Έλλειμμα στρατηγικής σε πολλά επίπεδα αποκαλύπτει η μέχρι στιγμής αντιμετώπιση των προγραμμάτων ασφάλειας και εφοδιασμού (SSI: Security of Supply and Information) που συνδέονται με την προμήθεια των μαχητικών πέμπτης γενεάς F-35A Lightning II, εν αναμονή της αμερικανικής απάντησης στο ελληνικό αίτημα για προσφορά.
- Από τον Περικλή Ζορζοβίλη
Κατά τις «διαρροές» σε μέσα ενημέρωσης, τα SSI επιβαρύνουν το κόστος της προμήθειας κατά 600 έως 800 εκατομμύρια δολάρια και η «εξαιρετικά καχύποπτη και συγκρατημένη στρατιωτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ (Α/ΓΕΕΘΑ και Α/ΓΕΑ)» εισηγήθηκε να μην περιληφθούν στη διακρατική συμφωνία με τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα προγράμματα SSI, που η κατασκευάστρια Lockheed Martin πρότεινε στην ελληνική κυβέρνηση ως βάση διαπραγμάτευσης, μπορούν να διαιρεθούν σε δύο μεγάλες ομάδες, επ’ ωφελεία της Πολεμικής Αεροπορίας και της εγχώριας αμυντικής – αεροδιαστημικής βιομηχανίας αντίστοιχα.
Περί τα τέλη της δεκαετίας του 1990, την εποχή των «παχέων αγελάδων», η χώρα είχε αποφασίσει να μην καταβάλλει περί τα 200.000.000 ευρώ για να ενταχθεί ως βιομηχανικός εταίρος στο πρόγραμμα του F-35. Σήμερα, περίπου 25 χρόνια μετά, και ενώ η προμήθεια του μαχητικού έχει δρομολογηθεί, επιχειρείται για δεύτερη φορά να μείνει η χώρα εκτός του βιομηχανικού «νυμφώνος».
Απορρίπτονται όσα προτάθηκαν ως βάση διαπραγμάτευσης
Παρουσιάζεται δε το παράδοξο αντί στην αμερικανική κυβέρνηση και την κατασκευάστρια να έχει ήδη παραδοθεί κατάλογος με το έργο που η ελληνική πλευρά επιθυμεί να αναλάβει η εγχώρια βιομηχανική βάση, απλώς να απορρίπτονται όσα προτάθηκαν ως βάση διαπραγμάτευσης και μάλιστα από φορείς εντελώς αναρμόδιους για θέματα βιομηχανικής συμμετοχής, όπως το ΓΕΕΘΑ και το ΓΕΑ.
Πρόκειται για εξαιρετικά κοντόφθαλμη προσέγγιση που εξαντλείται στον περιορισμό του κόστους της προμήθειας του οπλικού συστήματος και δεν λαμβάνει υπόψη το πολλαπλάσιο αυτού κόστος κύκλου ζωής (ΚΚΖ), που καθιστά επιβαλλόμενη τη μεγιστοποίηση της εγχώριας συμμετοχής τόσο στην παραγωγή αλλά κυρίως στην υποστήριξη και τη συντήρησή του.
Και αφού το 2010 αποφασίστηκε η κατάργηση των αντισταθμιστικών ωφελημάτων (offset) γιατί επί περίπου 25 χρόνια διαδοχικές κυβερνήσεις δεν επέβαλλαν τους ελέγχους που είναι αυτονόητοι για κάθε χρηστή διοίκηση, η μόνη μέθοδος για να διασφαλιστεί η εγχώρια βιομηχανική συμμετοχή στο F-35 είναι μέσω των SSI.
Περίπου 25 χρόνια μετά την έναρξη του βιομηχανικού προγράμματος και όταν σε αυτό ήδη συμμετέχουν συνολικά 17 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των αρχικών εταίρων, θεωρούν κάποιοι στην Ελλάδα ότι υπάρχει έλλειμμα υποκατασκευαστών όλων των επιπέδων; Ακόμη και στη θεωρητική περίπτωση που ελληνικές εταιρίες θα μπορούσαν να επιτύχουν καλύτερη ποιότητα, χαμηλότερη τιμή και μικρότερους χρόνους παράδοσης, η συμμετοχή τους κάθε άλλο παρά διασφαλισμένη θα ήταν, αφού κάθε χώρα που έχει επιλέξει το F-35 έχει ταυτόχρονα επιδιώξει να δεσμεύσει έργο για τη βιομηχανία της.
Όπως με τα Rafale και τα F-16 Block 52+
Το ίδιο κοντόφθαλμη είναι και η προσέγγιση σε ό,τι αφορά τα προτεινόμενα προγράμματα επ’ ωφελεία της Πολεμικής Αεροπορίας. Σύμφωνα με τις διαρροές, όσα έργα υποδομής απαιτηθούν θα τα «υλοποιήσει η Αεροπορία από μόνη της». Κάποιος κακεντρεχής θα μπορούσε να σημειώσει, «όπως ακριβώς γίνεται και στην περίπτωση των Rafale»!
Η προσέγγιση υποδεικνύει ότι η εμπειρία του προγράμματος Peace Xenia IV, και ειδικότερα των έργων υποδομής που έγιναν με ευθύνη της Lockheed Martin στην αεροπορική βάση του Αράξου για τα F-16 Block 52+ Advanced, δεν έχει συνυπολογιστεί. Η κοινή λογική υποδεικνύει ότι, εφόσον δεν έχουν γίνει γνωστά προβλήματα ποιότητας ή υπέρβασης κόστους, τότε η «πεπατημένη» αποτελεί ίσως την ασφαλέστερη επιλογή για την ποιοτική και έγκαιρη (πριν από την άφιξη των μαχητικών στη χώρα) υλοποίηση.
Σημειώνεται ότι σε υψηλής τεχνολογίας οπλικά συστήματα, όπως τα Rafale και τα F-35, η ύπαρξη των κατάλληλων υποδομών – εγκαταστάσεων είναι προαπαιτούμενο για την επίτευξη των επιχειρησιακών επιδόσεών τους. Επιπλέον, στην περίπτωση των F-35 οι υποδομές – εγκαταστάσεις, η κυβερνοασφάλεια και οι δυνατότητες υποστήριξης δεν είναι μόνο προαπαιτούμενα, αλλά επιβάλλεται να ικανοποιούν και τις αυστηρά καθορισμένες προδιαγραφές της κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Σε τελική ανάλυση, για τα προγράμματα SSI το Υπουργείο Εθνικής Αμυνας έχει όχι απλώς το δικαίωμα αλλά την υποχρέωση έναντι των φορολογουμένων να τα αξιολογήσει σε βάθος, να διαπραγματευτεί το περιεχόμενο και το κόστος τους και τελικά να διασφαλίσει τη βέλτιστη σχέση κόστους – απόδοσης. Σε καμία περίπτωση όμως δεν δικαιούται να βάλει ταφόπλακα στην εγχώρια βιομηχανία.