Έφυγε απο τη ζωη πλήρης ημερών στα 92 του χρόνια ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσωφ.
Οι υποστηρικτές του τον πιστεύουν ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου, ενώ οι αντίπαλοι τον κατηγόρησαν ότι βοήθησε στην πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
Από την θητεία του μέχρι το θάνατό του, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ παρέμεινε ένας από τους πιο εξέχοντες πολιτικούς της Ρωσίας. Ανέβηκε στις τάξεις του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος για να γίνει ο μόνος εκλεγμένος πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης.
Ήταν περισσότερο γνωστός για τις ιδέες του για «περεστρόικα» (μεταφρασμένο από τα ρωσικά ως ανασυγκρότηση) και «γκλάσνοστ» (ανοιχτότητα), για τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου, για την απομάκρυνση των σοβιετικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και για την ηγεσία της ΕΣΣΔ στο εποχή που η σύνθετη πολιτικοοικονομική κρίση επέφερε την κατάρρευσή της.
Περεστρόικα, γκλάσνοστ, ιδιωτική επιχείρηση & προεδρία
Γεννημένος το 1931 σε μια αγροτική οικογένεια στη νότια Ρωσία, στην εφηβεία του ο Γκορμπατσόφ λειτουργούσε θεριζοαλωνιστικές μηχανές σε συλλογικές φάρμες.
Η κομματική του καριέρα ξεκίνησε νωρίς στα φοιτητικά του χρόνια, όταν σπούδασε νομικά στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας. Η άνοδός του στις τάξεις ήταν σχετικά γρήγορη και το 1985 ο Γκορμπατσόφ έγινε Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, ο υψηλότερος αξιωματούχος στην ΕΣΣΔ.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Γκορμπατσόφ είχε στόχο να αναζωογονήσει τη σοβιετική οικονομία, που ήταν γεμάτη αναποτελεσματικότητα, υπερβολικές αμυντικές δαπάνες και υφέρπουσα διαφθορά. Ζήτησε επείγουσα αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμό, αλλά σύντομα επέκτεινε τη μεταρρύθμισή του στην πολιτική και κοινωνική δομή ολόκληρου του έθνους.
Η πολιτική της «περεστρόικα» ανακοινώθηκε το 1986 ως προσπάθεια αναδιοργάνωσης της οικονομίας. Περισσότερο πολιτικό κίνημα, η «αναδιάρθρωση» είχε στόχο να δώσει μεγαλύτερη ανεξαρτησία στα υπουργεία και τις μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις.
Εισήγαγε επίσης ορισμένες μεταρρυθμίσεις τύπου ελεύθερης αγοράς. Το 1988, ο Γκορμπατσόφ επέτρεψε την ίδρυση ιδιωτικών επιχειρήσεων στη χώρα για πρώτη φορά μετά τη «Νέα Οικονομική Πολιτική» του Βλαντιμίρ Λένιν τη δεκαετία του 1920.
Μια άλλη πολιτική που διακηρύχθηκε ήταν η «γκλάσνοστ». Ο Γκορμπατσόφ είχε στόχο να φέρει διαφάνεια στην κοινωνία, να διευκολύνει τον έλεγχο του Κομμουνιστικού Κόμματος στα μέσα ενημέρωσης και την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Αυτή ήταν μια ριζική αλλαγή, αφού ο έλεγχος του δημόσιου λόγου ήταν προηγουμένως ουσιαστικό μέρος του σοβιετικού καθεστώτος.
Ο Γκορμπατσόφ πρότεινε επίσης μια συνταγματική αλλαγή σε ένα προεδρικό σύστημα και δημιούργησε ένα νέο πολιτικό σώμα που ονομάζεται Κογκρέσο των Λαϊκών Αντιπροσώπων. Τα 2.250 μέλη εξελέγησαν στις πρώτες ημιανταγωνιστικές κοινοβουλευτικές εκλογές της Σοβιετικής Ένωσης.
Στις 15 Μαρτίου 1990, μετά από ψηφοφορία στο Κογκρέσο των Λαϊκών Βουλευτών, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ έγινε πρόεδρος της ΕΣΣΔ.