Βρισκόμαστε στο θέρος του 1942. Είχε ήδη περάσει ένας χρόνος από την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς. Τα σκληρά μέτρα των κατακτητών, το κάψιμο των χωριών και οι ομαδικές εκτελέσεις δεν στάθηκαν ικανά να τρομοκρατήσουν τον λαό.
Εκατοντάδες ακόμη στρατιώτες του Βρετανικού στρατού, που δεν πρόλαβαν να φύγουν για το Κάιρο, περιφέρονταν στα βουνά και στα ορεινά χωριά. Οι κάτοικοι τους περιέθαλπταν και τους βοηθούσαν, παρά τη διαταγή των Γερμανών ότι: ´…όποιος παρέχει αρωγή εις τον εχθρόν θα εκτελείται πάραυτα…´.
Και ενώ οι εκτελέσεις πατριωτών γίνονταν απ’ άκρη σ’ άκρη της Κρήτης και ο φόβος ήταν απλωμένος παντού και οι προδότες και καταδότες καιροφυλακτούσαν, ο λαός δεν έχανε το κουράγιο του και άρχισε σιγά – σιγά να οργανώνεται σε αντιστασιακές οργανώσεις που δημιουργήθηκαν σ’ όλη την Κρήτη.
Σχετικά με τη δημιουργία οργανώσεων ο αντιναύαρχος Π. Κώνστας στο βιβλίο του: ´Η Ελλάς κατά τη δεκαετία 1940 – 1950´ μεταξύ άλλων αναφέρει: ´…ο ηρωικός κρητικός λαός μνήμων των παραδόσεών του, αμέσως μετά την κατάληψιν της πατρίδος του υπό των Γερμανών (30 Μαΐου 1941) άρχισε να αντιδρά κατά του κατακτητού και να οργανούται επαναστατικώς…´.
Εδώ δεν αναφερόμαστε ονομαστικά στις οργανώσεις που δημιουργήθηκαν ούτε ποια έγινε πρώτη, γιατί μερικές έγιναν σχεδόν ταυτόχρονα. Στις αντιστασιακές αυτές οργανώσεις μπήκαν και πάλεψαν κατά του κατακτητή σχεδόν όλοι οι νέοι και οι νέες -όλος ο λαός- και η προσφορά τους στον αγώνα ήταν σημαντική.
Οι Γερμανοί ωστόσο εξαπέλυσαν τους πράκτορές τους, που πολλοί απ’ αυτούς καμώνονταν πως ήταν Αγγλοι ή Κύπριοι και ο απλώς λαός ευκολόπιστος έπεφτε στα δίχτυα τους και συλλαμβάνονταν και πολλούς απ’ αυτούς εκτέλεσαν.
Καθημερινά η τοπική εφημερίδα ´ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ´ έγραφε ονόματα εκτελεσμένων. Στις 5-9-1942 έγραψε για την εκτέλεση επτά πατριωτών που έγινε στην Αγιά στις 3-9-1942.
Παραθέτω ολόκληρο το κείμενο της εφημερίδας με τα ονόματα των εκτελεσμένων.
ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΙΣ
Υπό του Στρατοδικείου κατεδικάσθησαν εις θάνατον οι κάτωθι Ελληνες υπήκοοι:
1) Αλέξανδρος Ραπτόπουλος, απόστρ. ταγματάρχης εκ Βιάννου, λόγω παροχής αγωγής εις τον εχθρόν.
Ητο εντεταλμένος διά την Κρήτην της εις την υπηρεσίαν της Αγγλίας τελούσης, εις Αίγυπτον κατεφυγούσης, ελληνικής κυβερνήσεως. Η αποστολή του συνίστατο εις την οργάνωσιν ενόπλου αντιστάσεως εναντίον γερμανικών δυνάμεων κατοχής εις Κρήτην. Προς τον σκοπόν τούτον είχον αποσταλή εις αυτόν όπλα εξ Αιγύπτου. Κατά τον χειμώνα 1941 – 42 διηύθυνε πολλάκις την ενέργειαν αποστολών εις Αίγυπτον πρώην Αγγλων στρατιωτών και Ελλήνων εθελοντών, επιθυμούντων να καταταχθώσιν εις τον αγγλικόν στρατόν.
2) Εμμανουήλ Σταματουλάκης, κτηνίατρος εξ Ηρακλείου, λόγω παροχής αρωγής εις τον εχθρόν.
Ανήκε εις την οργάνωσιν του Ραπτοπούλου εντός της οποίας ήσκει πρωτεύοντα ρόλον.
3) Γεώργιος Φραγκιαδάκης, αγροτοεργάτης εκ Πατσίδων, λόγω παροχής αρωγής εις τον εχθρόν.
