Ηταν ήρωας ο αδελφός μου Γρηγόρης Αυξεντίου – Η αδελφή του Κύπριου αγωνιστή μιλά στην “Π”
“Για την Ελλάδα, είχε μεγάλη αγάπη ο Γρηγόρης. Mόλις κατέβηκε από το αεροπλάνο, φίλησε το χώμα, ευχαριστώντας τον Θεό που τον αξίωσε να πατήσει τα τιμημένα χώματα της Ελλάδας” λέει για τον Γρηγόρη Αυξεντίου η αδελφή του Κρυστάλλη, σε μία εκ βαθέων συνέντευξη στην «Π».
Η αδερφή του μεγάλου αγωνιστή αναφέρεται στην αγάπη του για την Ελλάδα, στην ένταξη του στον κυπριακό απελευθερωτικό αγώνα και στις δυσκολίες του, ενώ αποκαλύπτει παράλληλα, άγνωστες πτυχές του ανθρώπου Γρηγόρη Αυξεντίου και της οικογένειας του.
Η κ. Αυξεντίου είναι μία ήπια κι ευγενική μορφή, που στο βλέμμα και την ομιλία της διακρίνεται η εμπειρία ζωής και σοφία 77 ετών, ως παρακαταθήκη της σύγχρονης Ιστορίας που βίωσε.
– Ποια ήταν η σχέση με τον αδερφό σας;
Απ. : “ Τον αγαπούσα και με αγαπούσε. Περάσαμε όλα τα παιδικά μας χρόνια μαζί. Οι γονείς μας έφευγαν με το πρώτο φως της ημέρας κι επέστρεφαν τη νύχτα. Εμείς μόνοι μέναμε, μόνοι πηγαίναμε στο σχολείο. Εμείς μαγειρεύαμε το φαγητό για να φάμε και μετά παίζαμε. Από τα παιδικά μου χρόνια έχω τις καλύτερες αναμνήσεις. Παρʼ ότι ο Γρηγόρης ήταν μεγαλύτερος από εμένα, ούτε τη φωνή του μου ύψωσε, ούτε το χέρι σήκωσε να με χτυπήσει και ό,τι ήθελα, μου το πρόσφερε”.
Ερ. : Όταν ανακοίνωσε την απόφαση του στην οικογένεια να φύγει για την Ελλάδα και να γίνει αξιωματικός, πώς αντιδράσατε;
Απ. : “Η μάνα μου έφερνε αντιρρήσεις, αλλά αφού ήθελε να πάει δεν μπορούσαμε να πούμε τίποτα. Προσπαθήσαμε βέβαια να τον εμποδίσουμε, αλλά η απόφαση του ήταν τελεσίδικη. Η μάνα μας, πολλές φορές του έστελνε γράμματα σε στίχους για να του λέει τον πόνο της, αλλά εκείνος απαντούσε ότι έχει βρει μια άλλη μάνα να τον φροντίζει, την Ελλάδα, που αν και είναι φτωχή σε υλικά, είναι πολύ πλούσια σε πνευματικά αγαθά.
Για την Ελλάδα, είχε μεγάλη αγάπη ο Γρηγόρης. Θυμάμαι μάλιστα, στο πρώτο γράμμα που μας έστειλε, έγραφε πως μόλις κατέβηκε από το αεροπλάνο, φίλησε το χώμα, ευχαριστώντας τον Θεό που τον αξίωσε να πατήσει τα τιμημένα χώματα της Ελλάδας”.
Ερ. : Τόσο πολύ δηλαδή αγαπούσε την Ελλάδα;
Απ. : “Τόσο πολύ και από μικρός. Στον πόλεμο του ʼ40 μάλιστα, που ήταν δώδεκα ετών, έκανε εράνους σε σπίτια, προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα για τους Έλληνες αγωνιστές. Ακόμα και στους αρραβώνες πήγαινε, για να ζητήσει από τα δώρα, όσα δεν ήθελαν, ώστε να τα στείλει στην Ελλάδα”.
Ερ. : Είχε αγάπη όμως και για τον ελληνικό στρατό.
Απ. : “Ναι, βέβαια. Όταν ήρθε στην Ελλάδα, έδωσε εξετάσεις για τη σχολή Ευελπίδων, αλλά αυτές ήταν στη δημοτική, γλώσσα που δεν γνώριζε τότε να γράφει καλά ο Γρηγόρης και δεν πέτυχε. Έπειτα από αυτό, βρήκε προσωπικά τη βασίλισσα Φρειδερίκη και της ζήτησε να ενταχθεί στο σώμα των Εφέδρων. Η βασίλισσα έκανε δεκτό το αίτημα του και υπηρέτησε στη Σύρο ως έφεδρος αξιωματικός, για να γίνει ανθυπολοχαγός του ελληνικού στρατού έπειτα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα”.
