Το Κίνημα Πλαστήρα της 6ης Μαρτίου 1933

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Τα ξημερώματα της 6 Μαρτίου 1933, την επόμενη των Βουλευτικών Εκλογών της 5ης Μαρτίου, εκδηλώθηκε στην Αθήνα Στρατιωτικό Κίνημα με πρωταγωνιστή τον απόστρατο αντιστράτηγο και εκτός ενεργού πολιτικής ζωής από το 1924 Νικόλαο Πλαστήρα, που ανέλαβε αυτοβούλως προασπίζοντας τον «Εθνικό Συνασπισμό» να εμποδίσει το Λαϊκό Κόμμα να σχηματίσει κυβέρνηση.

Η Ηνωμένη Αντιπολίτευση, ένας αντιβενιζελικός συνασπισμός με ηγέτη τον Παναγή Τσαλδάρη του Λαϊκού Κόμματος, ήταν η νικήτρια παράταξη των εκλογών της 5ης Μαρτίου.

Συγκεκριμένα από το βράδυ των εκλογών, όταν άρχισαν να φθάνουν στην Αθήνα τα πρώτα αποκαρδιωτικά μηνύματα της λαϊκής δυσαρέσκειας που εξελίσσονταν σε πλήρη σάρωση του Βενιζελισμού, άρχισαν να παρατηρούνται κάποιες ανήσυχες στρατιωτικές μετακινήσεις. Στην τότε οικία του Ε. Βενιζέλου, (σημερινή έπαυλη του Άγγλου Πρέσβη, επί της λεωφόρου Β. Σοφίας, έναντι Βυζαντινού Μουσείου) άρχισε να αναπτύσσεται τριπλή ζώνη ασφαλείας από ένοπλους στρατιώτες και χωροφύλακες με τανκς και πολυβόλα. Τα παράθυρα ήταν φωταγωγημένα και μέσα ακολουθούσε πολύωρη σύσκεψη με τον Βενιζέλο, Πλαστήρα και άλλα πρόσωπα της κυβέρνησής του. Ειδικότερα στις ιδιαίτερες πατρίδες τους, οι υπουργοί του Βενιζέλου, Α. Παπαναστασίου, Α. Μιχαλακόπουλος, Κ. Γκότσης, Μάρκου, Κρεμεζής και Θ. Σοφούλης σημείωναν τις μεγαλύτερες απώλειες των ψηφοφόρων τους.

Περί τις 2.30 ώρα το πρωί, ενόσω είχε στηθεί μια αυθόρμητη πορεία – διαδήλωση που περιδιάβαινε τους δρόμους της Αθήνας, στάλθηκαν στα τυπογραφεία του «Ελευθέρου Βήματος» ένα επαναστατικό διάγγελμα προκειμένου να τυπωθούν σε χιλιάδες αντίτυπα.

Γύρω στις 04:30 ώρα της 6ης Μαρτίου με διαταγή του Πλαστήρα φερόμενου ως αρχηγού του κινήματος καμιόνια με ένοπλους στρατιώτες κατέλαβαν τα γραφεία και τις εγκαταστάσεις εφημερίδων και κατάσχεσαν όλα τα φύλλα των αντιβενιζελικών εφημερίδων. Κάποια άλλα ένοπλα τμήματα κατέλαβαν διάφορα υπουργεία και δημόσια γραφεία .

Τις πρωινές πλέον ώρες ομάδες της Ασφάλειας (Χωροφυλακής) συνέλαβαν τον Ι. Ράλλη και τον Γ. Στράτο ενώ κάποιες άλλες έφθασαν στην οικία του Τσαλδάρη (διέμενε επί της οδού Χ. Τρικούπη) που όμως ο ίδιος για λόγους υγείας αρνήθηκε να τις ακολουθήσει μένοντας έτσι υπό φρούρηση. Στο μεταξύ οι διοργανωτές των πολιτικών συγκεντρώσεων του Τσαλδάρη άρχισαν να διαδίδουν διάφορες φήμες περί του αρχηγού τους με συνέπεια να ξεχυθεί κόσμος προς τη Βουλή, και στο σπίτι του για να τον δει. Ο Τσαλδάρης ανταποκρινόμενος σε ρυθμικά κελεύσματα του πλήθους βγήκε στον εξώστη και ζήτησε να επιδείξουν όλοι ψυχραιμία.

Παράλληλα τις μεσημβρινές ώρες ο Βενιζέλος επισκέπτεται τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Ζαΐμη, στην οικία του στο Φάληρο όπου και του γνωρίζει την απόφασή του να παραιτηθεί. Στη συνέχεια επιστρέφει στην οικία του όπου συγκαλεί το υπουργικό συμβούλιό του και υποβάλλουν όλοι τις παραιτήσεις τους συντάσσοντας σχετικά διατάγματα τα οποία και στέλνονται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Ο Τσαλδάρης στο μεταξύ κάλεσε τον άλλοτε διευθυντή της Αστυνομίας και του ζήτησε ν΄ αναλάβει τη διοίκησή της. Ταυτόχρονα όμως και ο Πλαστήρας κάλεσε στο Υπουργείο Στρατιωτικών τον διευθυντή της Χωροφυλακής Παπαδημητρίου να διαλύσει δια της βίας τις λαϊκές συγκεντρώσεις στην οικία του Τσαλδάρη κάνοντας χρήση όπλων παρέχοντάς του και στρατιωτική ενίσχυση.

