Βασιλική Αδαμοπούλου – Κακαδιάρη
HOMO UNIVERSALIS
Ένα αφήγημα πάνω στην άγνωστη πτυχή του Ακαδημαϊκού Δασκάλου Ιωάννη Μάζη με αφορμή την έκθεση ζωγραφικής των έργων του με τίτλο
«ΔΙΑΔΡΟΜΗ (1) – 2022 : ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΑ»,
η οποία λαμβάνει χώρα στο κτίριο του ΕΚΠΑ «Κωστής Παλαμάς» Ακαδημίας και Σίνα (1ος όροφος).
Επισκέψιμη κάθε Τετάρτη από τις 15:30 έως 17:30. Ξεναγεί ο ίδιος ο Ζωγράφος
Έχω την τύχη να γνωρίζω τον πολυτάλαντο άνθρωπο κ. Ιωάννη Μάζη, ο οποίος πέρα από την άξια πορεία του στην Σχολή Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ, τις γεωπολιτικές του αναλύσεις και τις σχέσεις της χώρας μας σ’ ένα ευρύτερο παγκόσμιο γίγνεσθαι έχει και άλλες πτυχές, ταλέντα ή αρετές καλύτερα θα έλεγα, οι οποίες τον κατατάσσουν στο πάνθεο ενός σύγχρονου Homo universalis!
Ο Ακαδημαϊκός δάσκαλος Ι.Μάζης γράφει λιμπρέττα για όπερα με πάθος, ποίηση με ευαισθησία και ζωγραφίζει «σκληρά εργαζόμενος» με ευαισθησία και πάθος, τοποθετώντας «εαυτόν» στον καμβά. Μας ψιθυρίζει βιωμένες αλήθειες, μας δείχνει ατραπούς να βαδίσουμε πάνω τους, δένει στο χέρι μας τον μίτο της Αριάδνης ώστε να αρχίσουμε να εξερευνούμε το έργο του χωρίς να κινδυνεύουμε να χαθούμε. Μας οδηγεί σαν στοργικός πατέρας στην όχθη της υδάτινης ροής των σκέψεων του πάνω στη ζωγραφική περιπέτεια, την οποία σέβεται και «παιδεύει» ώστε το αποτέλεσμα που θα μας δώσει να είναι τίμιο.
Βαδίζοντας πάνω στη ρυθμική κίνηση της γραφής του και στο θέμα που χρωματικά επιλέγει να αποδώσει, μας προξενεί την απαιτούμενη ευχαρίστηση να συνεχίσουμε την περιπλάνησή μας, στην αυλαία που μας άνοιξε. Μας φανερώνει «οδούς» προς το εσωτερικό του γίγνεσθαι, μας μαρτυρά αλήθειες που μας βοηθούν να δούμε τις «εικόνες» του κόσμου του, ώστε στο τέλος αυτής της «Διαδρομής», πιστεύω ότι βγαίνουμε πλήρεις συναισθημάτων και σκέψεων, κερδισμένοι από την συνομιλία με τα έργα της ζωγραφικής του!
Ο Ι. Μάζης δεν ξεγελά τον θεατή με τερτίπια και δήθεν τεχνικές. Πέρα από το φυσικό ταλέντο που διαθέτει, η γνώση του σχεδίου φανερώνεται στα έργα του καθώς και η κατάκτηση της «δικής» του ρυθμικής γραφής, χρωματικής έντασης πινελιάς και οργάνωσης του χώρου. Η μαθητεία του άλλωστε δίπλα στο σπουδαίο ζωγράφο και δάσκαλό του Κώστα Ηλιάδη, και όχι μόνον εκεί, του έδωσαν τις απαιτούμενες γνώσεις για την περιπλάνησή του στον κόσμο της ζωγραφικής περιπέτειας.
Το παλίμψηστο της ζωγραφικής του καταγραφής ξεκινά από πολύ νωρίς όπως μαρτυρούν κάποιες χρονολογίες έργων του, φανερώνοντας την επιθυμία που ελλοχεύει μέσα του για να δώσει τους καρπούς της σε πιο κατάλληλους καιρούς. Ζωγραφίζει συνήθως με ακρυλικά χρώματα αλλά δεν λείπουν και έργα που έχουν γίνει με κάρβουνο όπως επίσης και με μικτή τεχνική. Μυθολογικά θέματα ζωγραφισμένα με παστέλ και ακρυλικά αλλά και πρόσωπα όπως ο ποιητής Ρίτσος, δουλεύονται με συνοχή και άριστο αποτέλεσμα από τη συγκεκριμένη τεχνική.