Ο απελευθερωτικός αγώνας
Μυστική από την ίδια του την οικογένεια, κράτησε τη δράση του ο Γρηγόρης Αυξεντίου. Μονάχα ο πατέρας του ήξερε γιʼ αυτή, καθώς υπήρξε και ο ίδιος αγωνιστής. Η κ. Κρυστάλλη Αυξεντίου, θυμάται συγκλονιστικές σκηνές από τον αγώνα των ανταρτών και της Ε.Ο.Κ.Α.
Ερ. : Φοβηθήκατε όταν μάθατε πως ο Γρηγόρης Αυξεντίου είχε οργανωθεί στην Αντίσταση;
Απ. : “Μα σʼ εμάς δεν είχε πει τίποτε. Ο πατέρας μου μόνο το ήξερε. Εμείς τον βλέπαμε απλά κάθε βράδυ να βγαίνει έξω από το σπίτι κι η μάνα μας δυσανασχετούσε γιατί, όπως νόμιζε, ο Γρηγόρης δεν κρατούσε τα χρήματα του για να αρραβωνιαστεί, αλλά τα ξόδευε στις βραδινές εξόδους”.
Ερ. : Θυμάστε πώς ξεκίνησε ο αγώνας κατά των Άγγλων;
Απ. : “Την πρώτη του Απρίλη το 1955, που ήταν να ξεκινήσουν τον αγώνα, ο Γρηγόρης ήταν στο χωράφι, γιατί μαζεύαμε τότε τα καρότα. Όταν επέστρεψε στο σπίτι, του είπε ο πατέρας μου να πάρει φορτηγό για να τα φορτώσει, κι εκείνος δέχτηκε. Όμως αυτός ανέθεσε σε άλλον οδηγό να πάει. Οι Άγγλοι, επειδή είχαν υποψιαστεί τον Γρηγόρη και φαντάζονταν πως θα ξεκινούσε την αντίσταση η Κύπρος, σταμάτησαν το φορτηγό, νομίζοντας πως το οδηγεί εκείνος. Όμως και ο άλλος οδηγός ήταν στην αντίσταση, κι όταν πήγαν στο σπίτι του για έρευνες οι Άγγλοι, βρήκαν φιτίλια. Από εκείνη την ημέρα, ο Γρηγόρης είχε επικηρυχτεί για 650 λίρες, που αργότερα έγιναν 5000. Από την πρώτη ημέρα της Αντίστασης, ο Γρηγόρης ήταν επικηρυγμένος”.
Ερ. : Μάθατε ποτέ για την ζωή του όταν ήταν υπαρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α.;
Απ. : “Ναι, ξέρουμε κάποια πράγματα. Ο αδερφός μου είχε περάσει πολλές κακουχίες πάνω στα κρησφύγετα. Κάποτε παρέμεινε κρυμμένος με τους συντρόφους του για τρεις ημέρες, χωρίς φαγητό και νερό. Η δίψα ήταν μεγάλη, κι ο Γρηγόρης από την αγανάκτηση του, έδωσε μια γροθιά στην οροφή του κρησφύγετου φωνάζοντας: «Θεέ χωρίς φαγητό μπορώ. Χωρίς νερό δεν γίνεται. Πόσο ακόμα νʼ αντέξω;» Πριν προλάβει να τελειώσει τη φράση του, η οροφή άρχισε να στάζει νερό, που έφτασε για να γεμίσουν τα παγούρια τους όλοι και να ξεδιψάσουν”.
Ερ. : Γνωρίζετε τη συμπεριφορά του αδερφούς σας ως υπαρχηγού απέναντι στους άλλους αντάρτες;
Απ. : “Για τη συμπεριφορά του ας πουν άλλοι. Εγώ γνωρίζω πως ο Γρηγόρης ήταν υπόδειγμα πατριώτη. Σʼ ένα τραπέζι ανταρτών, το 1955, ο Γρηγόρης σήκωσε το ποτήρι του και φώναξε: «Αν ποτέ ελευθερωθούμε, κανείς από σας να μην ζητήσει ανταλλάγματα. Η ελευθερία της πατρίδας δεν ξεπληρώνεται με χρήματα». Φαίνεται όμως πως δεν τον άκουσαν. Κι όταν όντως τελείωσε ο αγώνας, ακόμη κι εκείνοι που είχαν μετακινήσει μία και μόνη πέτρα, ζητούσαν κάτι να λάβουν”.
Οι κατακτητές
Χειρίστη συμπεριφορά απέναντι στους Κυπρίους φαίνεται πως είχαν οι Άγγλοι, έτσι όπως αυτή καταγράφεται στις διηγήσεις της κ. Αυξεντίου. Σύμφωνα με τα λεγόμενα της, οι Άγγλοι δεν έτρεφαν τον παραμικρό σεβασμό, ούτε καν για τα μωρά παιδιά.