Ανήκεν εις την εις την υπηρεσίαν των Αγγλων τελούσαν συμμορίαν του Μπαντουβά.
4) Νικόλαος Μπουντουράκης, γεωργός εκ Βαφέ, λόγω παροχής αρωγής εις τον εχθρόν.
Μέχρις εσχάτων υπεστήριζεν Αγγλους, δεχόμενος αυτούς εις την οικίαν του, οδηγών αυτούς προς ομόφρονάς του και εφοδιάζων τούτους διά χρημάτων. Προς τον σκοπόν τούτον είχε προ τινός καιρού κατατέθη επ’ ονόματί του υπό Αγγλου αξιωματικού χρηματικόν τι ποσόν.
5) Αριστείδης Φιλοΐτης, εργάτης, εκ Νέας Χώρας, λόγω σαμποτάζ. Κατέστησεν άχρηστον δι’ αποκοπής του εξ ελαστικού ταινίας μεταφορέως της μίαν βυθοκόρον, απαραίτητον δι’ επειγούσας εργασίας εις αεροδρόμια.
6) Αντώνιος Πολίτης, γεωργός εκ Βιράς Επισκοπής, λόγω απηγορευμένης κατοχής όπλου.
Κατείχε όπλον και περίπου 500 φυσίγγια πολυβόλου και πιστολίου. Ηθελε να αποστείλη το όπλον και τα φυσίγγια εις την συμμορίαν Μπαντουβά.
7) Ιωσήφ Ξηράκης, αγροτοεργάτης εξ Ιμβρου, λόγω απηγορευμένης κατοχής όπλου.
Κατείχε πιστόλιον μετά φυσιγγίων και εχρησιμοποίη τούτο κατά την διάπραξιν ζωοκλοπών.
Κατόπιν απορρίψεως της υποβληθείσης αιτήσεως χάριτος αι αποφάσεις εξετελέσθησαν σήμερον.
Χανιά 3 Σεπτεμβρίου 1942.
Ο διοικητής του Φρουρίου Κρήτης
(εφημ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ 5-9-1942)
Αναφέρομαι με λίγα λόγια: Ο Αλέξανδρος Ραπτόπουλος ήταν ταγματάρχης σε πολεμική διαθεσιμότητα, από τη Βιάννο. Ο Εμμ. Σταματουλάκης ´φλογερός πατριώτης´, συνεργάτης του Αλέξανδρου Ραπτόπουλου, κτηνίατρος από την Κάτω Βιάννο.
Για τον Νικόλαο Μπουντουράκη θ’ αναφερθώ με περισσότερα λόγια, όχι μόνο γιατί ήταν αδελφός του πατέρα μου, αλλά αν και παιδί τότε, έζησα όλο το δράμα της σύλληψής του, αυτού και του δεκατετράχρονου γιου του Γιώργη.
Οπως βλέπαμε το κατηγορητήριο γι’ αυτόν ήταν βαρύ.
Η σύλληψή του οφείλεται σε προδοσία. Αυτός που απέστειλε τον δήθεν Κύπριο, τον είχε κατατοπίσει πολύ καλά πού θα σταθεί και πώς θα τον ζητήσει. Η συνάντηση έγινε στο αλώνι του και ακριβώς στον τέταρτο δρυ μετά το εικονοστάσι. Ο Ν. Μπουντουράκης ήταν στο αλώνι του που τότε, αρχές Ιουνίου, κείνη την εποχή θέριζαν και αλώνιζαν. Συζήτησαν για τον τρόπο που μπορούσε κι αυτός να φύγει για το Κάιρο.
Μόλις ο προδότης πήρε την πληροφορία που ήθελε, έφυγε λέγοντάς του πως πάει να φέρει ιματισμό για τους Αγγλους που έκρυβε.
Το βράδυ κύκλωσαν οι γκεσταμπίτες τα αλώνια μας και με βρισιές και κλοτσιές τον πήραν, αυτόν και τον δεκατετράχρονο γιο του και κτυπώντας τους τούς γύριζαν όλη νύχτα σ’ όλα τα πλάγια και τις ρεματιές για να δείξουν που μένουν οι Αγγλοι. Κανένας τους όμως δεν μίλησε.
Αφού έδειραν αλύπητα τον μικρό Γιώργη τον άφησαν καταμελανιασμένο και πρησμένο από τους ραβδισμούς. Τον πατέρα πήγαν στις φυλακές της Αγιάς όπου βασανίστηκε φρικτά. Και στις 18-8-1942 πέρασε από γερμανικό στρατοδικείο. Ηταν τόση η περιφρόνησή του προς τους κατακτητές που στο δικαστήριο δεν απάντησε σε καμιά ερώτηση ούτε απολογήθηκε. Σ’ όλο το διάστημα της κράτησής του στις φυλακές, παρά τα φρικτά βασανιστήρια, κράτησε το στόμα του κλειστό.
