Ομιλία της Αντιπροέδρου της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Εκπροσώπου της Βουλής των Ελλήνων, κ. Νίνας Κασιμάτη, στο συνέδριο του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και της Ολομέλειας των Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας με θέμα την «Οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο: Νομικά ζητήματα και προκλήσεις», που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία 4-6 Νοεμβρίου 2022 με τη συμμετοχή διακεκριμένων διεθνολόγων της ακαδημαϊκής κοινότητας. Στο συνέδριο απηύθυναν χαιρετισμό οι πρώην Πρωθυπουργοί της Ελλάδας κ.κ. Αλέξης Τσίπρας, Αντώνης Σαμαράς και Γιώργος Παπανδρέου, καθώς και τρεις υποψήφιοι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι κ.κ. Αβέρωφ Νεοφύτου, Ανδρέας Μαυρογιάννης και Νίκος Χριστοδουλίδης, η Υπουργός Δικαιοσύνης της Κύπρου κ. Στέφη Δράκου και οι πρόεδροι της Ο.Π.Δ.Σ.Ε. και του Π.Δ.Σ. κ. Δημήτρης Βερβεσός και Δρ Χρίστος Κληρίδης.
Εκφράζοντας βαθύτατες ευχαριστίες εκ μέρους της Βουλής των Ελλήνων στον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο και την Ολομέλεια των Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, τόσο για την πρόσκληση στο εξαιρετικό σας συνέδριο, που πραγματεύεται το ανοιχτό ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, όσο και για το προνόμιο της απεύθυνσης σε ένα τόσο εκλεκτό επιστημονικό ακροατήριο, θα ήθελα καταρχάς να αξιοποιήσω την ευκαιρία που δίνεται από αυτό εδώ το βήμα στη Λευκωσία, τη μόνη διαιρεμένη και ημικατεχόμενη πρωτεύουσα της Ευρώπης, για να διατρανώσω ότι η εισβολή και κατοχή του 38% Κύπρου από την Τουρκία, που διαρκεί 48 χρόνια με το δράμα του Ελληνισμού να μένει οδυνηρά αδικαίωτο ενώπιον της άπραγης, ως προς την αποκατάσταση του δικαίου, διεθνούς κοινότητας. Η τουρκική εισβολή και κατοχή της Κύπρου δεν είναι μικρότερης σημασίας από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, για να αντιμετωπίζεται με δύο μέτρα και δύο σταθμά και με τη λογική της παγίωσης.
Αντιθέτως, ακριβώς για το λόγο ότι η Τουρκία δεν έχει αντιμετωπίσει κυρώσεις ως διεθνής παραβάτης, βρισκόμαστε σήμερα εδώ, με εσάς να ανατέμνετε νομικά τα δικαιώματα που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, αλλά κυρίως εξετάζοντας τα προσκόμματα, που προβάλλει στην εν λόγω διαδικασία το κράτος-Εισβολέας με μονομερείς ενέργειες, απειλές πολέμου και εν γένει αναθεωρητικές αξιώσεις εις βάρος δύο κυρίαρχων κρατών και κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Της Κύπρου και της Ελλάδας.
Το θέμα λοιπόν είναι εξόχως πολιτικό, όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του Παγκυπρίου Δικηγορικού Συλλόγου, Δρ Χρίστος Κληρίδης και γνωρίζει κάθε υποψιασμένος μελετητής της διεθνούς πραγματικότητας.
Είναι γεγονός, ότι η πραγματικότητα αυτή των διεθνών σχέσεων μεταξύ κρατικών δρώντων, και δη στο στρατηγικό υπογάστριο της Ευρώπης και της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ, όπως συνηθίζεται να προβάλλεται η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, προσδιορίζεται και περιορίζεται από την έννοια της Ισχύος και τους ρεαλιστικούς υπολογισμούς κόστους-οφέλους. Όπου δεν χωρούν ευχολόγια από τους τρίτους, αλλά ούτε μειοδοτικές αφετηρίες σκέψης. Χωρεί κατ’ εξοχήν πολιτικη επί-θεώρηση του ζητήματος, με άξονα το εθνικό συμφέρον και γνώση του Άλλου και των πρακτικών του διαπραγμάτευσης, οι οποίες δυστυχώς κι ως επι το πλείστον υστερούν σε νομικές συντεταγμένες και υπηρετούν πρώτιστα πολιτικές μεθοδεύσεις, βασισμένες σε μακροπρόθεσμες, στρατηγικές, αναθεωρητικές στοχεύσεις για κατίσχυση στην περιοχή.
Εν ολίγοις, οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, ακόμη κι αν εμείς μιλήσουμε τη γλώσσα της διαπραγμάτευσης για κάποιες πτυχές του ζητήματος, πρέπει να αντικρύσουμε κατάματα μια θεμελιώδη ιστορική αλήθεια: ότι ο Άλλος δεν ομιλεί την ίδια γλώσσα με εμάς. Το αμοιβαίο συμφέρον δεν συνάδει με το παίγνιο μηδενικού αθροίσματος.
Αυτά ονομάζω πολιτική πραγματικότητα του ζητήματος.
Πράγματι, η Τουρκία εγκαινίασε μια συστηματική πολιτική αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων σε βάρος της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας ήδη απο τη δεκαετία του 1970. Σκοπός αυτής της τουρκικής πολιτικής έναντι της Ελλάδας ήταν και είναι η μεταβολή του εδαφικού status quo, που προβλέπεται σε διεθνείς συνθήκες με κεντρικό άξονα τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης, καθώς και του νομικού καθεστώτος στον θαλάσσιο και εναέριο χώρο, που πηγάζει από το Διεθνές Δίκαιο και ιδιαίτερα το Δίκαιο της θάλασσας και του αέρος κατά UNCLOS και τη Σύμβαση του Σικάγο 1944.
Η τουρκική πολιτική των αυξανόμενων αμφισβητήσεων και διεκδικήσεων κατά της Ελλάδας συμπίπτει με την τραυματική εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και την κατοχή του βόρειου τμήματός της τον Ιούλιο-Αύγουστο του ‘74, όπως προείπαμε, και συνεχίζεται μέχρι σήμερα με καθοριστικές επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών και την επαύξηση της έντασης. Πολλώ δε μάλλον που αυτή η πολιτική της Τουρκίας κορυφώνεται εν έτει 2022, στα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ολοκλήρωση της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής σε Πόντο και Μικρά Ασία.
Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα παραμένει αυστηρώς προσηλωμένη στην αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου. Έχει αποδεχθεί με δήλωσή της τη γενική υποχρεωτική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης με τις εξαίρεσεις που ρητά ορίζονται στο κείμενο αυτής, ενώ έχει κυρώσει από το 1995 τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Και με δήλωσή της το 2015 εξαίρεσε από τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου τις οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών, σύμφωνα με το άρθρο 298 αυτής.
Αυτή είναι η νομική πραγματικότητα του ζητήματος.
Υπο το φως των αναφερθέντων, επικροτώ την πρωτοβουλία για «ενιαίο δικηγορικό δόγμα Κύπρου-Ελλάδας», το θεματικό περίγραμμα και περιεχόμενο του Συνεδρίου που εγκαινιάζει αυτό το δόγμα, καθώς και τις ευρύτερες συνέργειες που γεννώνται από τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο και την Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, με την πεποίθηση ότι θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στη σύνθεση της νομικής και πολιτικής πραγματικότητας με μοναδικό σκοπό την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος. Σας ευχαριστώ.