Ο εκσυγχρονισμός των μαχητικών θα πραγματοποιηθεί στην Αγχίαλο, με τις εργασίες να τελειώνουν σε περίπου έξι έτη, συμπεριλαμβανομένης και διετούς φάσης ανάπτυξης δοκιμών και πιστοποίησης.
Σε τροχιά υλοποίησης εισέρχεται το πρόγραμμα αναβάθμισης των 38 μαχητικών F-16 Block 50 της Πολεμικής Αεροπορίας, καθώς τις ερχόμενες ημέρες αναμένεται να αποσταλεί στις αρμόδιες κυβερνητικές Αρχές των ΗΠΑ η ελληνική επιστολή αιτήματος (LOR: Letter of Request) ώστε η αμερικανική κυβέρνηση να αποστείλει επιστολή αποδοχής και προσφοράς (LOA: Letter of Offer and Acceptance), δηλαδή το σχέδιο της διακρατικής σύμβασης.
Από τον Περικλή Ζορζοβίλη
Τα 38 μαχητικά F-16 Block 50, τα εναπομείναντα από 40 (32 μονοθέσια F-16C και οκτώ διθέσια F-16D, ένα μονοθέσιο και ένα διθέσιο έχουν απολεστεί σε ατυχήματα το 2009 και το 2015, αντίστοιχα), η προμήθεια των οποίων έγινε από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το 1993, στο πλαίσιο του προγράμματος Peace Xenia II, παραδόθηκαν στην Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ) τη διετία 1997-1998. Από τότε έως σήμερα υπηρετούν στην 111 Πτέρυγα Μάχης (111 ΠΜ) στην αεροπορική βάση της Νέας Αγχιάλου, στις 341 Μοίρα (κωδικός κλήσης «Βέλος») και 347 Μοίρα (κωδικός κλήσης «Περσέας»).
Μεταξύ των αποστολών της πρώτης περιλαμβάνεται και η καταστολή της εχθρικής αεράμυνας (SEAD: Suppression of Enemy Air Defenses) με βλήματα αντι-ραντάρ AGM-88B HARM, ενώ η δεύτερη είναι εξειδικευμένη σε αποστολές νυκτερινής κρούσης σε πολύ χαμηλά ύψη με τη χρήση του συστήματος ναυτιλίας και σκόπευσης LANTIRN. Είχε προηγηθεί η συνεδρίαση της 27ης Ιουνίου 2022 της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής, όταν δόθηκε η θετική γνωμοδότηση για την υλοποίηση δύο προγραμμάτων που αφορούν τα μαχητικά της έκδοσης:
Την αναβάθμισή τους, την προμήθεια ατρακτιδίων νυκτερινής σκόπευσης (30 συστημάτων Προηγμένων Ατρακτιδίων Στόχευσης Sniper ATP) και την ενσωμάτωση οπλικών συστημάτων (κατά πληροφορίες εκτιμώμενου συνολικού κόστους περί τα 700.000.000 ευρώ). Όπως είχε γίνει γνωστό, η αναβάθμιση θα γίνει με επαναχρησιμοποίηση απαρτίων που προέρχονται από τα 83 μαχητικά που αναβαθμίζονται σε διαμόρφωση Block 72 Viper, σε διαμόρφωση παρόμοια με αυτήν που έχουν σήμερα τα F-16 Block 52+ Advanced του προγράμματος Peace Xenia IV, που επιχειρούν από την αεροπορική βάση του Αράξου.
Την εργοστασιακή συντήρηση των αεροκινητήρων F110GE-129 των μαχητικών. Πρόκειται για πρόγραμμα δομικής ακεραιότητας αεροκινητήρων (ENSIP: Engine Structural Integrity Program) για 12.600 TAC (Total Accumulated Cycles: σύνολο συσσωρευμένων [θερμικών] κύκλων).
Το Υπουργείο Εθνικής Αμυνας φέρεται ότι σκοπεύει στην ένταξη του συγκεκριμένου προγράμματος στην υπάρχουσα διακρατική συμφωνία που αφορά την αναβάθμιση 83 μαχητικών F-16 στη διαμόρφωση Block 72 Viper, ώστε να συντομευθεί χρονικά η διαδικασία επεξεργασίας του ελληνικού αιτήματος από την αμερικανική κυβέρνηση και να αποσταλεί το ταχύτερο δυνατόν η τροποποίηση (amendment) της ήδη υπάρχουσας LOA. Προς το παρόν δεν είναι γνωστό αν στην τροποποίηση θα συμπεριληφθεί και η εκτιμώμενου κόστους 130.000.000 ευρώ προμήθεια των 30 ατρακτιδίων Sniper ATP, τα οποία, φυσικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από τα μαχητικά που αναβαθμίζονται σε διαμόρφωση Block 72 Viper.
Επίσης, το Υπουργείο Εθνικής Αμυνας φέρεται ότι έχει αποφασίσει να μην συμπεριληφθούν στη διακρατική σύμβαση προγράμματα ασφάλειας εφοδιασμού και πληροφοριών (Security of Supply and Information -SSI), όπως είχε συμβεί με την αναβάθμιση Viper. Ομως με ευθύνη του κατασκευαστή, της Lockheed Martin, που θα διεξαγάγει τον σχετικό διαγωνισμό, και με απαιτούμενη την έγκριση του υπουργείου θα εκτελεστούν στην 111 ΠΜ εργασίες κατασκευής νέων υποδομών (νέο υπόστεγο συντήρησης, συνεργεία κ.λπ.) και αναβάθμισης παλαιών, ώστε να μπορέσει να υλοποιηθεί το πρόγραμμα αναβάθμισης των μαχητικών Block 50 από προσωπικό και μέσα της ΠΑ.
