Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή στην Ουκρανία, δεν ήταν εύκολο για τη Σερβία. Το επίσημο Βελιγράδι, δηλαδή ο Πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, προσπαθεί να ισορροπήσει την πολιτική του μεταξύ Δύσης και Μόσχας εδώ και χρόνια, και καθώς ο πόλεμος εξελίσσεται, αυτή η ψευδαίσθηση να κάθεσαι σε δύο καρέκλες γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθεί, γράφει σερβικό δημοσίευμα.
Σύμφωνα με τη σερβική εφημερίδα «Σήμερα», πρόσφατα Σέρβοι αναλυτές έγραψαν στο Bloomberg ότι η Σερβία προσπαθεί να αποστασιοποιηθεί από τον παραδοσιακό σύμμαχό της, τη Ρωσία.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Bloomberg, ο Βούτσιτς είπε ανοιχτά ότι η Σερβία δεν αναγνωρίζει την κατοχή της ουκρανικής επικράτειας από τη Ρωσία και είπε ότι «τα χειρότερα έρχονται ακόμη σε αυτή τη σύγκρουση».
Και η παραδοχή του Βούτσιτς ότι «δεν μιλούσε με τον Πούτιν για μήνες» είναι απόδειξη ότι οι σχέσεις με τη Μόσχα είναι τεταμένες – κάτι που είναι κάπως ασυνήθιστο για τον Σέρβο ηγέτη που επικοινωνούσε αρκετά συχνά με τον Ρώσο πρόεδρο τα τελευταία χρόνια.
«Είπαμε από την αρχή ότι δεν υποστηρίζουμε τη ρωσική εισβολή. Για εμάς, η Κριμαία και το Ντονμπάς είναι Ουκρανία και θα παραμείνουν έτσι», είπε ο Βούτσιτς.
Ωστόσο, η χώρα του εξακολουθεί να παραμένει μια από τις λίγες στην Ευρώπη που δεν έχει ακόμη επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία. Δεδομένων των βαθιών οικονομικών και πολιτιστικών δεσμών μεταξύ των δύο χωρών, καθώς και της αρκετά έντονης φιλορωσικής στάσης της πλειοψηφίας του πληθυσμού της Σερβίας, αυτό δεν προκαλεί έκπληξη.
Αυξημένες οι δυτικές πιέσεις
Ωστόσο, η απροθυμία του Βελιγραδίου να συμμετάσχει στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από την ΕΕ και τις ΗΠΑ ενίσχυσε την πίεση της Δύσης στον Βούτσιτς, να διακόψει επιτέλους τις σχέσεις με τον Πούτιν.
Δεδομένου ότι η Σερβία εξαρτάται πολύ από ενεργειακά προϊόντα από τη Ρωσία (για παράδειγμα, η Μόσχα πουλά στους Σέρβους αέριο κάτω από την τιμή της αγοράς), αυτό αποτελεί μια δύσκολη απόφαση για το Βελιγράδι.
Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία συνεχίζει να στηρίζει τη Σερβία στο θέμα της μη αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου και δεδομένου ότι είναι ένα από τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είναι δύσκολο να εγκαταλείψει μια τέτοια υποστήριξη.
Ωστόσο, ακόμη και στο θέμα του Κοσσυφοπεδίου, η Ρωσία δεν στάθηκε 100 τοις εκατό με τη Σερβία – πρέπει να αναφερθεί ότι πέρυσι ο ίδιος ο Πούτιν χρησιμοποίησε το παράδειγμα του Κοσσυφοπεδίου ως δικαιολογία για την ανακήρυξη της λεγόμενης Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουχάνσκ και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνετσκ. .
Πρόκειται για μεγάλες κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές που η Ρωσία ενσωμάτωσε επίσημα τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους (κάτι που σχεδόν κανένα μέλος του ΟΗΕ δεν αναγνώρισε).
«Δεν είμαστε πάντα χαρούμενοι για τις συμπεριφορές της Μόσχας. Έχουμε παραδοσιακά καλές σχέσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι υποστηρίζουμε κάθε απόφαση του Κρεμλίνου», λέει ο Βούτσιτς.
Το αγκάθι του Κοσσυφοπεδίου
Ωστόσο, ο Σέρβος πρόεδρος είπε ότι εξακολουθεί να είναι ευγνώμων στη Ρωσία για τη θέση της στο Κοσσυφοπέδιο.
Η Πρίστινα κατηγορεί τον Σέρβο πρόεδρο ότι σκόπιμα ανέβασε τις εντάσεις γύρω από το Κοσσυφοπέδιο και όλα κορυφώθηκαν την περασμένη εβδομάδα όταν εμφανίστηκαν τα οδοφράγματα των Σέρβων εκεί στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου.