Σύγκρουση στρατηγών

Με τον Πλαστήρα είχαν ταχθεί εξ αρχής ο διοικητής του 1ου πεζικού συντάγματος Διάμεσης που ήταν και το πρωτοπαλήκαρό του, καθώς και οι αντιστράτηγοι Κ. Μανέττας, Α. Μαζαράκης, Θ. Μανέττας, Σπαής και Τσιμικάλης που συνεχώς συνεδρίαζαν. Όταν κλήθηκε από τον Πλαστήρα ο Διευθυντής του Μηχανικού συνταγματάρχης Δέδες να συμμετάσχει στο κίνημα εκείνος αντίθετα άρχισε να οργανώνει αντικίνημα. Κατέβηκε αμέσως στου Ρουφ και από εκεί σε συνεννόηση με τον διοικητή του συντάγματος Καπετανάκη άρχισε να ζητά βοήθεια από άλλες μονάδες. Ο διοικητής της Σχολής Εφαρμογής Ιππικού, Λούμπας του διέθεσε δύο ημιλαρχίες έτοιμες να εισέλθουν στην Αθήνα. Ανεξάρτητα όμως αυτών των κινήσεων και μέσα στο Υπουργείο των Στρατιωτικών οι συνταγματάρχες Ματάλας και Γυαλίστρας συνεννοούνται μεταξύ τους προκειμένου να μην ακολουθήσουν τον Πλαστήρα, ομοίως και ο διοικητής του 34ου συντάγματος πεζικού Σπηλιωτόπουλος και ο διοικητής του συντάγματος μηχανικού Γιαννακόπουλος.

Στο μεταξύ αρχίζουν να φθάνουν τα πρώτα τηλεγραφήματα από τις επαρχιακές φρουρές όπου οι Σωματάρχες διαμαρτύρονταν για την ανάμιξη του Πλαστήρα. Ο Διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού προχώρησε σε επιστράτευση 6 ηλικιών της Θεσσαλίας προκειμένου να εκστρατεύσει κατά της Αθήνας. Ομοίως ετοιμάζεται και στη Πελοπόννησο από τη Διοίκηση της Πάτρας. Στην Κοζάνη σημειώθηκε η πρώτη στάση όταν αξιωματικοί της 9ης Μεραρχίας συνέλαβαν τον μέραρχο Εδιπίδη που είχε ταχθεί υπέρ του Πλαστήρα. Η κατάσταση αρχίζει να γίνεται επικίνδυνη.

Επέμβαση του Ζαΐμη

Στο μεταξύ τις απογευματινές ώρες, και ενώ αεροπλάνα έριχναν προκηρύξεις με το διάγγελμα του Πλαστήρα, ο Πρόεδρος Ζαΐμης όταν παρέλαβε το διάταγμα της παραίτησης του Βενιζέλου και ενημερώθηκε σχετικά από τον ίδιον ότι ο Πλαστήρας προχώρησε στην επιβολή δικτατορίας «για να μην επαναληφθούν τα έκτροπα που είχαν σημειωθεί το 1920», αν και το διάγγελμά του άλλα υποστήριζε, έστειλε τον στρατηγό Ταρσούλη τόσο στον Τσαλδάρη με την εντολή να επιβάλλει την τάξη με το κύρος του και όλες τις νόμιμες δυνάμεις, όσο και στο Υπουργείο Στρατιωτικών προκειμένου να βρεθεί μια λύση προς εκτόνωση της κατάστασης.

Στη πρόσκληση αυτή του Προέδρου οι βενιζελικοί στρατηγοί θορυβημένοι και από την αιματηρή εξέλιξη έδωσαν τη λύση: ν΄ αναλάβει την εξουσία προσωρινά το ανώτατο συμβούλιο των αντιστράτηγων να καταστείλουν το κίνημα και να παραδώσουν στη συνέχεια την εξουσία στη κυβέρνηση. Τη λύση αυτή είχε δεχθεί και ο Οθωναίος με τον όρο να συνεννοηθούν με τον Τσαλδάρη. Τελικά η λύση αυτή επικράτησε απ΄ όλες τις πλευρές.

Έτσι με την αποδεχομένη λύση να σχηματίσει προσωρινή κυβέρνηση ο Οθωναίος, το κίνημα «φυλλορρόησε» και περί τις πρώτες βραδινές ώρες ο Ν. Πλαστήρας χωρίς καμία παρενόχληση μετέβη στην οικία του.

Κυβέρνηση Οθωναίου

Το πρωί της Τρίτης, 7 Μαρτιου (1933) ορκίζεται στο Προεδρικό Μέγαρο η προσωρινή κυβέρνηση του Οθωναίου. Κατ΄ αυτήν ορίσθηκαν:
πρωθυπουργός υπουργός Στρατιωτικών ο Α. Οθωναίος,
υπουργός Εσωτερικών ο αντιστράτηγος Ε. Τσιμικάλης,
υπουργός Γεωργίας ο αντιστράτηγος Θ. Μανέτας,
υπουργός Παιδείας ο αντιστράτηγος Αλ. Μαζαράκης – Αινιάν,
υπουργός Δικαιοσύνης ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Λ. Γιδόπουλος,
υπουργός Υγιεινής και Αντιλήψεως ο αντιναύαρχος Γ. Πανάς,
υπουργός Εξωτερικών ο διευθυντής του αυτού υπουργείου Ν. Μαυρουδής,
υπουργός Οικονομικών ο τότε υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας Αλ. Κορυζής,
υπουργός Εθνικής Οικονομίας ο τότε γενικός διευθυντής των ΣΕΚ Σ. Κορώνης
υπουργός Συγκοινωνίας ο αντιστράτηγος Κ. Μανέτας και
υπουργός των Ναυτικών και αεροπορίας ο αντιναύαρχος Ι. Δεμέστιχας.

Κάποιοι από τους παραπάνω ορκίσθηκαν την επόμενη ημέρα, ενώ κάποιοι άλλοι άλλαξαν υπουργείο για μία ημέρα.

wikipedia

ΔΗΜΟΦΙΛΗ