Οι αρχικές εκτιμήσεις προσδιορίζουν τη διάρκεια του προγράμματος αναβάθμισης σε περίπου έξι έτη, συμπεριλαμβανομένης και διετούς φάσης ανάπτυξης δοκιμών και πιστοποίησης της αναβαθμισμένης έκδοσης. Οι σχετικές εργασίες, δηλαδή η εγκατάσταση των συλλογών αναβάθμισης, θα λάβουν χώρα στην αεροπορική βάση της Αγχιάλου.
Σε οριακό επίπεδο
Η συγκεκριμένη επιλογή είναι μάλλον μονόδρομος, καθώς η δυναμικότητα της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) βρίσκεται σε οριακό επίπεδο. Ταυτόχρονα όμως θα επιτρέψει την αναβάθμιση των υποδομών της 111 ΠΜ, διασφαλίζοντας, σε συνδυασμό με την εκπαίδευση του προσωπικού της ΠΑ και την εμπειρία που θα αποκομίσει από την υλοποίηση του προγράμματος αναβάθμισης, το αναγκαίο επίπεδο υποστήριξης των αναβαθμισμένων μαχητικών για τον τουλάχιστον κατά δύο δεκαετίες επιμηκυμένο επιχειρησιακό βίο τους.
Μετά την αναβάθμισή τους τα 38 F-16C/-D Block 50 θα αποκτήσουν την ίδια δυνατότητα μεταφοράς και άφεσης όλων των σύγχρονων όπλων με τα μαχητικά της διαμόρφωσης Block 72 Viper, σύγχρονα συστήματα αναγνώρισης φίλου ή εχθρού (IFF: Identification Friend or Foe) Mode 5, ζεύξη δεδομένων Link 16 και δεύτερης γενεάς, τυποποιημένους σε επίπεδο NATO, υψηλής αντοχής σε παρεμβολές (μέσω ταχείας αναπήδησης συχνότητας και ψηφιακής διαμόρφωσης), τακτικούς σταθμούς ασυρμάτου στη ζώνη συχνοτήτων UHF (SATURN: Second Generation Antijam Tactical UHF Radio for NATO).
Ας σημειωθεί ότι σε επίπεδο NATO προβλέπεται η αντικατάσταση των προγενέστερων σταθμών ασυρμάτων Have Quick II από τους SATURN μέχρι την 1η Οκτωβρίου 2024 (για τις ΗΠΑ η απαίτηση αφορά 18.000 σταθμούς Have Quick II). Δηλαδή, θα επιτευχθεί η επιχειρησιακή ομογενοποίηση του στόλου των F-16.
Επίσης, θα αντιμετωπιστούν ριζικά τα προβλήματα παλαιότητας που ήδη αντιμετωπίζουν τα μαχητικά και το συνεπαγόμενο αυξημένο κόστος συντήρησης, ενώ θα βελτιωθεί σημαντικά η διαθεσιμότητά τους.
«Εξυπνα» όπλα στο πεδίο της μάχης
Η αναβάθμιση των Block 50 θα διασώσει, αντί λελογισμένου κόστους, από επιχειρησιακή απαξίωση σημαντικό αριθμό μαχητικών, το ισοδύναμο δύο μοιρών, και θα μετατοπίσει χρονικά την ανάγκη αντικατάστασής τους. Επίσης, θα επιτρέψει τη με τον καλύτερο τρόπο αξιοποίηση απαρτίων που προέρχονται από τα μαχητικά F-16 Block 52+ και Block 52+ Advanced που αναβαθμίζονται σε Block 72 Viper, τα οποία διαφορετικά οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στην εκποίηση, ενώ θα γίνει και πλήρης εκμετάλλευση της ήδη υφιστάμενης υποδομής συντήρησης, υποστήριξης, εκπαίδευσης, γνώσεων και εμπειρίας, επιτυγχάνοντας την εφοδιαστική ομογενοποίηση και οικονομίες κλίμακος.
Ομως το σημαντικότερο είναι ότι η εγκατάσταση ζεύξεων δεδομένων Link 16 στα αναβαθμισμένα μαχητικά Block 50 τα καθιστά, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα μεταφοράς και άφεσης όλων των σύγχρονων όπλων, πλήρη μέλη της δικτυοκεντρικής δύναμης επιχειρήσεων που συστηματικά «κτίζει» η ΠΑ ώστε να ανταποκριθεί στις επιχειρησιακές προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος.
Τα 24 μαχητικά Rafale, τα 83 F-16 Block 72 Viper και τα 38 αναβαθμισμένα F-16 Block 50, στο σύνολό τους εξοπλισμένα με IFF Mode 5, SATURN και Link 16, τα αεροσκάφη εναέριας έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου Erieye EMB-145 AEW&C, τα συστήματα αντιαεροπορικής και αντιβληματικής άμυνας Patriot και σε μερικά χρόνια οι φρεγάτες FDI-HN και τα F-35A Lightning II, ως κόμβοι του ίδιου δικτυοκεντρικού συστήματος, θα μπορούν σε αληθή χρόνο και κρυπτασφαλισμένα να ανταλλάσσουν πληροφορίες στοχοποίησης, παρέχοντας πρωτοφανή επίπεδα ευελιξίας στους επιχειρησιακούς σχεδιαστές της ΠΑ και αποτελεσματικότητας στο πεδίο.
Το μόνο που απομένει είναι να επεκταθεί και να επιταχυνθεί η ενίσχυση του οπλοστασίου της ΠΑ, ιδιαίτερα για αποστολές κρούσης, με σύγχρονα και σε επαρκείς ποσότητες «έξυπνα» όπλα.