Από τον Βασίλη Γαλούπη
Το περιβόητο «καλάθι της νοικοκυράς» έχει εξελιχθεί στο μεγαλύτερο καθημερινό άγχος από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και μετά. Πέρα από το ασήκωτο βάρος των λογαριασμών ρεύματος ανά δίμηνο, κάθε σπίτι έχει να αντιμετωπίσει κι έναν «γολγοθά» που είναι μέρα μέρα, με τα εισοδήματα να στραγγίζονται ανά 24ωρο από την αγορά των πανάκριβων πλέον απαραίτητων αγαθών στα σούπερ μάρκετ.
Οι εξωφρενικές αυξήσεις που βιώνουν οι οικογένειες εδώ και τουλάχιστον έξι μήνες ανάγουν το ζήτημα της ακρίβειας στο μείζον πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν στην καθημερινότητά τους. Και είναι απορίας άξιον πώς ο πρωθυπουργός δεν δέχθηκε στη ΔΕΘ ούτε μία ερώτηση από τους παριστάμενους δημοσιογράφους για την προκλητική απραξία της κυβέρνησής του να προστατεύσει, έστω στοιχειωδώς, τα νοικοκυριά από την επίθεση που δέχονται. Η κυβέρνηση, όμως, έχει αποφασίσει να σηκώσει τα χέρια ψηλά. Να πετάξει λευκή πετσέτα στην ακρίβεια και την αισχροκέρδεια, όπως εξοργιστικά παραδέχθηκε πρόσφατα και ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης: «Δεν υπάρχει τρόπος να μην υπάρχουν αυξήσεις στο ράφι του σούπερ μάρκετ».
Ένα βασικό ερώτημα που προκύπτει από την οδυνηρή πραγματικότητα είναι, κατ’ αρχάς, για ποια ακρίβεια μιλάμε. Γι’ αυτήν που αποτυπώνει η ΕΛ.ΣΤΑΤ. ή για την πραγματική, που βλέπει καθένας στα σούπερ μάρκετ; Η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία -που, για να μην ξεχνιόμαστε, μείωσε ξαφνικά κατά εκατοντάδες χιλιάδες τους ανέργους του ΟΑΕΔ…- ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου τον δείκτη τιμών καταναλωτή για τον μήνα Αύγουστο. Η σύγκριση που γίνεται με τον αντίστοιχο δείκτη του Αυγούστου 2021 μοιάζει με μαγική εικόνα σε σχέση με την πραγματική έκρηξη τιμών στα σούπερ μάρκετ. Κατά την ΕΛ.ΣΤΑΤ. και τη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί, υπάρχει μέσα σε έναν χρόνο αύξηση μόλις 13,2% στα διατροφικά αγαθά. Συγκεκριμένα, αναφέρει στο δελτίο Τύπου της ότι τον Αύγουστο του 2022, συγκριτικά με τον Αύγουστο του 2021, παρατηρήθηκε «αύξηση 13,2% στην ομάδα “διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά”, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ψωμί και δημητριακά, κρέατα (γενικά), ψάρια (γενικά), γαλακτοκομικά και αβγά, έλαια και λίπη, φρούτα (γενικά), λαχανικά (γενικά), ζάχαρη, σοκολάτες – γλυκά – παγωτά, λοιπά τρόφιμα, καφέ – κακάο – τσάι, μεταλλικό νερό – αναψυκτικά – χυμούς φρούτων».
