Ο μεγαλύτερος Ρώσος ποιητής, που σκοτώθηκε σε μονομαχία για την τιμή της πανέμορφης γυναίκας του. Ο Καποδίστριας τον είχε σώσει από την οργή του τσάρου. Υποστήριξε την ελληνική επανάσταση…
«Για μας τους Ρώσους ο Πούσκιν είναι η αρχή κάθε αρχής» είχε πει ο Μαξίμ Γκόρκι για τον Αλέξανδρο Πούσκιν, τον μεγαλύτερο ποιητή της Ρωσίας που έγραψε έργα για την ελευθερία και αντιστάθηκε στο τσαρικό καθεστώς της εποχής του.
Από μιρκή ηλικία ο Πούσκιν γοητεύτηκε από τα έργα των αρχαίων Ελλήνων του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα και από τη μυθολoγία. «Δεν υπάρχουν πλούτη, παρά μόνο η ζωή.» Α.Π.
Ο Αλέξανδρος Σεργκέγεβιτς Πούσκιν γεννήθηκε στις 26 Μαΐου το 1799 στη Μόσχα και ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας. Στα παιδικά του χρόνια διάβαζε λαϊκούς Ρώσους ποιητές, έργα των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και από μικρός έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Την περίοδο εκείνη η ποίηση αποτελούσε βασικό μάθημα στα σχολεία της Ρωσίας.
Ο Πούσκιν επηρεάστηκε από τις ιδέες του Διαφωτισμού και σε ηλικία 16 ετών έγραψε μια σειρά από ποιήματα υπέρ της ελευθερίας. Τα πρώτα του ποιήματα σατίριζαν τους ομιλητές της σλαβονικής γλώσσας και ήταν κατά του δεσποτισμού του τσαρικού καθεστώτος.
Όταν ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄έμαθε το περιεχόμενο των ποιημάτων του, αποφάσισε να τον εξορίσει στον Βορρά. Ο Ιωάννης Καποδίστριας που ήταν προϊστάμενος του στο Υπουργείο Εξωτερικών και θαυμαστής των έργων του, τον έσωσε από την οργή του τσάρου και κατάφερε να τον μεταθέσει στη Νότια Ρωσία, όπου τα πράγματα ήταν καλύτερα.
Την περίοδο εκείνη ο Πούσκιν επισκέφτηκε την Κριμαία και ήρθε σε επαφή με τα απελευθερωτικά κινήματα της Ευρώπης. Ευαισθητοποιήθηκε από τον αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία και ήρθε σε επαφή με τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας.
Ο Πούσκιν γνωρίστηκε με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και στα ποιήματά του αναφερόταν στον αγώνα των Ελλήνων και πολλές φορές ασκούσε κριτική στις ενέργειες των Ελλήνων. Ένα από τα κορυφαία του έργα είναι το «Μπόρις Γκοντουνόφ», το οποίο έγραψε την περίοδο της εξορίας του και είχε ως κεντρικό χαρακτήρα τον Μπορίς Γκοντουνόφ που ανέλαβε την καταπολέμηση μιας επερχόμενης εξέγερσης και εκφωνούσε λόγους υπέρ της ελευθερίας.
Στο Κισινιόφ, το 1821, ο Πούσκιν ήρθε πιο κοντά στην υπόθεση της προσπάθειας των Ελλήνων για ανεξαρτησία, πιστεύοντας ακράδαντα ότι η Ελλάδα θα θριάμβευε και εκθειάζοντας την ανδρεία του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ο ενθουσιασμός του όμως δεν κράτησε πολύ. Απογοητεύτηκε με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη αποδίδοντάς του ανικανότητα στον ηγετικό ρόλο που είχε αναλάβει. Η εκτίμηση αυτή του ποιητή βασίστηκε σε εσφαλμένες και ανεπαρκείς πληροφορίες. Θεωρούσε ακόμα γενναίο τον Υψηλάντη, δυσφόρησε όμως που μετά την άτυχη μάχη στο Δραγατσάνι (7 Ιουνίου 1821), ο Υψηλάντης κατέφυγε στην Αυστρία.
