Το Μυθικό στοιχείο το συναντάμε στην κτίση της Ρώμης ξεκινώντας από τη μυθική γέννηση του Ρωμύλου και του Ρέμου. Ο Πλούταρχος στον βίο του Ρωμύλου στο κεφ.3, εκθέτει την πιθανότερη εκδοχή για τη γέννηση.
Η διαδοχή των βασιλιάδων από τον Αινεία και έπειτα είχε φθάσει στους Αμούλιο και Νουμήτορα. Η Ρέα Σύλβια, Εστιάδα, η οποία πήγαινε να αντλήσει νερό για θρησκευτικές τελετές, συναντήθηκε με τον θεό Άρη, με τον οποίο συνευρέθη. Από αυτήν τη γέννηση προήλθαν δυο παιδιά: ο Ρωμύλος και ο Ρέμος. Ο Αμούλιος, ο οποίος είχε εκδιώξει τον Νουμήτορα, φοβόταν μήπως όταν μεγαλώσουν τα παιδιά του πάρουν την αρχή, επειδή η Ρέα ήταν κόρη του Νουμήτορα και διέταξε να τα ρίξουν στον Τίβερη. Ένας υπηρέτης έβαλε μέσα σε σκάφη τα δυο μικρά και τα έριξε στον ποταμό. Όμως αυτά δεν πνίγηκαν, γιατί το νερό οδήγησε τη σκάφη σε κάποιο μέρος στις όχθες. Mια λύκαινα πήγαινε και θήλαζε τα μικρά, ενώ ένας δρυοκολάπτης επίσης τα έτρεφε και τα φύλαγε. Και τα δύο αυτά ζώα είναι ιερά ζώα του Άρη. Έτσι όταν η Ρέα είπε ότι τα παιδιά τα συνέλαβε με τον Άρη οι Λατίνοι την πίστεψαν.
Όταν μεγάλωσαν τα δυο αδέλφια παρουσίαζαν χαρακτηριστικά ευγενών. Οργάνωσαν επανάσταση κατά του Αμούλιου και κατόρθωσαν να τον εκθρονίσουν. Ο Ρωμύλος είχε συγκεντρώσει αρκετή δύναμη σε λόχους και μπροστά από κάθε λόχο πήγαινε ένας άνδρας με μια αγκαλίδα χόρτου και κλάδων περιτυλιγμένη σε ένα κοντάρι. Αυτά οι Λατίνοι τα έλεγαν Μανίπουλα, γι’ αυτό και αργότερα ονομάστηκαν Μανιπουλάριους. Αφού συγκέντρωσε λοιπόν αρκετό κόσμο δεν ήθελε να διαλυθούν και έτσι αποφάσισε να κτίσει μια πόλη στο μέρος όπου είχαν διασωθεί, δίπλα στον Τίβερη. Έτσι κτίστηκε η Ρώμη, σύμφωνα με τη μυθική εκδοχή. Πολλοί είπαν ότι κτίστηκε σαν λιμάνι – αποικία της Άλβα Λόγγα, της πόλης στην οποία βασίλευε ο Αμούλιος και απ’ όπου ο Ρωμύλος και ο Ρέμος έφυγαν μετά τη νίκη τους.
Η Νέα Πόλη είχε ετρουσκικά χαρακτηριστικά και φαίνεται ότι στην κτίση της εφαρμόστηκαν οι ετρουσκικές τελετές. Έτσι ο Ρωμύλος τη χάραξε σε σχήμα τετραγώνου (Κουαδράτα). Η ROMA quadrata είναι εικόνα του θείου κόσμου στο γήινο επίπεδο. Με ένα αλέτρι χάραξε το αυλάκι που καθόριζε τα όριά της. Ο Ρέμος, ο οποίος χλεύαζε τα τεκταινόμενα, πήδησε την τάφρο και γι’ αυτό ο Ρωμύλος τον σκότωσε. Αφού τον έθαψε, έφερε από την Ετρουρία μερικούς άνδρες, οι οποίοι με ιερούς κανόνες καθοδηγούσαν τα έργα, σαν να επρόκειτο περί τελετής. Γιατί στους Ετρούσκους υπήρχαν θρησκευτικοί κανόνες υποχρεωτικά εφαρμοζόμενοι για την ίδρυση κάθε πόλης. Σκάφτηκε ένας λάκκος κυκλικός και μέσα σε αυτόν κατέθεσαν τις απαρχές απ’ όλα όσα χρησιμοποιούσαν. Οι έποικοι έφερναν ο καθένας λίγο χρώμα από τον τόπο του και το έριχναν μέσα στο λάκκο ανακατεύοντας το. Τον λάκκο αυτό τον ονόμαζαν Μούντους, όπως έλεγαν και τον Όλυμπο. Έπειτα χάραξαν γύρω από αυτόν την πόλη κυκλική, γύρω από ένα κέντρο. Ο Οικιστής βάζοντας χάλκινο υνί στο άροτρο και ζεύοντας ένα ταύρο και μια αγελάδα έσκαψε ένα βαθύ αυλάκι. Αυτοί που τον ακολουθούσαν δεν άφηναν βώλους να πέσουν προς τα έξω, αλλά τους έριχναν μέσα. Όπου ήθελαν να γίνει πύλη σήκωναν το άροτρο και διέκοπταν το αυλάκι.
