Μια απο τις καλύτερες συνεντεύξεις του Κωστα Καζακου. Απο το μακρινό 1983 στον Αχιλλέα Παπαδιονυσιου για τον ραδιοφωνικό σταθμό της Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.
ΕΡ: Κύριε Καζάκο πέστε μας το ξεκίνημα σας στο θέατρο
Γεννήθηκα στον Πύργο Ηλείας και σπούδασα στη σχολή του Κάρολου Κουν το 1957 – 1959. Έχω παίξει στα έργα, “Ο κύκλος με την κιμωλία”, “Ψηλά από την γέφυρα”, “Η αυλή των θαυμάτων”, στο θέατρο Αλεξανδράκη, “Μια ιστορία του Ιρκούτσκ, στο θίασο Άννας Συνοδινού, ” Αντιγόνη”, “Εκκλησιάζουσες” , στο θίασο Λαμπέτη, “Αγία ‘Ιωάννα” και σε πολλούς άλλους θιάσους και τα τελευταία 10 χρόνια έχουμε το δικό μας θίασο εγώ και η Καρέζη.
ΕΡ: Κύριε Καζάκο θα θέλαμε να μας πείτε ποιες οι καλύτερες και ποιες οι χειρότερες στιγμές στην θεατρική σας καριέρα.
Είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει ένας ηθοποιός από τόσα χρόνια δουλειάς μια στιγμή ή την καλύτερη ή την χειρότερη. Υπήρξανε πάρα πολλές οι καλές στιγμές, οι χαρούμενες στιγμές παίξανε ένα ρόλο και διαμορφώσανε αυτή την προσωπικότητα που έχει ο καθένας μας. Όπως υπήρξανε πικρές στιγμές διότι είναι δύσκολη δουλεία το θέατρο και έχει τα πάνω του και τα κάτω του, κάνουμε και λάθη, κάνουμε και επιτυχίες και όλα αυτά τα πράγματα είναι η ζωή μας στο θέατρο. Πρέπει να ξεχωρίσω το έργο αυτό που παίζουμε τώρα επειδή συμβαίνει να είναι η πιο ώριμη δουλειά μας, η πιο “ώριμη καλλιτεχνικά”. Έχουμε πετύχει κάποιους στόχους που για μας είναι σημαντικοί και μας καθορίζουν την πορεία μας από εδώ και πέρα.
ΕΡ Να μας πείτε ποιοι από τους Έλληνες θεατρικούς συγγραφείς έχουν προσφέρει στο θέατρο και ποιοι από τους νεότερους έχουν τα φόντα.
Υπάρχει μια σειρά μεγάλων ονομάτων που πρέπει να αναφέρει κανένας στους πρωτεργάτες του Ελληνικού θεάτρου ξεκινώντας από τον Ξενόπουλο και φθάνοντας μέχρι τον Καμπανέλλη που οριοθετεί κατά έναν τρόπο την παλιά γενιά των συγγραφέων. Ο Καμπανέλλης είναι ουσιαστικά ο πιο ώριμος θεατρικός συγγραφέας που δημιουργήθηκε στον τόπο μας, ο πιο ολοκληρωμένος, ο πιο πλήρης, έγραψε αριστουργήματα, έγραψε έργα που σημάδεψαν το θέατρο, που δημιουργήσανε παράδοση ξεκινώντας από την περιβόητη, “Αυλή των θαυμάτων”, αλλά και σε όλα τα επόμενα : “Η ηλικία της νύχτας”, το “Οδυσσέα γύρισε στο σπίτι”, που είναι ίσως από τα πιο δυνατά έργα του, “Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού”, “Τα κομμάτια για βιολί και ορχήστρα”, “Τα μονοπάτια” εκείνα τα καταπληκτικά που είχε γράψει, και ακόμα τα έργα που ανέβασε ο δικός μας θίασος με κορυφαίο το “Μεγάλο μας τσίρκο” που στάθηκε μια κορυφαία στιγμή και στην διάρκεια της Δικτατορίας μέσα στην πιο σκοτεινή περίοδο αυτής της καταπιεστικής εποχής μεταβλήθηκε από τον ίδιο κόσμο σε γιγαντιαία αντιστασιακή και πολιτική πράξη. Ο Καμπανέλλης είναι ο σημαντικότερος συγγραφέας του τόπου μας, μετά από αυτόν και γαλουχημένοι από τον Καμπανέλλη έχουν βγει πάρα πολλοί νέοι συγγραφείς, μια πλειάδα συγγραφέων με πολύ ταλέντο που ακόμα βρίσκονται στην διαμόρφωσή τους. Δε μπορούμε να πούμε ούτε για τον Ευθυμιάδη ούτε για τον Σκούρτη, ούτε για τον Μουρσελά ότι έχουν δώσει το απανωτό τους , έχουν μέλλον μπροστά τους και ο Ποντίκας και ο Ζιώγας και ένα σωρό άλλα ονόματα που μου διαφεύγουν αυτή την στιγμή δεν μπορώ να θυμηθώ όλους, και νεώτεροι ακόμα, όπως ο Παπακυριάκης τελευταία που δώσανε πολύ αξιόλογα δείγματα, έχουν φλέβα θεατρική και ελπίζω να τους δοθεί η ευκαιρία και οι καλύτερες συνθήκες στο μέλλον για να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό.