Η «δημοκρατία» σήμερα επιχειρεί το απλό: να συγκρίνει τις αποδείξεις από σούπερ μάρκετ του προηγούμενου έτους ή ακόμα και του 2022, για να καταδείξει με τον πιο εύκολο και κατανοητό τρόπο ότι ασφαλώς και δεν μιλάμε για μια αύξηση… 13% στα βασικά προϊόντα διατροφής. Όλες οι σχετικές παλαιότερες αποδείξεις από τις αγορές σε τουλάχιστον τρεις διαφορετικές μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ είναι ασφαλώς στη διάθεση της εφημερίδας. Η σύγκριση των τιμών του 2021 γίνεται με τις τωρινές τιμές, δηλαδή με αυτές που εμφάνιζαν τα ίδια σούπερ μάρκετ στα ίδια προϊόντα της ίδιας μάρκας αναφοράς την περασμένη Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2022, έτσι ώστε να μην υπάρχει ουδεμία αμφισβήτηση για τις προηγούμενες και τις τωρινές τιμές, και η διαδικασία να είναι απολύτως διαφανής και έγκυρη. Η εικόνα των αλυσίδων σούπερ μάρκετ με τις αυξήσεις είναι παρόμοια. Δυστυχώς, τα αποτελέσματα της αληθινής οικονομίας, κι όχι αυτής που ευαγγελίζεται στις φαντασιώσεις της η κυβέρνηση ή παρουσιάζει η ΕΛ.ΣΤΑΤ., είναι σοκαριστικά.
Οι τιμές πήραν την ανιούσα μαζί με τα ενεργειακή κρίση, τον περσινό Ιούλιο
Η σύγκριση στα ράφια από τον Αύγουστο 2021 μέχρι σήμερα
Όποιος πηγαίνει συχνά στα σούπερ μάρκετ ή παραγγέλνει από τα ηλεκτρονικά καταστήματά τους γνωρίζει ότι πάνω κάτω οι τιμές μεταξύ των διάφορων εταιριών είναι πολύ κοντά. Συνεπώς, η αναφορά στα προϊόντα είναι ενδεικτική του τι συμβαίνει και στα υπόλοιπα. Μάλιστα, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ακόμα δεκάδες προϊόντα με ίδιες συγκρίσεις, αλλά η εικόνα είναι ακριβώς η ίδια. Με εξαίρεση, βέβαια, τις μάρκες που ανήκουν στα ίδια τα σούπερ μάρκετ και που είναι όντως φτηνότερες, αλλά και ποιοτικά κατώτερες στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Ας δούμε, λοιπόν, κατά πόσο έχει δίκιο η ΕΛ.ΣΤΑΤ. που βλέπει αυξήσεις 13% από τον Αύγουστο του 2021 έως και τον Αύγουστο 2022 στα βασικά καταναλωτικά αγαθά. Και βέβαια η κυβέρνηση καλό είναι να ενημερώσει τον ελληνικό λαό αν σε άλλη χώρα της δυτικής Ευρώπης έχουν παρατηρηθεί τέτοιες αυξήσεις στα σούπερ μάρκετ, διότι εμείς όσο κι αν ψάξαμε δεν εντοπίσαμε κάτι ανάλογο.
– ΚΑΦΕΣ: Στις 26 Αυγούστου 2021 ο καφές «JACOBS Καφές Φίλτρου Εκλεκτός 500 gr» αγοράστηκε με 7,58 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 9,81 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 29,42%.
– ΑΛΕΥΡΙ: Στις 26 Αυγούστου 2021 το αλεύρι «Μύλοι Αγίου Γεωργίου Αλεύρι Φαρινάπ 500 gr – 0,25 ευρώ» αγοράστηκε με 0,74 ευρώ, συμπεριλαμβανομένης έκπτωσης 25 λεπτών. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 1,10 ευρώ, κάνοντας την ίδια έκπτωση 25 λεπτών. Η αύξηση είναι της τάξης του 48,65%.
– ΑΛΕΥΡΙ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΗΣΕΙΣ: Στις 26 Αυγούστου 2021 το αλεύρι «Αλλατίνη Αλεύρι Για Όλες Τις Χρήσεις 1 kg -0,30 ευρώ» αγοράστηκε με 1,30 ευρώ, συμπεριλαμβανομένης έκπτωσης 30 λεπτών. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 1,94 ευρώ, κάνοντας την ίδια έκπτωση 30 λεπτών. Η αύξηση είναι της τάξης του 49,23%.