Ερ.: Οι Άγγλοι πώς σας συμπεριφέρονταν ως κατακτητές;
Απ.: “Η Αγγλία ήταν σαν την βεντούζα πάνω από την Κύπρο. Περάσαμε μεγάλη ταλαιπωρία. Υπήρχε μεγάλη φτώχια κι εξαθλίωση. Δεν σέβονταν ούτε τα μωρά παιδιά, που μεγάλωναν σε άθλιες συνθήκες, όχι όπως μεγαλώνουν σήμερα.
Μια φορά θυμάμαι, ήρθε ένας Άγγλος να χτυπήσει την πόρτα μας, αλλά εμείς κάναμε πως ήμασταν πεθαμένοι, γιατί δεν είχαμε ούτε ψωμί να του δώσουμε. Όμως αυτός επέμενε. Τότε ένας γέρος βγήκε από απέναντι, τον πλησίασε κι άρχισε να του λέει ιστορίες που του άρεσαν. Έτσι ηρέμησε ο Άγγλος κι έφυγε”.
Ερ. : Στην τελευταία πολιορκία των Άγγλων εναντίον του Γρηγόρη πώς αντιδράσατε; Γνωρίζατε ότι είχαν στείλει τρία τάγματα εναντίον του;
Απ.: “Εμείς δεν ξέραμε από την αρχή για την τελική μάχη που δόθηκε στο κρησφύγετο, όπου βρίσκονταν ο Γρηγόρης. Μα, και να το ξέραμε δεν θα ανησυχούσαμε. Πολλές φορές κυνηγούσαν τον Γρηγόρη, αλλά κατάφερνε να ξεφύγει.
Εκείνη την ημέρα βέβαια, ο παπάς της ενορίας άκουγε το αγγλικό ραδιόφωνο BBC που ανακοίνωσε το θάνατο του Γρηγόρη κι ήρθε να μας ενημερώσει αμέσως. Έτσι, όταν το είπαν και τα κυπριακά ραδιόφωνα, εμείς το ξέραμε ήδη”.
Ο θάνατος
“Η είδηση του θανάτου έρχεται σαν κεραυνός” υποστηρίζει με πικρία η κ. Αυξεντίου, που περιγράφει την είδηση για τον θάνατο του αδερφού της με τα γλαφυρότερα λόγια.
Ερ. : Πόσο δύσκολο ήταν να δεχτείτε το θάνατο του Γρηγόρη;
Απ. : “Όσο σκληρός και να είσαι, η είδηση του θανάτου έρχεται σαν κεραυνός που σε χτυπά. Ακόμη κι αν μετά κρύψεις τον πόνο σου, ακόμη κι αν δεν δείξεις τι νιώθεις, την ώρα που μαθαίνεις για το θάνατο, κόβεσαι στα δύο, χωρίς να μπορείς να κάνεις τίποτα”.
Ερ. : Σας κάλεσαν μετά για να παραλάβετε τη σορό;
Απ. : “Όταν τελικά, έγινε και επίσημα γνωστό, ότι οι Άγγλοι είχαν σκοτώσει τον Γρηγόρη, κάλεσαν τον πατέρα μου για αναγνώριση. Μαζί με τον πατέρα μου, πήγε και ο δικηγόρος ο Τριανταφυλλίδης.
Όταν έφτασαν στο σημείο όπου τον είχαν, ο Τριανταφυλλίδης περίμενε απʼ έξω και ένας Άγγλος γιατρός συνόδευσε τον πατέρα μου μέσα, διότι το θέαμα ενός απανθρακωμένου πτώματος ήταν αποτρόπαιο και οι Άγγλοι φοβούνταν μήπως και ο πατέρας μου καταρρεύσει.
Ο πατέρας μου όμως, μπήκε ατάραχος μέσα και βγήκε μʼ ένα πλατύ χαμόγελο που καθησύχασε τους Έλληνες που βρίσκονταν εκεί. Μόλις όμως μπήκε στο αυτοκίνητο, ξέσπασε σε λυγμούς. Ο Τριανταφυλλίδης τότε του είπε: «-Κλαις για έναν ξένο; Όταν βγήκες γελούσες, άρα ο Γρηγόρης ξέφυγε». «-Δεν ξέφυγε» απάντησε ο πατέρας μου. «Ο Γρηγόρης ήταν μέσα νεκρός, αλλά δεν ήθελα να δώσω στα σκυλιά τους Άγγλους, τη χαρά να με βλέπουν να πονώ».