Πρόσωπα γνωστά του από παλαιά, πολιτικές προσωπικότητες, σημαντικοί ποιητές, δικοί του αγαπημένοι και αρχετυπικές φιγούρες απλών ανθρώπων, καθώς και η φρεσκάδα ενός μικρού κοριτσιού που κοιτά τον κόσμο όλο ελπίδα, δεν ξεφεύγουν από την ιδιότητα του, ως ζωγράφου.
Αγαπά το κολλάζ και κάποιες φορές προνοεί ώστε το αποτύπωμα του υλικού στερέωσης μιας κατακερματισμένης μορφής στην επιφάνεια, να μετέχει χρωματικά στο τελικό αποτέλεσμα.
Το υπερβατικό στοιχείο σε πολλά έργα του, συμπλέει με την τεχνική του κολλάζ, όπως εκεί που η μορφή του δασκάλου του, ατενίζοντας τον χώρο ξεφεύγει μέσω της ιδιαίτερης κόμης της, στο άλλο ορατό επίπεδο. Η ιδιαιτερότητα όμως του συγκεκριμένου πίνακα κολλάζ έγκειται στο ότι πέρα από τα δύο στατικά επίπεδα του χώρου έχουμε και δύο υπερβατικά. Το ένα δημιουργείται μέσω του ανοικτού παραθύρου που βλέπουμε τη θάλασσα και τον ουρανό και το άλλο (πιο δυσδιάκριτο) ο αθέατος χώρος που κοιτά ο απεικονιζόμενος δάσκαλός του ζωγράφος Κώστας Ηλιάδης. Η ατίθαση χαίτη του με την ιδιαιτερότητα της κυματοειδούς ρυθμικής κίνησης και της χρωματικής γραφής που θυμίζει βυθό, μας οδηγεί συνειρμικά τόσο στον πνευματικό κόσμο του απεικονιζομένου αλλά και του ζωγράφου που ερμηνεύει αυτόν. Το υδάτινο στοιχείο της θάλασσας, ο βυθός της και ό,τι ζει εκεί, επηρεάζει και συνδέεται αναπόσπαστα με τον υποσυνείδητο κόσμο του ζωγράφου. Μορφές με ξεχωριστό πνευματικό αποτύπωμα παρουσιάζονται συχνά στα έργα του κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Η παλμική ρυθμική κίνηση που έχει ο κόσμος του βυθού αλλά και της μουσικής που είναι ένα άλλο ταλέντο του δημιουργού Ι. Μάζη, περνά στα έργα του και γίνεται πλέον βιωματικό στοιχείο στην διαδικασία αποτύπωσης και ένα αναγνωρίσιμο σημείο της γραφής του .
Η συμβολική ερμηνεία των έργων του ζωγράφου Ι. Μάζη μας προτρέπει να αναρωτηθούμε για την θνητότητα, το πρόσκαιρο αλλά και για ό,τι είναι σημαντικό! Τα πλούσια γήινα κυματιστά φτερά μιας δισυπόστατης μορφής που ζωγραφίζει, ενός Έλληνα Ίκαρου – Αετού και το «μάτι» που «ορά» στο έργο αυτό, συμβολικά γίνεται κοινωνός μιας αδυσώπητης μοίρας αλλά και μιας πράξης γενναιότητας.
Αλλά και εκεί που ζωγραφίζει έναν άγγελο τραυματισμένο από την λόγχη ενός τριαντάφυλλου, συμβολικά παίρνει τη θέση της γνώσης που ξεπερνά τον γήινο άνθρωπο καθώς έχει απωλέσει την αθανασία που είχε.
Το χέρι η «Χειρ» καθώς και το μάτι ο «Οφθαλμός» παίζουν καταλυτικό ρόλο στο έργο του Ι. Μάζη. Το χέρι του Δημιουργού κρύβεται πίσω από το ανθρώπινο όπου το άγγιγμα ενός τριαντάφυλλου είναι το «πάν», το μοναδικό όπως στον παραμυθένιο και συμβολικό κόσμο του Μικρού Πρίγκηπα!
Το επιτακτικό «χέρι» εμφανίζεται και στον πίνακα που αναπαριστά τον μουσικοσυνθέτη Μιράν Τσαλικιάν (με κείνη την ξεχωριστή κυματίζουσα κόμη) σαν να τον προτρέπει και να τον οδηγεί στην έμπνευση. Το θεϊκό στοιχείο με την πιο συνηθισμένη του μορφή, το «Χέρι» του Θεού των βυζαντινών γίνεται κοινωνός στο έργο του Ι. Μάζη.
Συχνά μας θυμίζει την ανθρώπινη μοίρα μας, και την πίστη του στο «Θείο».
Την ίδια συμβολική θέση κατέχει και ο «Οφθαλμός», βλέπει τα πάντα κρυμμένος πίσω από σύννεφα ή πίσω από ένα λιτό αέτωμα «ορά» το μέλλον μας!