ΖΥΜΑΡΙΚΑ: Στις 26 Αυγούστου 2021 τα ζυμαρικά «Melissa Κοφτό 500 gr» αγοράστηκαν με 0,65 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 0,98 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 50,77%.
– ΖΥΜΑΡΙΚΑ 2: Στις 26 Αυγούστου 2021 τα ζυμαρικά «Barilla Farfalle 500 gr» αγοράστηκαν με 0,96 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 1,58 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 64,58%.
– ΒΟΥΤΥΡΟ: Στις 26 Αυγούστου 2021 το βούτυρο «Ολυμπος Βούτυρο Αγελάδος 250 gr» αγοράστηκε με 2,60 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 4,24 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 63,08%.
– ΧΑΡΤΟΠΕΤΣΕΤΕΣ: Στις 26 Αυγούστου 2021 οι χαρτοπετσέτες «Softex Giga Χαρτοπετσέτες Λευκές 200 φύλλων (180+20 Δώρο) 0,306 kg» αγοράστηκαν με 1,48 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 1,97 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 33,11%.
– ΑΛΟΥΜΙΝΟΧΑΡΤΟ: Στις 26 Αυγούστου 2021 το αλουμινόχαρτο «Sanitas 30m (8,70 τ.μ.)» αγοράστηκε με 2,59 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 4,75 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 83,4%.
– ΚΑΛΑΜΠΟΚΕΛΑΙΟ: Στις 26 Αυγούστου 2021 το καλαμποκέλαιο «Φλώρα 2 λίτρα» αγοράστηκε με 7,20 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 9,95 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 38,19%.
Εξωφρενικές ανατιμήσεις 50% στα γαλακτοκομικά
Η αλήθεια είναι ότι η ενεργειακή κρίση άρχισε από τα μέσα Ιουλίου 2021. Από τότε άρχισαν οι πρώτες αυξήσεις τόσο στο ρεύμα όσο και στα καύσιμα, ενώ άμεσα πήραν ανοδική στροφή οι τιμές στα σούπερ μάρκετ. Οι αποκλίσεις ειδικά στα γαλακτοκομικά προϊόντα μοιάζουν εξωφρενικές. Μια σύγκριση με τα τέλη Μαΐου του 2021, λίγες εβδομάδες πριν από το ξέσπασμα της ενεργειακής κρίσης και πριν καν φανεί η άνοδος του πληθωρισμού στη χώρα μας, είναι καταλυτική:
– ΓΑΛΑ ΕΒΑΠΟΡΕ: Στις 28 Μαΐου 2021 το γάλα εβαπορέ «ΝΟΥΝΟΥ Εβαπορέ Γάλα Light Multipack 6×400 gr» αγοράστηκε με 4,41 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 5,42 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 22,90%.
– ΓΙΑΟΥΡΤΙ: Στις 28 Μαΐου 2021 το γιαούρτι «Φάγε Γιαούρτι Total 3×200 gr» αγοράστηκε με 2,15 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με 3,32 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 54,42%.
– ΓΑΛΑ: Στις 28 Μαΐου 2021 το γάλα «ΝΟΥΝΟΥ Family Γάλα 3,6% Λιπαρά Πλήρες 1 lt» αγοράστηκε με 1,17 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν με ειδική προσφορά 56 λεπτά στα 1,32 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 12,82%, όμως η τιμή του στη συντριπτική πλειονότητα των σούπερ μάρκετ ξεπερνά τα 1,70 ευρώ (45,30%). Αυτή είναι η τιμή και στα περισσότερα γάλατα τέτοιου τύπου άλλωστε.
– ΒΟΥΤΥΡΟ: Στις 28 Μαΐου 2021 το βούτυρο «Lurpak Soft Ανάλατο Σκαφάκι 225 gr» αγοράστηκε με 2,64 ευρώ. Την Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022 το ίδιο σούπερ μάρκετ πουλάει το ίδιο προϊόν στα 3,93 ευρώ. Η αύξηση είναι της τάξης του 48,86%.