Οι Άγγλοι τελικά, δεν μας έδωσαν ποτέ το πτώμα του. Τον έθαψαν σε ομαδικούς τάφους”.
Ήρωας
Αν και ο Γρηγόρης Αυξεντίου αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους ήρωες της Κύπρου για την σύγχρονη Ιστορία, η κ. Αυξεντίου αντιμετωπίζει το γεγονός πιο ήπια, μένοντας στον πατριωτισμό του αδερφού της. Της αρκεί που κανείς δεν είπε τίποτε κακό για αυτόν και απλά λυπάται για τους “χαμένους αγώνες”.
Ερ. : Σήμερα ο αδερφός σας αποτελεί σημαντικότατο κεφάλαιο στην σύγχρονη ελληνική ιστορία. ..
Απ. : “Ο αδερφός μου ήταν πατριώτης, οπότε δε λυπάμαι γιατί χάθηκε παλεύοντας για την ελευθερία. Ίσα – ίσα είμαι υπερήφανη γιατί όποια γωνιά της Κύπρου κι αν γύρισα, δεν βρέθηκε ένας να μην πει ότι ο Γρηγόρης ήταν καλός και άξιος. Για ένα πράγμα μόνο στεναχωριέμαι. Για το ότι όλοι αυτοί οι αγώνες πήγαν χαμένοι. Για το ότι η Κύπρος ακόμη ταλαιπωρείται και δεν θα πάψει να ταλαιπωρείται ποτέ.
Σήμερα όμως, εκτός όλων των άλλων, στην Κύπρο υπάρχει μεγάλος διχασμός και στους ίδιους τους Ελληνοκύπριους, ανάμεσα σε αριστερούς και δεξιούς. Στις μέρες μας δεν ήταν έτσι τα πράγματα. Όλοι οι άνθρωποι ήμασταν μια γειτονιά. Αλλά σήμερα ακόμη και τα παιδιά δεν έχουν τα ίδια ιδανικά. Δεν νοιάζονται για τις αξίες που πάλεψαν οι αγωνιστές. Δεν ενδιαφέρονται για την έννοια της Πατρίδας”.
Τελειώνοντας τη συνέντευξη, η κ. Αυξεντίου μας ευχαριστεί και ζητά να συναντηθούμε εκ νέου, όποτε δοθεί ευκαιρία ξανά. Σαν στοργική γιαγιά, μας αγκαλιάζει, μας φιλά σταυρωτά και αποχαιρετά μʼ ένα χαμόγελο.
Σελίδα 2 από 2 Ο Γρηγόρης Αυξεντίου γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1928 στο χωριό Λύση που βρίσκεται ανάμεσα στη Λευκωσία και την Αμμόχωστο.
Τελειώνοντας το Γυμνάσιο, αποφάσισε να έρθει στην Ελλάδα, για να σπουδάσει στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Δεν πετυχαίνει και μετά από παρέμβαση της βασίλισσας Φρειδερίκης, κατατάσσεται στο Σώμα Εφέδρων Αξιωματικών της Σύρου.
Υπηρέτησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα ως ανθυπολοχαγός και επέστρεψε στην Κύπρο το 1954. Στις 20 Ιανουαρίου το 1955 πραγματοποιεί την πρώτη του συνάντηση με τον αρχηγό της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών, Γρίβα και εντάσσεται στον αγώνα εναντίον των Άγγλων.
Οι Άγγλοι, από την πρώτη ημέρα του αγώνα τον είχαν επικηρύξει με το ποσό των 650 λιρών. Το 1955 παντρεύεται κρυφά την Βασιλική, στο μοναστήρι του Αχειροποιήτου στις 10 Ιουνίου 1955. Κάποτε μεταμφιέστηκε σε καλόγερο κοντά στο μοναστήρι του Μαχαιρά, όπου ήταν το κρυσφήγετό του. Πλησιάζοντας οι Άγγλοι το μοναστήρι, αυτός τους υποδέχτηκε, τους κέρασε χωρίς να τον καταλάβουν, ενώ τους είπε πως αν κάποια στιγμή δει αυτόν που αναζητούν, θα τους ενημερώσει.
Στις 3 Μαρτίου 1957 οι Άγγλοι, έπειτα από προδοσία πληροφορήθηκαν το κρησφύγετο του, κοντά στο μοναστήρι του Μαχαιρά. Το περικύκλωσαν με αυτοκίνητα, ελικόπτερα και τρία πεζοπόρα τάγματα. Μετά από 12 ώρες πολιορκίας, έριξαν βενζίνη από τα ελικόπτερα και τον έκαψαν ζωντανό. Το σώμα του θάφτηκε στις 4 Μαρτίου στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που σήμερα είναι γνωστός ως “Τα φυλακισμένα Μνήματα”.
Πηγη: patris.gr