Η Βιρτζίνια Γουλφ ήταν αγγλίδα μυθιστοριογράφος, κριτικός και δοκιμιογράφος. Υπήρξε από τους πρωτοπόρους του μοντερνισμού στη λογοτεχνία, με την υιοθέτηση, μεταξύ άλλων, του λεγόμενου «εσωτερικού μονολόγου» ως αφηγηματικής τεχνικής.
Μαζί με τον Μαρσέλ Προυστ και τον Τζέιμς Τζόις, συγκαταλέγεται στην τριάδα των μεγάλων καινοτόμων πεζογράφων που άνοιξαν νέους δρόμους στο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα τις τρεις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Η Βιρτζίνια Γούλφ, αν και κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τα ίδια της τα αδέρφια, ήταν η πρώτη γυναίκα συγγραφέας που είχε ερωτική σχέση με γυναίκα, ούσα παντρεμένη. Έφτασε στην αυτοχειρία, αλλά άφησε πίσω της μια τεράστια πολιτιστική κληρονομιά, μια τεράστια παρακαταθήκη λογοτεχνικών έργων.
H Άντελιν Βιρτζίνια Στίβεν γεννήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 1882 στο Λονδίνο. Ο πατέρας της Λέσλι Στίβεν ήταν κριτικός λογοτεχνίας και η μητέρα της Τζούλια Ντάκγουορθ μέλος της οικογένειας του ομώνυμου εκδοτικού οίκου. Ο θάνατος της μητέρας της και της ετεροθαλούς αδελφής της κατά τη διάρκεια της εφηβείας της, τη σημάδεψαν, προκαλώντας της περιοδικές κρίσεις κατάθλιψης.
Σπούδασε κατ’ οίκον με δάσκαλο τον πατέρα της, ενώ παρακολούθησε και μαθήματα αρχαίων ελληνικών, που τη βοήθησαν στη συγγραφή του δοκιμίου «On Not Knowing Greek» (1925) ή όπως μεταφράστηκε στα ελληνικά «Για την άγνοια των Αρχαίων Ελληνικών» (εκδ. Στιγμή), στο οποίο επιχειρηματολογεί για την αδυναμία του σύγχρονου Ευρωπαίου να νιώσει ένα κείμενο αρχαίο ελληνικό.
Μετά το θάνατο του πατέρα της, το 1904, μετακόμισε στη Γκόρντον Σκουέαρ του Λονδίνου, όπου το σπίτι της έγινε το κέντρο της ονομαστής καλλιτεχνικής ομάδας «Μπλούμσμπερι». Το 1912 παντρεύτηκε τον δημόσιο υπάλληλο και διανοούμενο Λέοναρντ Γουλφ (1880-1969) και μαζί του ίδρυσε το 1917 τον εκδοτικό οίκο «Hogarth Press», στον οποίο εξέδιδαν δικά τους βιβλία, έργα των Τ.Σ. Έλιοτ, Ε.Μ. Φόρστερ και Κάθριν Μάνσφιλντ, καθώς και τις πρώτες μεταφράσεις του Φρόιντ στα αγγλικά.
Τα πιο γνωστά της έργα της Βιρζίνια Γουλφ είναι τα μυθιστορήματα «Η κυρία Νταλογουέι» (1925), «Μέχρι το Φάρο» (1927) και «Ορλάντο» (1928), που την καθιέρωσαν ως κεντρική μορφή του μοντερνισμού και του φεμινισμού.
Σε μια υποτροπή της ψυχικής νόσου, από την οποία υπέφερε μετά την αποπεράτωση του μυθιστορήματός της «Ανάμεσα στις Πράξεις», η Βιρτζίνια Γουλφ αυτοκτόνησε στις 28 Μαρτίου 1941, πέφτοντας στα παγωμένα νερά του ποταμού Ουζ, κοντά στο σπίτι της στο Ανατολικό Σάσεξ. Το σώμα της βρέθηκε 20 μέρες μετά.
Η σεξουαλική κακοποίηση
Η οικογένεια της Γουλφ ήταν μια διευρυμένη ομάδα ανθρώπων που αποτελείτο από τους δυο γονείς και τα οκτώ συνολικά παιδιά τους. Ήταν πολύ δεμένη με τις αδερφές της, και όταν η μία εξ’ αυτών έφυγε από τη ζωή, τότε άρχισε να μετρά η αντίστροφη μέτρηση για τη ψυχική της υγεία.
Σύμφωνα με τον ανιψιό και βιογράφο της, Κουέντιν Μπελ, η Βιρτζίνια Γούλφ και η αδερφή της, Βανέσα, κακοποιήθηκαν σεξουαλικά από τον αδερφό τους.
Η Βιρτζίνια Γουλφ μάλιστα, σε ένα απ’ τα γράμματά της, αποκάλυψε τη σεξουαλική κακοποίηση που δέχτηκε από τον ετεροθαλή αδερφό της, Τζέραλντ Ντάκγουορθ.