Αφού ο Ρωμύλος έκτισε τη Ρώμη και εκτέλεσε τις τελετές που αναφέραμε, προχώρησε σε άλλες ιδρυτικές δραστηριότητες. Έτσι ίδρυσε τις Λεγεώνες, που τις αποτέλεσαν οι μάχιμοι που θεωρούνταν οι εκλεκτότεροι όλων (Λάτιν, lego- διαλέγω). Επίσης ίδρυσε τη Σύγκλητο- συνέλευση των αρίστων. Κατόπιν ακολούθησε η γνωστή αρπαγή των Σαβίνων. Η πόλη μεγάλωσε και οργανώθηκαν οι κάτοικοι σε φυλές, καθορίστηκαν διάφορες τελετές εξαγνιστικού χαρακτήρα, καθώς και επετειακού (αναμνηστικές). Μερικοί αποδίδουν και την ίδρυση του Τάγματος των Εστιάδων στο Ρωμύλο, καθώς και στο Νουμά (άλλοι). Φαίνεται όμως ότι ο θεσμός προΰπήρχε και ο Ρωμύλος τον αναδιοργάνωσε, ο δε Νουμάς, αργότερα, τον καθιέρωσε δίνοντάς του μεγάλη σημασία και κύρος. Λέγεται ότι ο Ρωμύλος ήταν πολύ θεοσεβής και ασχολούταν με τις θυσίες και τη μαντική. Αφού έκανε πολλούς νικηφόρους πολέμους πέθανε με θαυμαστό τρόπο. Έγινε ένα είδος θύελλας και ανηπάργη από ένα σύννεφο. Οι Ρωμαίοι τον λάτρεψαν με την ονομασία Κυρίνος. Κύριν ονόμαζαν την αιχμή του Δόρατος και το Δόρυ, γι’ αυτό τον ονόμαζαν Κυρίνο, ως θεό πολεμικό.
ΠΟΜΠΗΛΙΟΣ ΝΟΥΜΑΣ
Ο Πομπήλιος Νούμας είναι το σημαντικότερο πρόσωπο ανάμεσα στους διαδόχους του Ρωμύλου. Ήταν Σαββίνος. Του άρεσε να ζει μόνος στην εξοχή και έκανε περιπάτους κυρίως στα άλση τα αφιερωμένα στους θεούς και σε ιερά λιβάδια. Σε αυτήν τη μοναξιά λένε οι παραδόσεις ότι συνάντησε την νύμφη Ηγερία, η οποία τον ενέπνεε και σε αυτήν επέδιδε τους νόμους του. Ήταν σαράντα χρόνων όταν τον παρακάλεσαν να δεχθεί τη βασιλεία στη Ρώμη, γιατί αναγνώριζαν τις αρετές που διέθετε. Στην αρχή δεν δεχόταν, αλλά μετά από τις παρακλήσεις και τους θετικούς οιωνούς τελικά δέχτηκε και έγινε δεκτός στη Ρώμη με επευφημίες και θυσίες στα ιερά, λόγω της χαράς όλων. Η παράδοση λέει ότι είχε συναναστραφεί με τον Πυθαγόρα και επιχείρησε να διαμορφώσει τα ήθη των Ρωμαίων με νομοθετήματα και επιταγές που έμοιαζαν με τα Πυθαγόρεια δόγματα. Προσπάθησε να πετύχει την βοήθεια των θεών με θυσίες, πομπές και χορούς. Χρησιμοποιούσε τους οιωνούς και μιλούσε στο πλήθος για τους κατοίκους (δαίμονες) των αόρατων κόσμων. Λέγεται ότι αυτός καθιέρωσε τους Ποντήφικες. Αυτοί ήταν οι «γεφυροποιοί» που μπορούσαν να φτιάξουν «γέφυρες» μεταξύ των θεών και των ανθρώπων.