Η απογοήτευση του Πούσκιν από την αναβλητικότητα, τη διχόνοια και την αδιαφορία πολλών Ελλήνων για την εθνική υπόθεση, τον εξοργίζει και στηλιτεύει αγανακτισμένος τους Έλληνες ως έναν άθλιο λαό ληστάρχων και μπακάληδων, σπεύδοντας όμως μετανιωμένος και έχοντας πικράνει κάποιους φίλους του, να δηλώσει ότι η καρδιά του δεν θα μπορούσε να νιώσει εχθρότητα στις ευγενικές προσπάθειες ενός αναγεννώμενου λαού.
Την ίδια εποχή, έγραψε μια από τις καλύτερες μπαλάντες του, Το τραγούδι του σοφού Ολέγκ, βασισμένο σε σκανδιναβικό και ρωσικό μύθο. Στη μπαλάντα αυτή στρέφεται στους καιρούς του Ολέγκ και του Ίγκορ, πρώτων ηγεμόνων του Κιέβου (μετά το Νόβγκοροντ, δεύτερη πρωτεύουσα των Ρως). Η μπαλάντα ακολουθούσε το καλλιτεχνικό ρεύμα του Ρομαντισμού και μιλούσε για την αξία της συντροφικότητας, τους φίλους που αφήσαμε πίσω, την αλαζονεία, την τιμή, τις αρχέγονες ιδέες της συλλογικότητας που προδώσαμε και τη νέμεση. Είναι ποίημα σαφώς επηρεασμένο από το έργο του λόρδου Μπάιρον).
Μετά την εξέγερση που πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα κατά του τσαρικού καθεστώτος τον Δεκέμβριο του 1825 πολλοί ποιητές που υποστήριζαν τις απελευθερωτικές ιδέες του λαού με τα γραπτά τους, συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν. Ο Πούσκιν έγινε ξανά στόχος του τσάρου αλλά δεν υπήρχαν στοιχεία εναντίον του και απλά τέθηκε υπό την παρακολούθηση των αρχών.
Την περίοδο εκείνη συνέχισε να γράφει πεζογραφήματα και ποιήματα που αντιμετωπίστηκαν με λογοκρισία.
«Δεν μου αρέσει η ζωή στη Μόσχα, εδώ ζεις όχι όπως θέλεις εσύ αλλά όπως θέλουν οι μεγάλες γυναίκες να ζεις» Αλέξανδρος Πούσκιν, Η συλλογή με τίτλο «Τα διηγήματα του Μακαρίτη Ίβαν Πέτροβιτς» που κυκλοφόρησαν το 1831 θεωρείται ένα από τα κορυφαία έργα του.
Νατάλια Γκοντσάροβα η πανέμορφη γυναίκα του Πούσκιν που έλεγαν ότι ήταν ερωμένη του τσάρου
Ο Πούσκιν παντρεύτηκε τη Ρωσίδα Νατάλια Γκοντσάροβα, την οποία είχε ερωτευτεί από όταν εκείνη ήταν 16 χρονών. Η Ναταλία φημιζόταν για την ομορφιά της στους κύκλους των ευγενών της τσαρικής αυλής. Ο Πούσκιν ύστερα από διαβεβαιώσεις ότι το τσαρικό καθεστώς δεν θα τον έδιωχνε ξανά από τη Ρωσία παντρεύτηκε την Ναταλία το 1831, απέκτησαν 4 παιδιά και μετακόμισαν σε ένα διαμέρισμα στην Αγία Πετρούπολη.
Η γυναίκα του συνέχισε να είναι πειρασμός για τους ευγενείς ακόμα και για τον Τσάρο Νικόλαο Α’, με τον οποίο λέγεται ότι είχε σχέσεις μετά το θάνατο του άντρα της.
