Την 1η Ιανουαρίου του 1993 η Τσεχοσλοβακία περνούσε στην ιστορία. Τσεχία και Σλοβακία ανακήρυτταν τη ανεξαρτησία τους μετά από ένα ειρηνικό «διαζύγιο».
Όταν πριν από 30 χρόνια διαλύονταν το κράτος της Τσεχοσλοβακίας, σε Τσεχία και Σλοβακία υπήρχαν όμοια ερωτήματα όπως και σήμερα ενόψει Brexit: τι θα γίνει με την τελωνειακή ένωση; Ποιος θα αναλάβει την καταβολή των συντάξεων των ομοσπονδιακών δημοσίων υπαλλήλων; Μπορούν Σλοβάκοι φοιτητές να φοιτούν δωρεάν σε τσεχικά πανεπιστήμια;
Σε αντίθεση με την αιματηρή διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας αλλά και τις διαφωνίες γύρω από το Brexit ή στην Καταλονία, το διαζύγιο Τσεχίας και Σλοβακίας την 1η Ιανουαρίου του 1993 κύλησε «υποδειγματικά» και «ειρηνικά», λέει ο πρώην πρωθυπουργός της Τσεχίας Βάσλαβ Κλάους. Κατά την εκτίμησή του η διαίρεση της Τσεχοσλοβακίας ήταν «αναπόφευκτη». Με την άποψη αυτή συμφωνεί και ο πρώην πρωθυπουργός της Σλοβακίας Βλάντιμιρ Μέτσιαρ.
Την 1η Ιανουαρίου του 1993 Σλοβακία και Τσεχία ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Στους δρόμους της Μπρατισλάβας οι πολίτες πανηγύρισαν. Το ειρηνικό «διαζύγιο» των δύο, πλέον, χωρών ήταν κοινή συναινέσει: η τελωνειακή ένωση και η ελεύθερη διακίνηση προϊόντων, ατόμων και υπηρεσιών παρέμεινε σε ισχύ. Έντεκα χρόνια πριν την ένταξη στην ΕΕ το 2004 οι πολίτες της μιας χώρας είχαν το δικαίωμα να εργάζονται και να ζουν, χωρίς περιορισμούς, στην άλλη χώρα. Ακόμα και σήμερα στις σλοβακικές δημόσιες υπηρεσίες οι πολίτες μπορούν να διεκπεραιώσουν τις υποθέσεις τους και στα τσεχικά. Φοιτητές από την Σλοβακία έχουν τη δυνατότητα να φοιτήσουν δωρεάν σε πανεπιστήμιο της Τσεχίας.
Η Σλοβακία η μεγάλη κερδισμένη της διαίρεσης
Για τον καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Πράγας Γιαν Ρίχλικ, ο οποίος έχει εκδώσει βιβλίο για την συνύπαρξη Τσέχων και Σλοβάκων και ο οποίος είναι περιζήτητος συνομιλητής στην τηλεόραση των δύο χωρών, η προϋπόθεση για την ειρηνική διαίρεση ήταν η βούληση για μια καλή και στενή συνεργασία μετά την διάλυση της Τσεχοσλοβακίας. «Αυτό απουσιάζει σήμερα στις συζητήσεις για το Brexit κυρίως από την πλευρά της Βρετανίας», εκτιμά ο ειδικός.
Ποια όμως από τις δύο χώρες βγήκε πιο κερδισμένη από την διαίρεση πριν 30 χρόνια; Ο Τσέχος Βάσλαβ Κλάους πιστεύει ότι ήταν η Σλοβακία. Με την άποψη αυτή συμφωνούν και οι οικονομολόγοι. Η Σλοβακία κατάφερε τα τελευταία χρόνια να καλύψει τη διαφορά που την χώριζε στον οικονομικό τομέα από πολλές χώρες της ΕΕ, αλλά και από την γειτονική Τσεχία, δηλώνει ο αναλυτής της Sberbank Βλαντιμίρ Βάνο, προσθέτοντας ότι η πρόοδος αυτή αναπτέρωσε την αυτοπεποίθηση του σλοβακικού πληθυσμού.
DW