ΕΡ Ποια η προσφορά των πολιτιστικών συλλόγων στην ανάπτυξη της θεατρικής παιδείας του λαού και ποιες οι προτάσεις που έχετε να κάνετε;
Αυτό είναι τεράστιο θέμα, το θέμα των πολιτιστικών συλλόγων, το θέμα της πολιτιστικής ανάπτυξης είναι κεφαλαιώδες για την Λαϊκή παιδεία και κάτι αυτή την στιγμή βρίσκεται ακόμα στην αρχή του. Δηλαδή θέλω να πω ότι μέσα από αυτή την διετία που πέρασε από τις εκλογές του 81 και με το ανέβασμα του ηθικού του λαού έχουμε μια έκρηξη πολιτιστική σε ολόκληρη την Ελλάδα και στο τελευταίο χωριό. Ο λαός που ήταν πάντα στην μακρόχρονη ιστορία του πολύ καταπιεσμένος και πολύ στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής και δεν μετείχε στην διαδικασία του πολιτισμού, δεν απολάμβανε αυτό το αγαθό, τώρα του δόθηκε η ευκαιρία μια από τις σπάνιες που του δόθηκε στην ιστορία του να πάρει στα χέρια το ατή την υπόθεση και να αναπτύξει μόνος του τον πολιτισμό. Νομίζω ότι είναι τρομακτικής σημασίας το θέμα και οφείλει η πολιτεία η οποία κάνει θετικές ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση, είναι και ένας λόγος της πολιτιστικής ανάπτυξης της Ελλάδας, αλλά πρέπει να κάνει ακόμα περισσότερα πράγματα γιατί πρέπει να αναπτυχθεί αυτό το κίνημα σε βάθος, πρέπει να αποκτήσει ποιότητα, να αποκτήσει πρόσωπο, να ολοκληρωθεί για να δώσει στον λαό μας την ευκαιρία να αναπτυχθεί και να εκφρασθεί με τον καλύτερο τρόπο.
ΕΡ Ποια η γνώμη σας για τους κριτικούς του θεάτρου;
Κοιτάξτε, οι κριτικοί του θεάτρου και όχι μόνο του θεάτρου όλων των τεχνών είναι ένα τεράστιο ζήτημα που δεν το έχουν λύσει οι αιώνες. Πάντα υπάρχει ανάμεσα στους δημιουργούς και τους κριτικούς μια διαμάχη. Οι κριτικοί από μια θέση του ασφαλούς που λέμε παίρνουν το έργο του δημιουργού, το βάζουν στο ανατομικό τραπέζι, και το διαλύουν, το κάνουν κομμάτια και το αναλύουν, αυτό είναι μάλλον εύκολη δουλειά, το δύσκολο είναι να γίνει το έργο και συχνά επειδή και η εποχή μας δεν είναι ακμής αλλά το αντίθετο παρηκμασμένη αυτή του Δυτικού κόσμου, η κριτική δεν είναι στο ύψος της, βέβαια χρόνο με το χρόνο ανεβαίνει ,επίπεδο βγαίνουν πιο καλλιεργημένοι άνθρωποι, βγαίνουν πάρα πολύ δυνατοί φιλόλογοι που ασχολούνται με την κριτική και όλο τα πράγματα και καλυτερεύουν και όλο οι σχέσεις των κριτικών με τους δημιουργούς κατά ένα τρόπο γίνονται πιο δημιουργικοί. Πρέπει να πούμε όμως ότι στον τόπο μας ειδικά το παράπονο των δημιουργών είναι πιο βαθύ. Πολλοί δημιουργοί είναι πικραμένοι γιατί η κριτική βρίσκεται στο μέσο όρο της σε αδυναμία να προσεγγίσει με αγάπη το έργο. Από την άλλη μεριά έχουμε την στάση του κοινού που ακριβώς επειδή δεν έχει εμπιστοσύνη στους κριτικούς δεν τους ακολουθεί. Δεν έχει καταφέρει κανένας κριτικός να δίνει γραμμή στον κόσμο, να λέει ότι αυτή η παράσταση είναι καλή και το κοινό να τρέχει ή ότι δεν είναι καλή και το έργο να κατεβαίνει. Όπως ξέρουμε ότι γίνεται στις αναπτυγμένες χώρες στις θεατρικές πρωτεύουσες ο κόσμος ερήμην της κριτικής διαλέγει που θέλει να πάει και που δεν θέλει να πάει.