Νέα εκτίναξη από 20% έως και 55% από τον Μάιο!
Το ακόμα πιο αποκαρδιωτικό είναι ότι οι αυξήσεις δεν σταματούν. Ενώ υποτίθεται ότι σταδιακά ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να παρουσιάζει μια στασιμότητα, δεν ισχύει το ίδιο για τις τιμές. Κάτι παράδοξο, αλλά όχι για μια οικονομία όπως η ελληνική, που η κερδοσκοπία νικά πάντα τόσο τους «αποστεωμένους» ελεγκτικούς μηχανισμούς όσο και την πολιτική βούληση. Παραδείγματα και από άλλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ αποδεικνύουν πως το ράλι ακρίβειας συνεχίζεται κανονικά, παρά τις ανακοινώσεις της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και της Eurostat για τον πληθωρισμό που δήθεν φρενάρει. Εν ολίγοις, από την άνοιξη του 2021 έως και σήμερα γίνονται διαρκώς ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά. Απλώς η αφορμή αλλάζει κάθε φορά (ενεργειακή κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία, πανδημία κ.ά.). Συγκεκριμένα:
Στις 15 Μαΐου 2022 το «βούτυρο τύπου Κερκύρας Σαβόι 125 gm» αγοράστηκε με 1,77, με την τιμή του να έχει ήδη αυξηθεί σε σχέση με τον Αύγουστο 2021. Σήμερα, όμως, η ίδια αλυσίδα σούπερ μάρκετ το πουλά με 2,10 ευρώ. Αυτή ήταν η τιμή του στο site της αλυσίδας την περασμένη Κυριακή. Μόνο μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου, δηλαδή, υπήρξε αύξηση 18,64%.
– Το «γιαούρτι πρόβειο Στάμου 240 gm» στις 15 Μαΐου 2022 αγοράστηκε με 1,14 ευρώ. Σήμερα, όμως, η ίδια αλυσίδα σούπερ μάρκετ το πουλά με 1,36 ευρώ. Δηλαδή, σημείωσε αύξηση σε ένα πεντάμηνο 19,30%.
– Ο «τοματοπολτός 28% Κύκνος 70 gm» είχε τιμή τον περασμένο Μάιο 43 λεπτά. Σήμερα είναι στα 0,55 λεπτά. Πήρε αύξηση 27,91%.
– Οι ψιλοκομμένες τομάτες κομμένες σε χυμό Κύκνος από 0,88 ευρώ είναι τώρα στο 1,05, αύξηση 19,32% στο πεντάμηνο.
– Το «μπέικον καπνιστό Υφαντής 100 gm» είχε στις 15 Μαΐου 2022 τιμή 1,65 ευρώ. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2022 η τιμή του στο site της ίδιας αλυσίδας ήταν 2,57 ευρώ. Αύξηση 55,76%!
– Η ρωσική σαλάτα «ΒΕΜ 250 gm» είχε 1,81 ευρώ τον Μάιο και τώρα 2,56 στο ίδιο σούπερ μάρκετ, αύξηση 41,44%.
– Σε άλλη μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ βλέπουμε μεγάλες αυξήσεις και στα χαρτικά που είναι δικής του μάρκας, άρα θα έπρεπε να υπάρχουν μικρές ανατιμήσεις. Κι όμως οι χαρτοπετσέτες του από 66 λεπτά τον Απρίλιο είναι τώρα στα 82. Το χαρτί κουζίνας από 1,95 ευρώ στα 2,45. Και το χαρτί υγείας από 4,2 ευρώ στα 4,95. Όλα αυτά σε σύγκριση τιμών της 6ης Απριλίου 2022 και της 11ης Σεπτεμβρίου 2022.