Αλλά και μέσα από άλλα έργα, όπως αυτό για τον Οδυσσέα Ελύτη, οργανώνει το χώρο του πίνακα τοποθετώντας σύμβολα ιερά, δεμένα με την Ελλάδα μας. Όπως το αμπέλι, τον καρπό της ελιάς, την άρρηκτα δεμένη με την πορεία του Έλληνα στην Ιστορία, θάλασσα και το καράβι.
Ένα λαϊκό στοιχείο της παράδοσής μας αλλά όχι μόνο δικό μας, ο πετεινός, αναπαρίσταται από τον Ι. Μάζη. Φαίνεται πόσο τον συγκινεί και σαν θέμα αλλά και σαν σύμβολο. Ο πετεινός πολλές φορές δεσπόζει σαν ζωγραφικό θέμα ή παρευρίσκεται, κλέβοντας εν τέλει την παράσταση στα έργα ζωγραφικής. Θέμα συχνά εμπνευσμένο από τη λαϊκή μας παράδοση αλλά και από τις λαϊκές χρωμολιθογραφίες του 19ου αιώνα.
Στο έργο του, «ο ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ», αναπαριστά το θέμα του σύμφωνα με την λαϊκή διάθεση του Θεόφιλου και τη μαστοριά του λαϊκού καλλιτέχνη,τονίζοντας την ελληνικότητα όπως και στο έργο του, «Η ΕΛΕΝΗ», αποδίδεται περίφημα με συμβολικό τρόπο η Ελλάδα, όπου η θάλασσα αρχέγονο στοιχείο δεμένο με την ελληνικότητα και το καράβι με τη ναυτική δραστηριότητα των Ελλήνων από τα πανάρχαια χρόνια και πάνω σ’ αυτό, στην θέση του ιστίου, βρίσκεται το ιερό δέντρο της Ελλάδας, η Ελιά. Όλα αυτά δουλεμένα με ακρυλικό χρώμα δίνουν με άνεση στον θεατή το μήνυμα του ζωγράφου Ι. Μάζη.
Η ξύλινη επιφάνεια γίνεται πολλές φορές δέκτης της ζωγραφικής του προτίμησης, καταθέτοντας πάνω της, σημεία, αναμνήσεις, σταθμούς της ζωής του. Καταθέτει το δικό του «ΑΝΕΜΟΛΟΓΙΟ», τον «ΠΑΡΙ ΜΕ ΤΗΝ ΩΡΑΙΑ ΕΛΕΝΗ», την αγαπημένη του νήσο «ΚΥΠΡΟ» με τη μορφή μιας γυναίκας μεπράσινο ρούχο σε χρυσό φόντο και φτερά αγγέλου. Με φτερά επίσης αποδίδει και τον φίλο – εκδότη του «ΓΕΩΡΓΙΟ ΦΡΑΓΚΟΥΔΗ» που πάντα κοιτά, το πολύπαθο νησί.
Την μεγάλη του αγάπη, την Κέρκυρα, την ζωγραφίζει πλουσιοπάροχα. Με πινελιές περισσότερο ιμπρεσιονιστικής απόδοσης, φτάνουν στα μάτια μας τόσο τα ανθισμένα δέντρα, το αρχοντικό του, η θάλασσά της αλλά και οι μυρωδιές της.
Ένας ζωγράφος δεν ξεφεύγει από την επιθυμία, εκτός από την υπογραφή του, να εισάγει με τρόπο δυσδιάκριτο τη μορφή του στο έργο του. Η επιθυμία του να δεί σαν άτομο, τον θεατή, κρυμμένος κάπου στον πίνακα, δημιουργώντας μια οφθαλμαπάτη για να μας μελετήσει με σεβασμό όπως εμείς αυτόν. Διέκρινα την μορφή του πίσω από πρόσωπα του έργου του και διαπίστωσα ότι ήταν αλήθεια.
Με τιμιότητα μας κοιτά · καταθέτει «εκθέτει» τον μύχιο κόσμο του, ζητά από εμάς να δούμε, να σταθούμε πάνω στα συναισθήματα που μας δημιουργήθηκαν, να σκεφτούμε πόσο χρόνο, κουράγιο, δύναμη, αντοχή χρειάζεται ένας διακεκριμένος άνθρωπος για να μην επαναπαυτεί στις δάφνες που του προσφέρει η επιστήμη του αλλά να συνεχίσει την πορεία του και σε άλλα μονοπάτια.
Όλοι εμείς, αποδέκτες των πολιτισμικών συντεταγμένων του από τη μουσική, την ποίηση και τη ζωγραφική, δικαίως λέμε ότι ο Ιωάννης Μάζης είναι ένας σύγχρονος Homo universalis!
Βασιλική Αδαμοπούλου – Κακαδιάρη