Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (Δ.Ι.Θ.). Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου από την παγκόσμια θεατρική κοινότητα.
Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Δ.Ι.Θ. επιλέγει κάθε φορά μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου από μια χώρα-μέλος για να γράψει το μήνυμα, το οποίο διαβάζεται σε όλα τα θέατρα και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε σε όλον τον κόσμο.
Κατά καιρούς μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου έχουν γράψει οι: Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς, Τζον Μάλκοβιτς, Ντάριο Φο κ.ά.
Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΔΙΘ), επέλεξε φέτος τον κορυφαίο θεατρικό συγγραφέα του Πακιστάν, Shahid Nadeem για τη συγγραφή του Μηνύματος της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου 2020.
Το ΔΙΘ τιμά κάθε χρόνο αυτή την παγκόσμια γιορτή, καλώντας μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου για να γράψει το μήνυμα. Το μήνυμα μεταφράζεται σε περισσότερες από 20 γλώσσες, δημοσιοποιείται μέσα από το δίκτυο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και τα Εθνικά του Κέντρα (περισσότερα από 90 Εθνικά Κέντρα και πολλά Συνεργαζόμενα Μέλη) αλλά και θεατρικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο, διαβάζεται σε όλα τα θέατρα και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε σε όλο τον κόσμο. Το ΔΙΘ έχει ως στόχο να προωθεί τις εθνικές και διεθνείς δραστηριότητες που διοργανώνονται στο πλαίσιο των εορτασμών για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου.
Μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2020
Shahid NADEEM, Πακιστάν
Θεατρικός συγγραφέας
Το Θέατρο ως Βωμός
Στο τέλος μιας παράστασης ενός έργου για τον Ποιητή Σούφι[1] Bulleh Shah[2] από το Θέατρο Ajoka[3], ένας ηλικιωμένος άντρας συνοδευόμενος από ένα νεαρό αγόρι πλησίασε τον ηθοποιό που έπαιζε τον ρόλο του σπουδαίου Σούφι, «Ο εγγονός μου δεν είναι καλά, θα μπορούσατε σας παρακαλώ να τον ευλογήσετε;» Ο ηθοποιός εκπλάγηκε και είπε, «Δεν είμαι ο Bulleh Shah, είμαι απλώς ένας ηθοποιός που παίζει αυτόν τον ρόλο». Ο ηλικιωμένος είπε, «Γιε μου, δεν είσαι ηθοποιός, είσαι η μετενσάρκωση του Bulleh Shah, η Αβατάρα[4] του». Αίφνης, μας αποκαλύφθηκε μια ολάκερη καινούρια έννοια του θεάτρου όπου ο ηθοποιός γίνεται η μετενσάρκωση του ρόλου που παίζει.
Η εξερεύνηση ιστοριών όπως αυτής του Bulleh Shah, και υπάρχουν τόσες πολλές σε όλες τις κουλτούρες, μπορεί να αποτελέσει μια γέφυρα μεταξύ μας, των θεατρικών δημιουργών και ενός ανεξοικείωτου αλλά ενθουσιώδους κοινού. Όταν ερμηνεύουμε στη σκηνή, ορισμένες φορές παρασυρόμαστε από τη δική μας φιλοσοφία για το θέατρο, από το ρόλο μας ως προάγγελοι της κοινωνικής αλλαγής και αφήνουμε πίσω μια μεγάλη μερίδα της μάζας. Κατά την ενασχόλησή μας με τις προκλήσεις του παρόντος, αποστερούμε τους εαυτούς μας από τις δυνατότητες μιας βαθειά συγκινητικής πνευματικής εμπειρίας που μπορεί να προσφέρει το θέατρο. Στον κόσμο του σήμερα όπου η μισαλλοδοξία, το μίσος και η βία ακολουθούν ανοδική πορεία και ο πλανήτης μας βυθίζεται όλο και πιο βαθιά στην κλιματική καταστροφή, πρέπει να αναπληρώσουμε την πνευματική μας δύναμη. Πρέπει να καταπολεμήσουμε την απάθεια, το λήθαργο, την απαισιοδοξία, την απληστία και την αδιαφορία προς τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε, προς τον πλανήτη πάνω στον οποίο ζούμε. Το θέατρο έχει ρόλο, έναν ευγενή ρόλο, στην ενεργοποίηση και κινητοποίηση της ανθρωπότητας ώστε να ανυψώσει τον εαυτό της από αυτή την κατάβαση προς την άβυσσο. Μπορεί να ανυψώσει τη σκηνή, τον παραστατικό χώρο, σε κάτι ιερό.
Στη Νότιο Ασία, οι καλλιτέχνες αγγίζουν με ευλάβεια το πάτωμα της σκηνής προτού πατήσουν πάνω σ’ αυτό, μια αρχαία παράδοση όπου το πνευματικό και το πολιτισμικό συνυφαίνονται. Είναι καιρός να ανακτήσουμε αυτή τη συμβιωτική σχέση μεταξύ καλλιτέχνη και κοινού, παρελθόντος και μέλλοντος.
Η θεατρική δημιουργία μπορεί να γίνει μια ιερή πράξη και οι ηθοποιοί μπορούν πράγματι να γίνουν οι αβατάρες των ρόλων που παίζουν. Το Θέατρο έχει τη δυνατότητα να καταστεί ένας βωμός και ο βωμός ένας παραστατικός χώρος.
——
Μετάφραση του αγγλικού πρωτότυπου: Γιόλα Κλείτου
Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΚΚΔΙΘ)
[1] Σουφισμός: Η Ισλαμική μυστικιστική παράδοση, η Ποίηση Σούφι, που αποδίδεται κυρίως με μουσική, εκφράζει την μυστικιστική ένωση μέσω των μεταφορών της εγκόσμιας αγάπης.
[2] Bulleh Shah (1680-1757): Σημαντικός Πουντζάμπι Σούφι Ποιητής ο οποίος έγραψε για πολύπλοκα φιλοσοφικά ζητήματα σε απλή γλώσσα, κατέκρινε έντονα τη θρησκευτική ορθοδοξία, κατηγορήθηκε ως αιρετικός και του αποστερήθηκε η ταφή στο δημοτικό κοιμητήριο. Ήταν δημοφιλής σε όλη την έκταση των θρησκευτικών διαιρέσεων.
[3] Θέατρο Ajoka: Ιδρύθηκε το 1984. Η λέξη Ajoka σημαίνει «Σύγχρονο» στη γλώσσα Πουντζάμπι. Το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει έργα με θέματα όπως η ανεξιθρησκία, η ειρήνη, η έμφυλη βία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
[4] Αβατάρα: Μετενσάρκωση ή μεταφυσική παρουσία στη Γη ενός Θείου δασκάλου σύμφωνα με την Ινδουιστική παράδοση.
——
* Το παρόν κείμενο αποτελεί απόσπασμα της μεγαλύτερης εκδοχής του Μηνύματος για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2020 που είναι διαθέσιμη στα αγγλικά, γαλλικά και άλλες γλώσσες στο http://www.world-theatre-day.org