ΕΡ Σε κάποιον νέο που θέλει να ασχοληθεί με το θέατρο τι τον συμβουλεύεται;
Αυτό το ζήτημα είναι πολύ λεπτό, τι να συμβουλεύσεις; Κατ΄ αρχήν πρέπει να ξέρεις αν ο νέος αυτός κάνει για το θέατρο, αν η ανάγκη του είναι να βγει στο θέατρο, αν υπάρχει αυτό το κίνητρο και τον ωθεί προς αυτή την κατεύθυνση περιττεύουν και οι συμβουλές, περιττεύουν τα πάντα, θα βρεί τον δρόμο του και τα δικά του μέσα να εκφρασθεί. Εκείνο που μπορεί να πεί ένας παλιότερος και πεπειραμένος της δουλειάς ότι είναι μια πολύ σκληρή δουλειά και γίνεται κάτω από αντίξοες συνθήκες στον τόπο μας και θέλει πολλές προσπάθειες και κατά ένα τρόπο να του αφιερώσει κανείς ολόκληρη την ζωή του για να μπορέσει και το θέατρο να του αποδώσει..
ΕΡ Τι πιστεύετε για το καινούργιο ελληνικό θέατρο;
Δεν μπορούμε να το δούμε ανεξάρτητα από την υπόλοιπη κοινωνική μας ζωή. Το ελληνικό θέατρο πρέπει να πούμε βρίσκεται σε άνθηση, το λεω με την έννοια ότι έχουμε καταπληκτικά ταλέντα, πρώτης τάξεως έμφυτο υλικό αλλά μέσα εκεί δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι έχουμε αδυναμία να δημιουργήσουμε σπουδαίο έργο. Δηλ τα ταλέντα αυτά είναι στο μεγαλύτερο μέρος ατελέσφορα. Εδώ πρέπει να τονίσουμε την ουδετερότητα του τόπου μας που είναι το κοινό το οποίο βρίσκεται σε μια φοβερή ανάπτυξη, υπάρχει στην Ελλάδα το καλύτερο και το πιο ευαίσθητο κοινό του κόσμου. Αυτό είναι το πιο αισιόδοξο στοιχείο για να στηρίξουμε τις δυνάμεις μας και να ανοίξουμε τις προοπτικές μας για το μέλλον..
ΕΡ Το ελληνικό θέατρο έχει τιμήσει αρκετά αυτούς που έχουν προσφέρει;
Όχι, όχι καθόλου. Αυτός είναι ένας τομέας που μάλλον δεν τον έχει προσεγγίσει κανείς. Πικραμένοι φεύγουν οι δημιουργοί στον τόπο μας. Σπάνια δημιουργός έχει κατορθώσει να δημιουργήσει συνθήκες στη ζωή του που να του επιτρέψει τα τελειώσει τον βίο του χωρίς προβλήματα. Οι περισσότεροι άνθρωποι φεύγουν πικραμένοι ακριβώς διότι η πολιτεία δεν είναι τόσο οργανωμένη σε αυτόν τον τομέα δεν προβλέπει και δεν συμπονάει, δεν έχει την στοργή που χρειάζεται απέναντι στους δημιουργούς με αποτέλεσμα να έχουμε παραδείγματα μεγάλων ανθρώπων που στηρίξανε τον πνευματικό μας βίο και που τελειώσανε την ζωή τους με πίκρα.
ΕΡ Ποιο είδος θεάτρου νομίζετε ότι αρέσει στο κοινό;
Δεν έχει το κοινό προκαταλήψεις σε αυτά. Δεν υπάρχει είδος θεάτρου που να τραβάει λιγότερο ή περισσότερο το κοινό. Το κοινό παει εκεί που υπάρχει είτε ποιότητα, είτε ψυχαγωγία μεγάλη. Όταν τρέχει σε μια δουλειά που δεν είναι σε πρώτη γραμμή από καλλιτεχνικής άποψης αλλά που προσφέρει ψυχαγωγία δεν φταίει το κοινό. Το κοινό θέλει να ψυχαγωγηθεί, αν τους δώσεις ποιότητα με ψυχαγωγία το κοινό δεν έχει αντίρρηση. Δεν υπάρχει πρόβλημα από πλευράς κοινού αλλά από πλευράς δημιουργών. Οι δημιουργοί είναι εκείνοι που καθορίζουν το ποιοτικό επίπεδο της δουλειάς και το επίπεδο αυτό στον τόπο μας, βρίσκεται εκεί που βρίσκεται όλος μας ο τόπος, οι ίδιοι άνθρωποι, όπου βρίσκεται το επίπεδο των γιατρών, μηχανικών, επιστημόνων είναι και των καλλιτεχνών.