Μαζικά ειδοποιητήρια έχει ξεκινήσει να αποστέλλει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων σε χιλιάδες φορολογουμένους, οι υποθέσεις των οποίων παραγράφονται στο τέλος του έτους.
Ο χρόνος είναι ιδιαίτερα πιεστικός, καθώς το περιθώριο αποστολής των σημειωμάτων στην πράξη δεν είναι η 31η Δεκεμβρίου 2022, αλλά η πρώτη ημέρα του τελευταίου μήνα του έτους, δεδομένου ότι βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας πρέπει να δίδεται σε κάθε ελεγχόμενο φορολογούμενο χρονικό περιθώριο 20 ημερών από τη στιγμή κοινοποίησης της πράξης.
Η φορολογική διοίκηση έχει προθεσμία μόλις 24 ημερών για να ετοιμάσει και να αποστείλει τα ραβασάκια στους οφειλέτες, ώστε να φτάσουν έγκαιρα στα χέρια τους και να μην τίθεται θέμα παραγραφής, χάνοντας πολύτιμα έσοδα.
Μέχρι και το 2020 η Εφορία θεωρούσε ότι ήταν αρκετή η έκδοση του σημειώματος εντός του έτους στο οποίο παραγράφεται μια υπόθεση, ακόμη και αν το σημείωμα έφτανε στα χέρια του ελεγχομένου το επόμενο έτος, μετά τη λήξη της προθεσμίας παραγραφής.
Ομως το ΣτΕ έκρινε ότι τόσο η έκδοση όσο και η γνωστοποίησή του στον ελεγχόμενο θα πρέπει να γίνονται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου εκάστου έτους και όχι αργότερα.
Με τις αποφάσεις αυτές παραγράφηκαν υποθέσεις ειδικά συνταξιούχων, αλλά και επιχειρήσεων, επειδή η Εφορία έχασε την προθεσμία αποστολής του σημειώματος ελέγχου.
Βασικός κανόνας της παραγραφής είναι πλέον η πενταετία, μετά τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ενώ μόνο για ειδικές περιπτώσεις ο χρόνος παραγραφής επεκτείνεται σε οκτώ, 10 ή και 15 χρόνια, ανάλογα με την περίπτωση και την παράβαση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο περιορισμός του χρόνου παραγραφής αυστηρά σε πέντε χρόνια ή σε 10 χρόνια, εάν προκύψουν «συμπληρωματικά στοιχεία», έχει γλιτώσει από πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ τους εμπλεκομένους στις «λίστες Λαγκάρντ», «Μπόργιανς» και στα CDs με τις λίστες των εμβασμάτων.
Κύριο ελεγκτικό εργαλείο της ΑΑΔΕ είναι ο έλεγχος των τραπεζικών καταθέσεων και ο συσχετισμός των ποσών που υπάρχουν στους τραπεζικούς λογαριασμούς με τα δηλωθέντα εισοδήματα και τα περιουσιακά στοιχεία. Προτεραιότητα θα δοθεί σε υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος, ακινήτων, ΦΠΑ, αλλά και αδήλωτων αναδρομικών, που παραγράφονται οριστικά στο τέλος του 2022.
Τα χρέη και οι έλεγχοι που θα «μηδενίσουν» στις 31 Δεκεμβρίου 2022
Αναλυτικά, οι υποθέσεις που παραγράφονται στις 31 Δεκεμβρίου 2022 είναι οι εξής:
–Οι φορολογικές υποθέσεις του φορολογικού έτους 2016 (φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ), για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις ή για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Οι συγκεκριμένες υποθέσεις υπάγονται στον κανόνα της 5ετούς παραγραφής. Στην ουσία είναι 5+1 έτη, δεδομένου ότι η πενταετής προθεσμία αρχίζει να μετρά ένα έτος μετά την εν λόγω φορολογική χρήση. Δηλαδή, για τη χρήση του 2016 η φορολογική δήλωση έπρεπε να υποβληθεί μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2017 και η προθεσμία που έχουν οι φορολογικές Αρχές για τη διενέργεια ελέγχου ξεκίνησε να «τρέχει» την 1η Ιανουαρίου του 2017 και εκπνέει στις 31 Δεκεμβρίου 2022. Οποια επιχείρηση δεν ελεγχθεί για τη χρήση του 2016 μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2022 δεν θα μπορεί να ελεγχθεί από την 1η Ιανουαρίου 2023. Σημειώνεται ότι έχουν ήδη παραγραφεί οι υποθέσεις για το έτος 2015 και τα προγενέστερα, εκτός και αν υπάρχουν «συμπληρωματικά στοιχεία».
–Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του 2013, αλλά οι επιτηδευματίες «ξέχασαν» να υποβάλουν έγκαιρα φορολογικές δηλώσεις και τις υπέβαλαν εντός του 2019. Για τις συγκεκριμένες υποθέσεις η βασική προθεσμία παραγραφής, που είναι πέντε χρόνια, έληξε κανονικά στις 31/12/2019 (5+1 έτος από τη φορολογική χρήση), εφόσον υποβαλλόταν εμπρόθεσμη φορολογική δήλωση. Ωστόσο, επειδή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη δήλωση το 2019, η προθεσμία παραγραφής επεκτείνεται για μια τριετία ακόμη και φτάνει στα οκτώ έτη.
–Οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ της χρήσης του 2011 για τις οποίες προέκυψαν «συμπληρωματικά» στοιχεία. Εφόσον οι φοροελεγκτικές Αρχές εντοπίζουν, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής, «συμπληρωματικά» στοιχεία (π.χ., εικονικά τιμολόγια), από τα οποία προκύπτει ότι υπήρξαν απόκρυψη εισοδήματος και φοροδιαφυγή, ο χρόνος της μη παραγραφής επεκτείνεται στη δεκαετία. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα συμπληρωματικά στοιχεία εξαιρούνται οι καταθέσεις σε τράπεζες του εσωτερικού.
–Οι υποθέσεις ΦΠΑ της φορολογικής χρήσης του 2011 για τις οποίες δεν υποβλήθηκε εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ. Για τις υποθέσεις αυτές ισχύει 10ετής περίοδος παραγραφής που άρχισε να «τρέχει» την 1η Ιανουαρίου 2012 -δηλαδή, μετά τη λήξη του έτους 2011, στο οποίο έπρεπε να υποβληθεί η εκκαθαριστική δήλωση- και λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2022.
–Οι υποθέσεις του έτους 2006. Στις περιπτώσεις που για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος ή υποβλήθηκε εκπρόθεσμη αρχική δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής είναι 15ετής. Αυτό σημαίνει ότι η Εφορία έχει το δικαίωμα να διενεργήσει ελέγχους και να επιβάλει πρόστιμα και προσαυξήσεις μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2022 για τις υποθέσεις του φορολογικού έτους 2006. Σημειώνεται όμως ότι, με βάση τη σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η 15ετία είναι το μέγιστο χρονικό όριο παραγραφής, ακόμη και αν υποβληθεί εκπρόθεσμη δήλωση στο 13ο, 14ο ή 15ο έτος από το έτος υποχρέωσης. Δηλαδή, ενώ μέχρι τώρα η προθεσμία παραγραφής επεκτεινόταν για μια τριετία στην περίπτωση υποβολής εκπρόθεσμης δήλωσης, το ΣτΕ αποφάσισε ότι η επέκταση της τριετίας δεν μπορεί να εκτείνει τον χρόνο πέραν της 15ετίας.