμο, αλλά πρόσφατα υπήρξε προσέγγισή της με κάποιες αραβικές χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και η Τυνησία, ειδικά μετά τον καταστροφικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου.
«Αποκλίσεις»
Η Σαουδική Αραβία, ηγετική δύναμη των κρατών του Κόλπου, πλούσια πετρελαιοπαραγωγική μοναρχία, διέκοψε τις σχέσεις της το 2012 με τη Δαμασκό και υποστήριξε τους αντάρτες. Η χώρα μετατράπηκε σε πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα σε διάφορες ξένες δυνάμεις.
Η ένοπλη σύρραξη στοίχισε τη ζωή σε κάπου μισό εκατομμύριο ανθρώπους, μετέτρεψε τον μισό πληθυσμό της χώρας σε πρόσφυγες κι εκτοπισμένους, ενώ μεγάλα τμήματα της επικράτειας παραμένουν ακόμη εκτός κυβερνητικού ελέγχου.
Τον Μάρτιο, ωστόσο, η Σαουδική Αραβία και η Συρία συζήτησαν την αποκατάσταση των προξενικών υπηρεσιών τους και την Μ. Τετάρτη, ο Σύρος ΥΠΕΞ Φάισαλ Μέκνταντ συναντήθηκε με τον σαουδάραβα ομόλογό του πρίγκιπα Φάισαλ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ. Ήταν η πρώτη συνάντηση σε αυτό το επίπεδο από το ξέσπασμα του πολέμου.
Σε κοινή ανακοίνωσή τους, οι δύο αξιωματούχοι αναφέρθηκαν στον στόχο η Συρία να ανακτήσει τη θέση της στον αραβικό κόσμο.
Ο πρόεδρος Άσαντ επιδιώκει πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων με τις πλούσιες μοναρχίες του Κόλπου για να χρηματοδοτηθεί η ανοικοδόμηση της χώρας του, οι υποδομές της οποίας σε μεγάλο βαθμό καταστράφηκαν εξαιτίας του πολέμου. Όμως δεν υπάρχει ομοφωνία στον αραβικό κόσμο για το ζήτημα.
Η συνάντηση στην Τζέντα είχε σκοπό να «ξεπεραστούν όσο περισσότερο είναι δυνατόν οι αποκλίσεις στον Κόλπο για τη Συρία», εξήγησε άραβας διπλωμάτης που υπηρετεί στο Ριάντ μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Οι Σαουδάραβες προσπαθούν τουλάχιστον να εξασφαλίσουν εγγυήσεις πως το Κατάρ δεν θα εναντιωθεί στην επιστροφή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο», πρόσθεσε, καθώς η προσεχής σύνοδος του παναραβικού οργανισμού είναι προγραμματισμένο να γίνει τη 19η Μαΐου στο βασίλειο.
Ωστόσο το Κατάρ παραμένει εχθρικό στην προοπτική της εξομάλυνσης των σχέσεων με τον Μπασάρ αλ Άσαντ.
«Προδομένοι»
Την Πέμπτη, ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Μοχάμεντ μπιν Αμπντελραχμάν αλ Θάνι, χαρακτήρισε «υποθετικά σενάρια» τα περί επιστροφής της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο και έκρινε πως οι λόγοι που η Δαμασκός αποκλείστηκε από αυτόν συνεχίζουν να υφίστανται. Όσο για την επίλυση της κρίσης, «η απόφαση επαφίεται στον συριακό λαό», πρόσθεσε.
Η ενδεχόμενη επιστροφή του Μπασάρ αλ Άσαντ στο προσκήνιο του αραβικού κόσμου προκαλεί οργή στα εδάφη των Συρίας που παραμένουν στα χέρια ανταρτών και τζιχαντιστών, πάνω απ’ όλα στην Ιντλίμπ (βορειοδυτικά).
«Στη βόρεια Συρία, αισθανόμαστε προδομένοι όταν ακούμε να μιλάνε για εξομάλυνση με τον Άσαντ», είπε κάτοικος της Ιντλίμπ. «Πώς, έπειτα από δώδεκα χρόνια αγώνα κι επανάστασης, μπορούν να λένε ‘μπορείς να ανακτήσεις την έδρα σου στον Αραβικό Σύνδεσμο’; Αυτό είναι απαράδεκτο. Έχουμε αληθινά την εντύπωση πως μας εγκαταλείπουν».
Η προσπάθεια επαναπροσέγγισης της Σαουδικής Αραβίας με τη Συρία καταγράφεται την ώρα που το βασίλειο προσπαθεί επίσης να απεμπλακεί από τον πόλεμο στην Υεμένη, στον οποίο επενέβη τον Μάρτιο του 2015, για να υποστηρίξει τις κυβερνητικές δυνάμεις που βρίσκονταν σε υποχώρηση εν μέσω προέλασης των σιιτών ανταρτών Χούθι, προσκείμενων στο Ιράν.
Και επίσης ενώ επιδιώκει αποκλιμάκωση των εντάσεων με τον μεγάλο της αντίπαλο σε περιφερειακό επίπεδο, το Ιράν, που υπερασπίζει με νύχια και με δόντια τη Δαμασκό.
Το Ριάντ και η Τεχεράνη, μεγάλες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή, διέκοψαν τις σχέσεις τους το 2016, μετά τις επιθέσεις σε σαουδαραβικές διπλωματικές αποστολές στην ιρανική επικράτεια από διαδηλωτές που κατήγγειλαν την εκτέλεση στη Σαουδική Αραβία σιίτη ηγέτη.
Τον Μάρτιο όμως, η Σαουδική Αραβία και η Τεχεράνη ανακοίνωσαν απρόσμενη συμφωνία, που επιτεύχθηκε με μεσολάβηση της Κίνας, για την αποκατάσταση των σχέσεών τους, που θα επισφραγιστεί με επίσκεψη του Ιρανού προέδρου Εμπραχίμ Ραϊσί στο Ριάντ, περί τα τέλη Απριλίου. Οι δύο χώρες δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν για να προωθήσουν «την ασφάλεια και τη σταθερότητα» της περιφέρειας.