Οι ειδικοί της υγιεινής διατροφής έχουν χαρακτηρίσει το σταφύλι ως τον «βασιλιά» των φρούτων, και αν παρατηρήσουμε το διατροφικό του προφίλ, θα συμφωνήσουμε σίγουρα μαζί τους.
Το σταφύλι είναι ο καρπός του αμπελιού ή αλλιώς του κλήματος και επίσης είναι αγαπημένο φρούτο μικρών και μεγάλων. Από το σταφύλι παράγονται το κρασί, ο μούστος, οι σταφίδες και το ξύδι.
Στην πραγματικότητα, ο ζουμερός καρπός που ευδοκιμεί στη χώρα μας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και τις αρχές φθινοπώρου, εισήχθη στη ζωή μας από πολύ νωρίς, καθώς οι πρώτες αναφορές χρονολογούνται ήδη από τους αρχαίους χρόνους.
Η ξεχωριστή γεύση του, σε συνδυασμό με τις ισχυρές φαρμακευτικές του ιδιότητες και την υψηλή διατροφική αξία, το κατέστησαν ως ένα από τα πιο δημοφιλή φρούτα παγκοσμίως.
Εάν λοιπόν θέλουμε να βελτιώσουμε την διατροφή μας χωρίς να στερηθούμε τη νοστιμιά δεν έχουμε παρά να εντάξουμε άμεσα στη δίαιτα μας το σταφύλι.
Διατροφική αξία
Παρά το μικροσκοπικό μέγεθος, το σταφύλι περιέχει στη σύνθεσή του μεγάλο αριθμό φυτοθρεπτικών συστατικών τα οποία, όπως έχει αποδειχθεί συμβάλλουν στην ενίσχυση του οργανισμού.
Αναλυτικότερα, ένα φλιτζάνι φρέσκο σταφύλι περιέχει περίπου:
Θερμίδες: 104
Υδατάνθρακες: 27,3 gr
Πρωτεΐνες: 1,1 gr
Λιπαρά οξέα: 0,2 gr
Φυτικές ίνες: 1,4 gr
Βιταμίνη Β2: 0,1 mg (6%)*
Βιταμίνη Β6: 0,1 mg (6%)*
Βιταμίνη Κ: 22 μg (28%)*
Βιταμίνη C: 16,3 mg (27%)*
Χαλκό: 0,2 mg (10%)*
Κάλιο: 288 mg (8%)*
Μαγγάνιο: 0,1 mg (5%)*
Επιπροσθέτως, το σταφύλι περιέχει στιλβένια (ρεσβερατρόλη, πτεροστιλβένη), φλαβονοειδή (φλαβανόλες, κατεχίνες, επικικατεχίνες, προανθοκυανιδίνες, προκυανιδίνες, κουερσετίνη, καμφερόλη κ.α.), φαινολικά οξέα (καφεϊκό οξύ, κουμαρικό οξύ, φερουλικό οξύ, γαλλικό οξύ) και καροτενοειδή (βήτα-καροτένιο, λουτεΐνη, ζεαξανθίνη).
Οφέλη
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το γεγονός πως ένας τόσο μικροσκοπικός καρπός περιέχει στη σύνθεση του, όλα εκείνα τα συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός προκειμένου να διατηρήσει υγιή τα σημαντικότερα όργανα του σώματος.
Πιο συγκεκριμένα, η υψηλή περιεκτικότητα του φρούτου σε αντιοξειδωτικά (βιταμίνη C, μαγγάνιο κ.α.) μειώνει το οξειδωτικό στρες. Παράλληλα, προστατεύει τον οργανισμό από σοβαρές ασθένειες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες.
Επιπλέον, τα συγκεκριμένα φυτοθρεπτικά συστατικά βοηθούν στη διατήρηση ενός όμορφου, νεανικού και πάνω από όλα υγιούς δέρματος, καθώς έχουν την ικανότητα να δημιουργούν ένα πέπλο προστασίας ενάντια στην επιβλαβή δράση παραγόντων συμπεριλαμβανομένης της υπεριώδους ακτινοβολίας κ.α.
Πολύτιμη είναι επίσης και η συμβολή των σταφυλιών στη πρόληψη της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2. Σύμφωνα λοιπόν με αποτελέσματα ερευνών, το νόστιμο φρούτο, έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Ο χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης σε συνδυασμό με τον μεγάλο αριθμό πολυφαινολών, βοηθούν στην εξισορρόπηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και στον έλεγχο έκκρισης της ινσουλίνης. Δράσεις οι οποίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο όχι μόνο στην προστασία του οργανισμού από σοβαρές διαταραχές όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2, αλλά και στην προστασία του παχέος εντέρου.
Άλλα οφέλη που προσφέρει η τακτική κατανάλωση σταφυλιού περιλαμβάνει την τόνωση της καρδιαγγειακής υγείας. Επιπλέον, ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης νευροεκφυλιστικών διαταραχών όπως η νόσος Alzheimer και το Parkinson.
Το σταφύλι και οι πολύτιμες ιδιότητες του
Εκτός από υψηλή διατροφική αξία, το σταφύλι διακρίνεται για τις ισχυρές αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές και αντικαρκινικές του ιδιότητες.
Ειδικότερα, η άμεση ένταξη του στις διατροφικές μας επιλογές μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και στην καταπολέμηση χρόνιων φλεγμονών, οι οποίες είναι υπεύθυνες για μια σειρά σοβαρών διαταραχών.