Το σπάσιμο του υμένα, ακόμα τρέμω από ντροπή, όταν θυμάμαι τον ετεροθαλή αδερφό μου να με τοποθετεί στο περβάζι του παραθύρου και να εξερευνά τα γεννητικά μου όργανα. Ήμουν περίπου 6 χρονών.
Το 1895, όταν η Βιρτζίνια ήταν 13 ετών, πέθανε η μητέρα της. Τότε, ξεκίνησε και η συστηματική σεξουαλική κακοποίηση και από τον άλλο ετεροθαλή αδερφό της, τον Τζορτζ. Η κακοποίηση διήρκεσε μέχρι το 1904, όταν πέθανε κι ο πατέρας της.
Όλη αυτή την περίοδο, η Βιρτζίνια πάθαινε συχνά νευρικούς κλονισμούς. Μετά το θάνατο του πατέρα της, αναγκάστηκε να μπει σε ίδρυμα. Η Βιρτζίνια Γούλφ αρίστευσε στην εκμάθηση των γερμανικών, των ελληνικών και των λατινικών στο Γυναικείο Τμήμα του περίφημου King’s College του Λονδίνου.
Η ερωμένη
Ήταν γνωστό στους λογοτεχνικούς κύκλους, ότι η Βιρτζίνια Γούλφ είχε για χρόνια παράλληλη σχέση με τη Βίτα Σάκβιλ-Ουέστ, εν γνώσει μάλιστα του συζύγου της.
Το 1922 η Γουλφ συνάντησε τη Βίτα Σάκβιλ-Ουέστ. Μετά από ένα δειλό ξεκίνημα, συνήψαν σχέση, που διήρκεσε το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ’20. Το 1928 η Γουλφ έγραψε για τη φίλη της το έργο Ορλάντο. Το βιβλίο αυτό, ο γιος της Βίτας, Νάιτζελ Νίκολσον, το έχει αποκαλέσει ως τη «μεγαλύτερη και γοητευτικότερη ερωτική επιστολή στη λογοτεχνία».
Η σχέση τους ήταν περισσότερο συναισθηματική, παρά σεξουαλική, καθώς συνευρέθηκαν μόλις 2 φορές. Στις 11 Οκτωβρίου του 1928, την ημέρα που δημοσιεύτηκε το Ορλάντο, η Βίτα έλαβε ένα πλούσιο πακέτο, το οποίο περιείχε ένα αντίγραφο του βιβλίου και ένα πρωτότυπο χειρόγραφο της Βιρτζίνια.
Σε ένα από τα γράμματα της, η Βίτα έγραφε για αυτήν:
Η Βιρτζίνια είναι τόσο απλή και εγώ τη λατρεύω. Είναι εντελώς ξεχωριστή και ανεπηρέαστη από τη μόδα και ντύνεται χωρίς στολίδια. Στην αρχή δεν κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, αλλά σύντομα αναδύεται ένα μεγάλο πνευματικό κάλλος και μία γοητεία που αιχμαλωτίζει τους γύρω της. Είναι τόσο ανεξάρτητη, ανθρώπινη και σιωπηλή, και όμως όταν τελικά μιλήσει, έχει πάντοτε κάτι εξαιρετικό να πει.
Παρά το γεγονός ότι η φήμη της μειώθηκε στη μεταπολεμική περίοδο, οι ιστορίες και τα δοκίμιά της θα ζούσαν μια δεύτερη ακμή την εποχή του φεμινιστικού κινήματος της δεκαετίας του ’70.
Συγκινητικό είναι και το σημείωμα αυτοκτονίας προς το σύζυγο της:
Αγάπη μου, είμαι σίγουρη ότι τρελαίνομαι πάλι. Νιώθω ότι δε θα αντέξουμε άλλη μία τέτοια κρίση. Αυτή τη φορά, δε θα αναρρώσω. Άρχισα πάλι να ακούω φωνές και δε μπορώ να συγκεντρωθώ. Γι’ αυτό θα κάνω αυτό που θεωρώ σωστό για την περίσταση. Μου έχεις προσφέρει τη μεγαλύτερη ευτυχία.
[..] Δε νομίζω ότι υπήρξαμε ποτέ πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι, μέχρι που ήρθε αυτή η απαίσια αρρώστια. Δε μπορώ να την πολεμήσω άλλο. Ξέρω ότι καταστρέφω τη ζωή σου κι ότι αν δεν είχες εμένα να φροντίζεις, θα μπορούσες να δουλέψεις. Και θα τα καταφέρεις. Βλέπεις, δε μπορώ να γράψω σωστά. Δε μπορώ να διαβάσω. Αυτό που θέλω να πω, είναι ότι σου χρωστάω όλη την ευτυχία της ζωής μου. Ήσουν τόσο υπομονετικός μαζί μου και τόσο καλός. Θέλω να το πω αυτό – όλοι το ξέρουν. Αν μπορούσε να με σώσει κάποιος, αυτός θα ήσουν εσύ. Με έχουν εγκαταλείψει όλα, εκτός από τη σιγουριά μου για την καλοσύνη σου. Δε μπορώ να καταστρέφω τη ζωή σου άλλο. Δε νομίζω ότι δύο άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι πιο χαρούμενοι από εμάς.
Β.