Στις 3 Σεπτέμβρη 1942, με το χάραμα της μέρας οδηγήθηκε μαζί με τους άλλους έξι πατριώτες, αλυσοδεμένοι στους δυτικούς λόφους της Αγιάς (εκεί που ήταν ο στύλος) και εκτελέστηκαν. Και κείνη την ώρα ακόμη που τους οδηγούσαν στον θάνατο, όλοι μαζί τραγουδούσαν πατριωτικά τραγούδια. Οπως μάθανε οι δικοί τους αργότερα, από ανθρώπους της αγγαρείας, θάψανε τους τέσσερις σ’ έναν λάκκο και τους τρεις σ’ έναν άλλο.
Η παρακαταθήκη που άφησε στα τρία παιδιά του (σε σημείωμα) ήταν να είναι: ´τίμιοι άνθρωποι, καλοί πατριώτες και καλοί χριστιανοί´.
Το κατηγορητήριο στηρίχτηκε σε πολλές ψευτιές για όλους. Το μόνο αληθινό είναι ότι περιέθαλψαν πολλές δεκάδες Αγγλων. Ο Νικ. Μπουντουράκης ήταν από τους λίγους που μιλούσαν αγγλικά.
Οσο για τον Ιωσήφ Ξηράκη, που τον κατηγόρησαν ότι οπλοφορούσε για να χρησιμοποιήσει το όπλο ´κατά την διάπραξιν ζωοκλοπών´. Εδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για τα παθήματα του λαού…
Από τις δίκες όχι μόνο αυτές, αλλά και από άλλες, φρόντιζαν αν ηττόντο οι Γερμανοί, να πέσουν στα μαλακά, όπως και έγινε, βάζοντας στα κατηγορητήρια ψευτιές.
Η αφορμή που γράφω αυτά σήμερα είναι η συνάντηση που είχα προ ολίγων ημερών με ένα νεαρό κορίτσι που κρατούσε στα χέρια του επτά κόκκινα γαρύφαλα, όταν το ρώτησα πού πηγαίνε τα λουλούδια, μου απάντησε: Στην Αγιά εκεί που εκτέλεσαν οι Γερμανοί τον παππού μου με έξι άλλους πατριώτες. Χρόνια τώρα, στις 3 του Σεπτέμβρη, πηγαίνω σ’ εκείνον τον τόπο. Και συνέχισε με κάποιο παράπονο. Πάντα με δυσκολία μπαίνω σ’ αυτόν τον χώρο των εκτελεσμένων, να πίσω από τις νέες φυλακές της Αγιάς, γιατί οι βοσκοί έχουν κλείσει τον δρόμο για το ηρώον. Είναι εκεί που ήταν ο στύλος και τώρα τα πρόβατα κοιμούνται στο χώμα που βάφτηκε με το αίμα του παππού μου και τόσο άλλων πατριωτών.
Εμεινα άναυδη μ’ αυτά που άκουσα από το νεαρό κορίτσι.
Μετά την απελευθέρωση οι Αγγλοι έστειλαν στη γυναίκα του ένα πιστοποιητικό, πρώτα στα αγγλικά και μετά δεύτερο μεταφρασμένο στα Ελληνικά που αναφέρει τα εξής:
´Αυτό το πιστοποιητικό απονέμεται στην Αθηνά Νικολάου Μπουντουράκη, ως τεκμήριο ευγνωμοσύνης κι εκτίμησης για τη βοήθεια που δόθηκε στους ναύτες, στρατιώτες και αεροπόρους της βρετανικής κοινοπολιτείας των εθνών, η οποία τους έκανε ικανούς να δραπευτεύσουν ή να αποφύγουν τη σύλληψη από τον εχθρό.
Η.R. Alexander´.
Και μ’ αυτό ξεμπλέξανε και οι Αγγλοι…
Οι δε Γερμανοί πέσανε στα μαλακά και η κα Μέρκελ σήμερα περί άλλων ´μεριμνά και τυρβάζει´.
Οι δικοί μας τι έκαναν;
Τα χωριά μας καήκανε, οι δικοί μας εκτελεστήκανε και ο χρόνος τα σκεπάζει όλα…
Σ.Σ.: Θα ήθελα να ευχαριστήσω την προϊσταμένη της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χανίων κα Χουδαλάκη για την παραχώρηση εντύπων (φωτοτυπίες) για τους εν λόγω εκτελεσμένους.
haniotika-nea
Φωτογραφίες από: candiadoc