Επιπροσθέτως, τόσο ο χυμός, όσο και οι σπόροι του σταφυλιού περιέχουν ενώσεις οι οποίες έχουν την ικανότητα να αναστέλλουν την ανάπτυξη ορισμένων μικροβίων.
Τέλος, αξιοσημείωτη είναι και η συμβολή του στην προστασία του οργανισμού από διάφορες μορφές καρκίνου. Η μεγάλη ποικιλία αντιοξειδωτικών το έχει καταστήσει ως μία από τις πιο ισχυρές, αντικαρκινικές τροφές.
Τύποι και ποικιλίες
Σήμερα, καλλιεργούνται σε ολόκληρο τον κόσμο περισσότερα από 60 είδη σταφυλιών, ενώ οι ποικιλίες είναι στην κυριολεξία, χιλιάδες. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως, μόνο στην Ιταλία, καλλιεργούνται πάνω από 1000 ποικιλίες, οι οποίες προορίζονται κυρίως για την παραγωγή κρασιού. Έπειτα για την παραγωγή σταφίδας, ενώ ένα μικρό μέρος προορίζεται αποκλειστικά για κατανάλωση.
Όλα τα είδη σταφυλιών προέρχονται από την ίδια οικογένεια. Εντούτοις, ανάλογα με τον τρόπο χρήσης τους, οι ποικιλίες διαφέρουν ως προς το μέγεθος, το χρώμα και φυσικά τη γεύση. Αναλυτικότερα, οι καρποί που προορίζονται για κατανάλωση συνήθως έχουν μεγαλύτερο μέγεθος από αυτά που προορίζονται για κρασί ή σταφίδες. Επίσης, δεν έχουν κουκούτσια. Ο εξωτερικός φλοιός τους είναι σχετικά λεπτός, ενώ διακρίνονται από την γλυκιά τους γεύση.
Από την άλλη, τα σταφύλια που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή κρασιού, έχουν μικρό μέγεθος, παχιά σάρκα και ελαφρώς πικρή γεύση η οποία ωστόσο, χαρίζει στο κρασί πλούσιο άρωμα.
Όσον αφορά το χρώμα των σταφυλιών να αναφέρουμε ότι, όλες οι ποικιλίες, είτε προορίζονται προς κατανάλωση, είτε για την παραγωγή κρασιού και σταφίδας έχουν διάφορα χρώματα. Αυτά ποικίλουν σε πράσινο, κόκκινο, μαύρο, μπλε, ροζ και μοβ.
Τρόποι να καταναλώσουμε τα σταφύλια
Η τακτική κατανάλωση σταφυλιού είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να επωφεληθούμε από τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και τα οφέλη τους. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος είναι να τα καταναλώσουμε ωμά. Ωστόσο, η ιδιαίτερη γεύση τους, μιας και περιέχει φυσικά σάκχαρα, μας επιτρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε ως συστατικό σε διάφορες γλυκές ή αλμυρές παρασκευές.
Αναλυτικότερα,
Σνακ. Ένας πολύ δημοφιλής, νόστιμος και παράλληλα, πολύ θρεπτικός συνδυασμός είναι αυτός του σταφυλιού με φέτα ή γιαούρτι.
Επιδόρπια. Δεδομένης της γλυκιάς τους γεύσης, μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε ωμά σε τούρτες, κέικ κ.α. Μπορούμε επίσης να τα προσθέσουμε ως συστατικό σε μαρμελάδες, κομπόστες, ζελέ, γλυκά του κουταλιού κ.α.
Ροφήματα & κοκτέιλ. Ο φρεσκοστυμένος χυμός σταφυλιού είναι ένα από τα πιο υγιεινά ροφήματα. Μπορούμε επίσης, να το αναμείξουμε με τζίν, δεντρολίβανο και χυμό από άλλα φρούτα ή διαφορετικές ποικιλίες σταφυλιών. Με αυτό τον τρόπο θα παρασκευάσουμε ένα νόστιμο κοκτέιλ που θα δροσίσει τα ζεστά βράδια του καλοκαιριού μας.
Σαλάτες. Φυσικά δεν θα μπορούσαμε να μην το χρησιμοποιήσουμε στις φρουτοσαλάτες μας. Για μια νόστιμη και ιδιαίτερα θρεπτική φρουτοσαλάτα προσθέτουμε σταφύλι, καρπούζι, ροδάκινο ή άλλα φρούτα της επιλογή μας. Και για να εκτοξεύσουμε ακόμη περισσότερο τη διατροφική αξία και τη γεύση του πιάτου μας, προσθέτουμε καρύδια πεκάν.
Φαρμακευτικές χρήσεις
Όπως αναφέραμε ήδη, και όπως γνωρίζουμε όλοι, τα σταφύλια είναι το βασικό συστατικό για την παραγωγή κρασιού, ποτών και ειδών διατροφής όπως μαρμελάδες, ζελέ κ.α. Εκτός όμως από τις χρήσεις που αναφέραμε, το σταφύλι συνιστά αναπόσπαστο κομμάτι της εναλλακτικής ιατρικής αφού διακρίνεται για τις ισχυρές φαρμακευτικές του δράσεις.
Ειδικότερα, το έλαιο του καρπού είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Γεγονός που το καθιστά βασικό συστατικό σε πολλά προϊόντα περιποίησης μαλλιών και δέρματος, κυρίως σε κρέμες προσώπου και serum.