Μπορεί η κυβέρνηση να διαφημίζει τη μεγάλη απορροφητικότητα των κονδυλίων που αναλογούν στη χώρα μας από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η πραγματικότητα, όμως, φαίνεται ότι είναι εντελώς διαφορετική.
Το ύψος των πόρων που… λιμνάζουν παραμένει ιδιαίτερα υψηλό, φτάνοντας στα 6,76 δισ. ευρώ, σε μία περίοδο, μάλιστα, κατά την οποία οι περισσότεροι κλάδοι της οικονομίας αναζητούν ρευστότητα. Πρόκειται για πόρους που έχει στη διάθεσή της η χώρα μας και δεν έχουν ενεργοποιηθεί μέσω δράσεων και προγραμμάτων, καταρρίπτοντας το αφήγημα του οικονομικού επιτελείου περί ταχείας αξιοποίησης των εν λόγω χρημάτων. Αυτά τα στοιχεία προκύπτουν από το τρίτο Focus Report του Παρατηρητηρίου Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και ΕΣΠΑ 2021-2027, που έχει συστήσει το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών «ΕΝΑ». Την έρευνα υπογράφει ο πρώην υπουργός και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Γιώργος Σταθάκης, με επιστημονικούς υπεύθυνους τον Παναγιώτη Κορκολή και την Ευγενία Φωτονιάτα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την έρευνα, οι πληρωμές του Ταμείου Ανάκαμψης μέχρι και τις 31/12/2022 υπολογίζονται σε 4,35 δισ. ευρώ. Περιλαμβάνουν λογιστικές πληρωμές 3,2 δισ. ευρώ και πραγματικές πληρωμές 1,25 δισ. ευρώ. Με τον όρο «λογιστικές πληρωμές» νοούνται οι (ενδιάμεσες) μεταφορές μεταξύ λογαριασμών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδος και όχι πληρωμές προς τους δικαιούχους των δράσεων και έργων. Οι λογιστικές πληρωμές (περισσότερο γνωστές ως «παρκάρισμα πόρων») δεν συμμετέχουν στον υπολογισμό του ΑΕΠ και δεν έχουν επίπτωση στην πραγματική οικονομία. Με βάση τα παραπάνω, η πραγματική απορρόφηση των συνολικών πόρων του «Ελλάδα 2.0» υπολογίζεται σε 4%, ενώ η λογιστική απορρόφηση σε 14%. Με βάση την επεξεργασία του «ΕΝΑ», που βασίζεται σε αναλυτικό πίνακα πληρωμών ανά έργο, οι λογιστικές πληρωμές εκτιμώνται περίπου σε 2 δισ. ευρώ για το σκέλος των επιχορηγήσεων και 1,2 δισ. ευρώ για το σκέλος των δανείων.
Όσον αφορά το ΕΣΠΑ, η συνολική πραγματική απορρόφηση όλων των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020 μέχρι το τέλος του 2022 ήταν 83%. Επομένως, απαιτείται εντός του 2023, τελευταία επιλέξιμη χρονιά, απορρόφηση ενός σημαντικού ποσοστού της τάξης του 17% των πόρων, που αντιστοιχούν σε περίπου 3,2 δισ. ευρώ κοινοτικής συνδρομής. Ως προγράμματα υψηλής επικινδυνότητας απώλειας πόρων η έρευνα χαρακτηρίζει αυτά των «Υποδομών, Μεταφορών και Περιβάλλοντος» (απορρόφηση 65%), «Μεταρρύθμισης Δημοσίου Τομέα» (απορρόφηση 66%), «Θάλασσας και Αλιείας» (μόλις 53%), «Αγροτικής Ανάπτυξης» (απορρόφηση 67%) και το Περιφερειακό Πρόγραμμα Δυτικής Μακεδονίας (απορρόφηση 69%). Σημειώνεται ότι το Focus Report δημοσιεύεται σε τακτική βάση, ώστε να παρουσιάζει την πιο επικαιροποιημένη συνοπτική εικόνα για την πορεία υλοποίησης του Ταμείου Aνάκαμψης και του ΕΣΠΑ.