Σε ένα από τα μεγαλύτερα εξοπλιστικά φιάσκα στην ιστορία της χώρας εξελίσσεται η περιβόητη ανταλλαγή των σοβιετικής προέλευσης τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης (ΤΟΜΑ) BMP-1 με γερμανικά Marder 1A3, που συμφωνήθηκε μεταξύ του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Γερμανού καγκελαρίου Ολαφ Σολτς.
- Από τον Περικλή Ζορζοβίλη
Παρά τις αρχικές εξαγγελίες περί ανταλλαγής 100 οχημάτων, τελικά ο υπουργός Εθνικής Αμυνας αποκάλυψε ότι αφορά μόλις 40 οχήματα. Δηλαδή, ένα λιγότερο από τα 41 που προβλέπει η τυπική σύνθεση του μηχανοκίνητου τάγματος Πεζικού του Ελληνικού Στρατού (ΕΣ)!
Ομως η πρόθεση της γερμανικής κυβέρνησης να παραχωρήσει 40 Marder 1A3 στην Ουκρανίαμέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2023, σε συνδυασμό με τα σοβαρότατα προβλήματα που παρουσίασε το Puma, ο αντικαταστάτης του Marder σε γερμανική υπηρεσία, δημιουργούν νέα δεδομένα.
Σημειώνεται ότι το 2023 η Γερμανία αναλαμβάνει την ηγεσία της νατοϊκής -πολύ υψηλής ετοιμότητας- διακλαδικής δύναμης επιχειρήσεων (Very High Joint Readiness Task Force -VJTF) και, στο πλαίσιο αυτό, είχε σχεδιαστεί και η διάθεση 41 ΤΟΜΑ Puma. Σύμφωνα όμως με δημοσιεύματα γερμανικών μέσων ενημέρωσης, μετά την ακινητοποίηση του συνόλου των 18 οχημάτων Puma που συμμετείχαν σε πρόσφατη άσκηση, αποφασίστηκαν η «μέχρι νεωτέρας» αντικατάστασή τους από Marder, αλλά και το «πάγωμα» της υπογραφής της σύμβασης για την παραγωγή της δεύτερης μερίδας 229 οχημάτων Puma μέχρι την πλήρη αποκατάσταση των προβλημάτων.
Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, το Marder που προοριζόταν από τον στρατό της Γερμανίας για απόσυρση επανέρχεται στο προσκήνιο. Σύμφωνα με ανοιχτές πηγές, ο στρατός της Γερμανίας διαθέτει σε υπηρεσία 674 ΤΟΜΑ, εκ των οποίων 350 Puma, 253 Marder 1A3/A4 και 71 Marder 1A5. Από τα 324 (κατ’ άλλες πηγές 370) Marder και των τριών εκδόσεων είναι άγνωστο πόσα είναι πλήρως επιχειρησιακά.
Δεν έχει επίσης διευκρινιστεί αν τα οχήματα που θα παραχωρηθούν στην Ουκρανία θα προέρχονται από τα αποθέματα του στρατού της Γερμανίας ή από το απόθεμα της κατασκευάστριας Rheinmetall, όπως τα οχήματα που παραδίδονται στον ΕΣ. Υπενθυμίζεται ότι τον Απρίλιο του 2022 η Rheinmetall είχε αιτηθεί άδεια από τη γερμανική κυβέρνηση για την αποστολή 100 Marder στην Ουκρανία.
Απροσδιόριστος ο αριθμός τους
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Αμυνας που περιλαμβάνονται σε δημοσίευμα της γερμανικής «Bild» της 7ης Ιανουαρίου, έχουν μέχρις στιγμής παραληφθεί 14 Marder 1A3 και έχουν παραδοθεί 20 BMP-1 στην Ουκρανία. Κατά τον υπουργό, εντός του Ιανουαρίου αναμένεται να παραληφθούν επιπρόσθετα Marder 1A3, χωρίς όμως να προσδιορίζεται ο αριθμός τους, και να παραδοθούν επιπλέον BMP-1 στην Ουκρανία.
Στο δημοσίευμα περιλαμβάνεται και δήλωση μη κατονομαζόμενου Ελληνα υψηλόβαθμου στρατιωτικού αξιωματούχου ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αποδεχθεί καθυστέρηση στις παραδόσεις των Marder, εάν η Γερμανία επιθυμούσε να παραδώσει οχήματα πρώτα στην Ουκρανία και ότι η αμυντική ικανότητα της χώρας δεν θα επηρεαστεί από τυχόν καθυστέρηση των παραδόσεων.
Οπως διαμορφώνεται η κατάσταση, στην καλύτερη περίπτωση για τη χώρα μας, κάποια στιγμή θα αποκτηθούν 40 Marder 1A3 για τον εξοπλισμό ενός μηχανοκίνητου τάγματος Πεζικού. Μετά είναι αμφίβολο αν θα υπάρχουν διαθέσιμα επιπλέον οχήματα του τύπου – με τι κόστος προμήθειας και τι προϋποθέσεις. Ηδη έχουν δει το φως της δημοσιότητας… «προτροπές» για την ταχεία απευθείας ανάθεση σύμβασης ύψους 2,2 δισ. ευρώ για την προμήθεια του ΤΟΜΑ Lynx KF41, «για να προλάβουμε να σκουπίσουμε τα Marder που θα απομείνουν».
Οι ευθύνες αυτών που δεν φρόντισαν να ενημερώσουν τον πρωθυπουργό για τις συνολικές ανάγκες του ΕΣ και δεν του γνωστοποίησαν έναν ελάχιστο αριθμό οχημάτων ως προϋπόθεση για την ανταλλαγή είναι μεγάλες. Η χώρα αντιμετωπίζει την ισχυρή πιθανότητα να εισαγάγει σε υπηρεσία μόλις 40 οχήματα ενός νέου τύπου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε κόστος για τη δημιουργία υποδομής συντήρησης, υποστήριξης και εκπαίδευσης, αλλά με ελάχιστο επιχειρησιακό αντίκτυπο λόγω ακριβώς του πολύ μικρού αριθμού τους.