του Χρυσόστομου Τσιρίδη
Εικόνα: Οδυσσέας-Πηνελόπη
Εισαγωγικά: Το κείμενο που ακολουθεί, πέραν του τίτλου, στοχεύει στο
“Όμηρον εξ Ομήρου σαφηνίζειν”. (δες και Υ.Γ).
.
Στο θέμα τώρα.
Η επιστροφή, ο νόστος του Οδυσσέα, σηματοδότησε το τέλος της
παρουσίας τους στην Ιθάκη. Ακούγεται αντιφατικό, αλλά ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ.
.
ΕΠΕΙΔΗ ο Όμηρος μέσα από την επινόηση της…”διαπροσωπικής” αντιπαράθεσης
Οδυσσέα-Μνηστήρων, “χτίζει” μια άριστα καλυμμένη ιδεολογικο-πολιτική,
ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΗ εντέλει, εξέλιξη.
.
Η δραματοποίηση της ΑΦΙΞΗΣ άλλωστε, πάντα λόγω μνηστήρων, είναι χαρακτηριστική:
.
Ο πάλαι ποτέ δημοφιλής Ηγέτης, επιστρέφει, ΜΟΝΟΣ επιζών, αρχικά ΚΡΥΠΤΟΜΕΝΟΣ και στην συνέχεια πλήρως
ΑΠΑΞΙΩΜΕΝΟΣ από τον λαό της Ιθάκης, με την υποτιμητική αποστροφή “Ο… άνθρωπος αυτός….”.
.
Το περίεργο του τρόπου άφιξής του στην Ιθάκη, που επισημαίνει και
ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, θυμίζει περισσότερο “μυστική αποστολή”, παρά επιστροφή ΗΓΕΤΗ.
.
Τα ΕΜΦΑΝΗ πάντως στοιχεία που έκριναν την τύχη της Οικογένειας Λαερτιάδη,
είναι τα δύο φονικά: Μνηστήρων και Υπηρετριών,
που προκαλούν λαϊκή ΟΡΓΗ και ΕΞΕΓΕΡΣΗ.
.
Ούτε ο Οδυσσέας, ούτε τα μέλη της οικογένειάς του, μπορούσαν να
μείνουν ΠΛΕΟΝ στην Ιθάκη.
.
Στο τυπικό ερώτημα “τί απέγιναν”; Η ΚΥΡΙΩΣ απάντηση από τον ίδιο τον ΟΜΗΡΟ
.
Ο Μενέλαος σε ανύποπτο χρόνο, στην ραψ. δ της Οδύσσειας, τους
έχει ήδη ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ…. ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ, ΕΑΝ ποτέ το χρειάζονταν. Μια νέα πατρίδα,
ένα νέο βασίλειο, δίπλα σ’ αυτό της Σπάρτης.
.
Οι υπόλοιπες άμεσα αναφερόμενες, επίσης από τον Όμηρο, εκδοχές
(λ.χ Ο Οδυσσέας να ξαναφύγει από την Ιθάκη και με ένα κουπί στον ώμο να πάρει
τα βουνά και τα λαγκάδια και συγχρόνως να παρέμβουν οι Θεοί για μόνιμη ειρήνη στο νησί…κλπ)
είναι εξιδανικευμένες Ποιητικές ΕΥΧΟΛΟΓΙΚΟΥ τύπου
εκδοχές επί χάρτου, για το τελείωμα- ολοκλήρωση της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
.
Υ.Γ Αυτά με βάση το “Όμηρον εξ Ομήρου σαφηνίζειν”, των Αλεξανδρινών
φιλολόγων, για την ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ αυτονομία της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ=Στο ίδιο το έργο θα αναζητήσουμε απαντήσεις
.
Μένοντας Όμηρο…διαβάζουμε διαχρονικές “αλήθειες ζωής”. Λ.χ Πρόταση Μενέλαου= το…αλληλέγγυον ενός φθίνοντος θεσμού.
.
Γιατί ΕΚΤΟΣ (!) Ομήρου, στο ΕΞΩ-Ομηρικό υλικό δηλαδή, υπάρχουν ποικίλες εκδοχές “θρίλερ” για την τύχη του Οδυσσέα, τις οποίες “αγνοεί” (και ΣΩΣΤΑ) ο Ποιητής.
.
Ενδεικτικά μία εκδοχή “Ο Τηλέμαχος παντρεύεται την Κίρκη και Τηλέγονος παντρεύεται την Πηνελόπη”. (Νά ‘χαμε να λέγαμε).