Ο κυριότερος Ποντίφηκας ήταν ιεροφάντης, ενώ άλλοι ήταν εξηγητές οιωνών και προφήτες. Υπήρχε και μια συμβολική γέφυρα -πάνω στον Τίβερη- που δεν είχε καθόλου καρφιά, αλλά σφήνες, την οποία συντηρούσαν με ευλάβεια. Επόπτευε και καθιέρωσε κύρια αυτός το Τάγμα των Εστιάδων και αυτές εφύλασσαν το αγνό Πυρ, που άναβε από τον ήλιο με τη βοήθεια κατόπτρου. Μερικοί υποστηρίζουν ότι αυτές εφρόντιζαν και κάποια ιερά κρυφά. Ο Νούμας έκτισε στρογγυλό το ιερό της Εστίας. Εδίδαξε λατρείες στους χθόνιους θεούς και εισήγε και άλλες τάξεις ιερών, όπως τους Σαλίους και τους Φιταλείς (Ειρηνοφύλακες). Οι Σάλιοι εφύλλασσαν τις ιερές ασπίδες και εχόρευαν ένοπλοι. Στις τελετές οι κήρυκες ανακοίνωναν παύση των εργασιών. Όταν έκαναν θυσία έπρεπε να είναι όλα καθαρά και να μην υπάρχουν θόρυβοι, μάλιστα κάποιος έλεγε στον ιερουργό «Οκ άγε» (Hocage) δηλαδή «Τούτο πράττε», για να συγκεντρώνεται και αυτός και οι παριστάμενοι. Του απέδωσαν και πολλά θαύματα. Μάλιστα, μια φορά του είπαν ότι έρχονται οι εχθροί και απάντησε: «Εγώ όμως εκτελώ θυσία». Ακόμη λέγεται ότι έκαμε μια πλήρη οροθέτηση της Ρώμης. Προέτρεπε να ασχολούνται με τη γεωργία, για να δένονται με τη γη. Διαίρεσε τη χώρα σε μέρη, που το ονόμασε Pagus (από το Δωρικό Παγά- Πηγή, γιατί οι κώμες ιδρύονταν δίπλα σε πηγές ή από τη λέξη πάγος που σημαίνει βράχος- λόφος, γιατί οι οικισμοί κτίζονταν παλιά σε λόφους. Οι κώμες τηρούσαν αυτά που τους δίδαξε και από εκεί προήλθε η λέξη Παγανισμός.
Από τα πολιτικά του έργα θαυμάζεται προπάντων η διαίρεση του λαού κατά τέχνες. Ήταν τα περίφημα Κολλέγια, τα οποία έκαναν συγκεντρώσεις και τελετές. Επίσης διόρθωσε το ημερολόγιο και κανόνισε τους μήνες. Με αυτό το θέμα, ως γνωστόν, ασχολήθηκε αργότερα και ο Ιούλιος Καίσαρας. Κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νούμα) έδωσε παράδειγμα ότι δηλαδή «τότε μόνον επέρχεται παύσις και απαλλαγή των κακών από τους ανθρώπους, όταν εκ θείας τινός συγκυρίας συμπέσει βασιλική δύναμις μετά φιλοσόφου διάνοιας».
Σύμφωνα με την παράδοση, ετάφη μαζί με τα βιβλία του.
Ο Νούμας φέρνει τη σταθερότητα και την ηρεμία στην ορμητική πόλη. Καθιερώνει λατρείες και οργανώνει θρησκευτικά, λατρευτικά τάγματα. Φέρνει λοιπόν τη θρησκευτική ενοποίηση στην ποικιλία των λαών που συνθέτουν τη Ρώμη. Παράλληλα όμως διοργανώνει και τα Κολλέγια που είχαν πρακτικό αλλά και πολιτικοθρησκευτικό χαρακτήρα. Με τις Τελετές τους τονίστηκε η ιερή σημασία της εργασίας, θρησκευτική και συμβολική ταυτόχρονα. Επίσης, έδρασε στον τομέα των γιορτών και του ημερολογίου.
Όλα αυτά τα έκαναν οι δυο ηγέτες. Ξεκίνησαν και σταθεροποίησαν μια αυτοκρατορία, που ανέδειξε φιλόσοφους αυτοκράτορες, όπως ο Μ. Αυρήλιος και το επίσης σημαντικό ζευγάρι Ιούλιου Καίσαρα και Οκταβιανού Αύγουστου. Τελείωσε δε με την τραγική φιγούρα του αυτοκράτορα Ιουλιανού του Μεγάλου.
Βιβλιογραφία
• Πλουτάρχου «Βίοι Παράλληλοι» -Νουμάς, Εκδ. Πάπυρος
• Πλουτάρχου «Βίοι Παράλληλοι» -Ρωμύλος, Εκδ. Πάπυρος
• Φ. Σβάρτς «Νέα Ανθρωπολογία», ΕΝΑ
http://www.nea-acropoli-athens.gr/arthra/esoterismos/696-i-mithiki-idrisi-tis-romis