Εκείνη την εποχή, τα φλέγοντα ζητήματα ήταν οι πινακίδες και τα έγγραφα ταυτότητας του Κοσσυφοπεδίου, τα οποία η Πρίστινα απαίτησε από τους Σέρβους από το βόρειο τμήμα της χώρας.
Ο Βούτσιτς είπε στο Bloomberg ότι «ο ίδιος έκανε μεγάλες προσπάθειες για να πείσει τους Σέρβους να απομακρύνουν τα οδοφράγματα γιατί διαφορετικά θα μας οδηγούσε σε καταστροφή».
Πρόσθεσε ότι είναι πιο λογικό να αναμένεται ότι η Σερβία θα κάνει μικρά βήματα προς το Κοσσυφοπέδιο, το οποίο εξακολουθεί να θεωρεί μέρος της χώρας της, αντί για κάποια μεγάλη συμφωνία για την επίσημη αναγνώριση του κράτους από το Βελιγράδι.
«Πρέπει να οικοδομήσουμε εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο μερών και μετά να ασχοληθούμε με όλα τα άλλα. Και πρέπει να σταματήσουμε να ονειρευόμαστε ότι θα συμβεί κάτι που όλοι γνωρίζουμε ότι δεν θα συμβεί», είπε ο Βούτσιτς, απορρίπτοντας το ενδεχόμενο αναγνώρισης του Κοσόβου.
Οικονομική πρόοδος με τις ευρωπαϊκές χώρες
Οι συντάκτες του κειμένου στο Bloomberg σημειώνουν ότι η Σερβία στην πραγματικότητα «απομακρύνεται» από την οικονομική σφαίρα της Ρωσίας, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 6% του εξωτερικού εμπορίου της.
Από την άλλη, η Σερβία συναλλάσσεται πολύ περισσότερο με χώρες της Ε.Ε. Όσον αφορά τα δάνεια στις διεθνείς αγορές, το Βελιγράδι πήρε ένα από το ΔΝΤ (2,4 δισ. ευρώ) και ένα από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ένα δισεκατομμύριο δολάρια) πριν από λίγους μήνες. Ο στόχος; Η ενίσχυση των δημόσιων οικονομικών σε συνθήκες αυξανόμενου πληθωρισμού.
Ωστόσο, η Σερβία, μαζί με την Ουγγαρία, εξακολουθεί να ξεχωρίζει μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στη θέση της απέναντι στη Ρωσία.
Η εθνική σερβική αεροπορική εταιρεία ER Serbia διατήρησε τις πτήσεις της προς τη Ρωσία και ένας σημαντικός αριθμός Ρώσων έχουν εγκατασταθεί στη Σερβία από την αρχή της εισβολής.
Τέλος, σύμφωνα με έρευνες, η πλειοψηφία των Σέρβων εξακολουθεί να βλέπει τον Πούτιν ως τον πιο δημοφιλή ξένο ηγέτη.
Ωστόσο, οι ρωγμές στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι όλο και πιο ορατές. Έτσι, αυτές τις μέρες, θύελλα στη γειτονιά μας προκάλεσε διαφήμιση της ρωσικής μισθοφορικής ομάδας Wagner, η οποία στρατολογούσε μαχητές για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτό δεν άρεσε στον Βούτσιτς:
«Η Βάγκνερ δεν θα το κάνει αυτό στη Σερβία», είπε, προς χαρά του Αμερικανού πρέσβη στο Βελιγράδι, Κρίστοφερ Χιλ.
«Χαίρομαι που το ακούω. Δείχνει ότι το καλύτερο που μπορεί να προσφέρει η Ρωσία στους Σέρβους είναι η ευκαιρία να πεθάνουν σε μια μακρινή χώρα πολεμώντας στον πόλεμο κάποιου άλλου», είπε ο Χιλ.
Όσον αφορά την προσέγγιση με την Ευρώπη, δηλαδή την πιθανή ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Σέρβοι, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, δεν είναι ιδιαίτερα θετικοί σε αυτό.
Ωστόσο, ο Βούτσιτς είναι πεπεισμένος ότι μια μέρα στο δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ (όταν και αν έρθει αυτή η μέρα) θα ψηφίσει υπέρ της ένταξης στην Ένωση.
Ωστόσο, επισημαίνει ότι πριν από αυτό, η Σερβία πρέπει να λάβει εγγυήσεις ότι η ένταξή της έχει μια πραγματική δυναμική.
«Γνωρίζω ότι η ΕΕ είναι ο δρόμος μας. Δεν υπάρχουν άλλοι δρόμοι», δήλωσε χαρακτηριστικά.
—
© Βαλκανικό Περισκόπιο –Γιῶργος Ἐχέδωρος