Πολλοί την κατηγόρησαν ότι ήταν ο λόγος που ο Πούσκιν «παρήκμασε», καθώς τα ακριβά της γούστα τον οδήγησαν να πάρει μεγάλα δάνεια και να γράφει συνεχώς ποιήματα με σκοπό να τα αποπληρώσει. Πλέον έγραφε για το κέρδος και όχι από ευχαρίστηση και αυτό φαινόταν στο περιεχόμενο των έργων του. Πολλοί θαυμαστές του Πούσκιν της καταλόγισαν ευθύνες και για τον θάνατο του ποιητή.
Το 1835 η Ναταλία γνωρίστηκε με τον Γάλλο ευγενή, Ζορζ ντ’ Αντές και άρχισαν να κυκλοφορούν πολλές φήμες για τη σχέση τους. Στο σπίτι του Πούσκιν έφταναν συνεχώς προσβλητικά γράμματα για την τιμή της γυναίκας του και του ίδιου. Ο Πούσκιν έμαθε ότι αποστολέας ήταν ο θαυμαστής της γυναίκας του, Ζορζ ντ’ Αντές και τον κάλεσε σε μονομαχία.
Στις 29 Γενάρη 1837 κοντά στον ποταμό Τσερνάγια οι δύο άντρες στάθηκαν απέναντι ο ένας από τον άλλο. Ο Πούσκιν τραυματίστηκε πρώτος από τη σφαίρα του Ντ Αντές και δύο μέρες αργότερα υπέκυψε στα τραύματα του. Ο θάνατος του βύθισε στη θλίψη τους Ρώσους.
Ήταν 38 χρονών αλλά είχε αφήσει πίσω του μεγάλο έργο λογοτεχνικών κειμένων και ποιημάτων.
Αποτίμηση
Ο θάνατος του Πούσκιν, όπως είπε ο φίλος του ζωγράφος Karl Briullov, ήταν «μια ανεπανόρθωτη απώλεια για το ρωσικό πολιτισμό».
Ο Νικολάι Γκόγκολ έγραψε για τον Πούσκιν: Ο Πούσκιν ήταν για όλους τους ποιητές σαν μια ποιητική φλόγα που έπεσε απ’ τα ουράνια και από την οποία σαν κεράκια άναψαν άλλοι αυτοφυείς ποιητές. Γύρω του διαμορφώθηκε ολόκληρος αστερισμός.
O Μαξίμ Γκόρκι είπε για αυτόν: Για μας τους Ρώσους ο Πούσκιν είναι η αρχή κάθε αρχής.
Η σημασία του έργου του Πούσκιν και oι διαστάσεις της μεγαλοφυΐας του τον τοποθετούν στη σειρά των εξαιρετικών μορφών του παγκόσμιου πολιτισμού. Στα 25 χρόνια της συγγραφικής του ζωής, ο Πούσκιν αφομοίωσε τα επιτεύγματα του ρώσικου και παγκόσμιου πολιτισμού και τις παραδόσεις των παλαιότερων Ρώσων συγγραφέων και της λαϊκής φιλολογίας. Προχώρησε από τα συμβατικά συστήματα του 18ου αι., στον αναπτυγμένο ρεαλισμό, που αποδίδει τη ζωή στην ανεξάντλητη πολυμορφία της.
Η γλώσσα του Πούσκιν, που συνδυάζει λόγιους τύπους με την καθομιλουμένη, παραμένει ως σήμερα η βάση της ρωσικής λογοτεχνικής γλώσσας. Οι νεωτερισμοί του προκαθόρισαν την ανάπτυξη όχι μόνο της ρωσικής λογοτεχνίας (έργα των Γκόγκολ, Λέρμοντοφ, Ν. Α. Νεκράσοφ, Μ. Ε. Σαλτικόφ – Σεντρίν, Λ. Ν. Τολστόι, Φ. Μ. Ντοστογιέφσκι κ.α.) αλλά και όλων σχεδόν των εκφράσεων της ρωσικής τέχνης και της πνευματικής ζωής του 19ου – 20ού αιώνα.
Τα έργα του Πούσκιν μεταφράστηκαν σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου.
mixanitouxronou, wikipedia, pushkin.gr