……Να λοιπόν που 60 χρόνια μετά, φτάσαμε εν Ελλάδι, να “επαναστατούμε”,
διεκδικώντας τα αυτονόητα…..
Ας ξεκινήσουμε όμως με μια σύντομη αναφορά στον Αμερικανό ηθοποιό.
Τζεημς Ντην- Νάταλι Γουντ
Με τρία θαυμάσια φιλμ, τα δύο με όντως ευρηματικούς τίτλους (δες λ.χ Steinbeck)
και το ένα με…. “κιτς” τίτλο…..
Με τα 24 χρόνια ζωής,
και ένα αινιγματικό τροχαίο,
ο Τζέημς Ντην, ο…. Επαναστάτης χωρίς αιτία, θα κληροδοτήσει
τα όνειρα, τους προβληματισμούς, και τα αδιέξοδα, όχι μόνο της δικής του γενιάς….
και πάντως σαν ο αδιαμφισβήτητος εκφραστής της,
εν μέσω μεγάλων ονομάτων (Μάρλον Μπράντο, Πωλ Νιούμαν,
Στηβ Μακ Κουίν, Νάταλι Γουντ, Ελίζαμπεθ Τέηλορ….).
Στο….. πιο προσγειωμένο τώρα:
Δεν ήταν ούτε ο πιο ταλαντούχος ηθοποιός, ούτε ο μόνοςταλαντούχος… της γενιάς του,
αλλά όπως…. συγκινησιακά, προς λαϊκή κατανάλωση, γράφτηκε:
“…. τρέχοντας με 150 χιλιόμετρα με την αγαπημένη του Πόρσε,
πέρασε στην αιωνιότητα του μύθου, αλλά και στις καρδιές και στα όνειρα, ή
(σύμφωνα με τον αξεπέραστο διαχρονικό Ομηρικό λόγο) περνούσε (εν ονειρείησι πύλησιν=)
τις “ονείρειες πύλες”
εκατομμυρίων ανθρώπων…” (!). (Σεπτέμβριος 1955).
«Να ονειρεύεσαι σαν να πρόκειται να ζήσεις για πάντα.
Να ζεις σαν να πρόκειται να πεθάνεις σήμερα», η… φιλοσοφία της Ζωής του.
Παρεμπιπτόντως:
Αν ζούσε, σήμερα ο Τζέημς Ντην θα ήταν 82 χρονών.
Θα ήταν, όμως, μύθος ;
Αυτά, σαν μια σύντομη αναφορά στον Αμερικανό ηθοποιό, ίνδαλμα
μιας ολόκληρης γενιάς.
Όμως:
Για Επαναστάτες χωρίς αιτία ο λόγος αυτού του σημειώματος, που…. επανέρχονται
στην, Ελληνική ιδιαίτερα, επικαιρότητα,
τόσο επιτακτικά και με τόσο τραγικό τρόπο.
Ή αλλιώς για “Επαναστάσεις” του αυτονόητου.
Να θυμίσουμε, χωρίς κριτικές περικοκλάδες, χωρίς…. Μπρεχτικές αναφορές και… επέκεινα,
ότι στο κλασικό πλέον φιλμ “Επαναστάτης χωρίς αιτία”, ο νεαρός πρωταγωνιστής και οι συνομίληκοί του
“επαναστατούν” διεκδικώντας το “δεδομένο”:
Το δικαίωμα της εκάστοτε νέας γενιάς στην:
εξατομίκευση (καμία σχέση με την ατομικότητα),
στην αμφισβήτηση
και στην κατ’ επιλογη απόρριψη προτύπων.
(σημείωση: Άρα, από την άποψη αυτή, υπάρχει αιτία….).
Όμως ο σκηνοθέτης (ο Νίκολας Ρέι) δεν μένει στην διδακτική ηθογραφία,
θέτοντάς την στην βάση αιτιακής αναζήτησης:
Εάν οι προηγούμενες γενιές (των… μεγάλων) είχαν, ως όφειλαν, την “σύνεση” της κατανόησης αυτού
του φυσικού-αυτονόητου δικαιώματος, ως “γεννήτορες” των επόμενων γενεών και όχι ως “κτήτορες”
και (με…. άλλοθι την αγάπη και το ενδιαφέρον) ως (ακούσιοι;) “δυνάστες” τους,
τότε θα ήταν περιττές,
θα εξέλιπε και ο λόγος- η αιτία
αυτών των “ακραίων”, ενίοτε αυτοκαταστροφικών, νεανικών… εξεγέρσεων.
Τότε, θα είχαμε “διάλογο” γενεών και όχι σύγκρουση.
Όπως:
Γιατί λ.χ με “φόντο” μια…. χορτάτη μεταπολεμική Αμερική, οι νέοι, που “τα είχαν όλα”,
“επαναστατούν”….!
(Εκεί λοιπόν παραπέμπει και ο τίτλος: “Επαναστάτης χωρίς αιτία”).
Επειδή σκοπός του σημειώματος δεν είναι η κριτική της ταινίας, αλλά η
επικαιρότητά της,
ας έρθουμε στα καθ’ ημάς.
Το πάλαι ποτέ, ιδιαίτερα προσφιλές στους κοινωνιολόγους των μεταπολεμικών δεκαετιών,
“χάσμα γενεών”, ακούγεται σήμερα σαν μια ρομαντική
ιστορία,
με την…. σύνταξη του παππού και της γιαγιάς ( ενίοτε ακόμη και όταν δεν…. ζουν),
να συντηρεί και να διασώζει την εναπομείνασα οικογενειακή αξιοπρέπεια,
των άνεργων παιδιών τους.
Να λοιπόν που, 60 χρόνια μετά, φτάσαμε εν Ελλάδι
να… διεκδικούμε “δεδομένα” μιας ευνομούμενης κοινωνίας στην Παιδεία, στο Ψωμί (εργασία),
στην Ελευθερία.
Να χρειάζεται (!!!) δηλαδή να “επαναστατούμε” για το αυτονόητο:
το στοιχειώδες δικαίωμα στην Αξιοπρέπεια.
χρυσόστομος Τ.