Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δείξει εχθρότητα προς τη Μόσχα, ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι είναι ο μεσολαβητής στη σύγκρουση Ουκρανίας-Ρωσίας. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι πολύ ενοχλημένες με τη συμπεριφορά της Άγκυρας, σύμφωνα με το δημοσίευμα του Spiegel.
«Στην ουκρανική σύγκρουση, γράφει το δημοσίευμα, ο Τούρκος ηγέτης Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέλεξε τον ρόλο του ειρηνοποιού για τον εαυτό του. Αλλά στη χώρα του, χάνει γρήγορα την υποστήριξη. Ο Τούρκος πρόεδρος υπερεκτιμά τις δυνατότητές του;»
Λένε ότι η γεωγραφία είναι το πεπρωμένο. Λίγες περιοχές του κόσμου επηρεάζονται περισσότερο από αυτό από την Τουρκία. Μέρος της χώρας βρίσκεται στην Ευρώπη, μέρος – στην Ασία, ο Βόσπορος συνδέει τον Εύξεινο Πόντο με τον Μαρμαρά.
Οι Τούρκοι πολιτικοί πάντα εκμεταλλεύονταν την ιδιαίτερη γεωστρατηγική θέση της χώρας. Κανείς όμως δεν το έχει καταφέρει περισσότερο από τον σημερινό πρόεδρο της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Ερντογάν κυβερνά μια χώρα 84 εκατομμυρίων αλλά συμπεριφέρεται σαν να είναι εκπρόσωπος μιας υπερδύναμης. Ούτως ή άλλως – στις υποθέσεις της Ουκρανίας, Συρίας ή Λιβύης – η Άγκυρα δεν στέκεται στην άκρη σε πολλές διεθνείς συγκρούσεις.
Αυτό φάνηκε ιδιαίτερα στη συμφωνία για τα σιτηρά που συνήψαν η Ουκρανία και η Ρωσία πριν από δύο εβδομάδες με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας.
Κατά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ξεπέρασε τον εαυτό του επαινώντας τον Τούρκο πρόεδρο.
Πράγματι, τώρα σιτηρά θα μεταφέρονται και πάλι με πλοία από τα ουκρανικά λιμάνια του Εύξεινου Πόντου σε χώρες που αλλιώς θα απειλούνταν με ασιτία.
Διττός ο ρόλος του Ερντογάν- διπλωματία του «εκκρεμούς»
Στην ουκρανική σύγκρουση, ο Ερντογάν διαδραματίζει διττό ρόλο: είναι ένας από τους λίγους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων που διατηρεί στενές επαφές τόσο με το Κίεβο όσο και με τη Μόσχα.
Στην αρχή του πολέμου, πολλοί παρατηρητές πίστευαν ότι η διπλωματία του «εκκρεμούς» θα μπορούσε να βλάψει την Τουρκία.
Αλλά ο Ερντογάν την έκανε ακόμα τον πυρήνα της πολιτικής του. Ως εκ τούτου, ο Τούρκος πρόεδρος είναι ένας από τους λίγους νικητές στα πεδία μάχης της Ουκρανίας μέχρι στιγμής.
Μέχρι πριν από λίγους μήνες, η Τουρκία ήταν κάτι σαν παρία στη διεθνή πολιτική.
Με τις πολυάριθμες προκλητικές του ενέργειες, ο Ερντογάν έθεσε εναντίον του όχι μόνο συναδέλφους στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τώρα σε όλο τον κόσμο ξαφνικά θέλουν να επικοινωνήσουν μαζί του. Πιο πρόσφατα, το ΝΑΤΟ πήγε να συναντήσει την κυβέρνησή του για να σταματήσει να εμποδίζει την είσοδο της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη συμμαχία.
Ο κίνδυνος για την Τουρκία είναι ότι ο Ερντογάν, όπως έχει συμβεί συχνά στο παρελθόν, μπορεί να πάει πολύ μακριά.
Όταν οι μαζικές διαδηλώσεις παρέσυραν πολλές δικτατορίες στον αραβικό κόσμο, φιλοδυτικές και αντιδυτικές, το 2011, ο Ερντογάν και ο τότε επικεφαλής στρατηγικής εξωτερικής πολιτικής του, Αχμέτ Νταβούτογλου, νόμιζαν ότι μπορούσαν να καλύψει το κενό.
Σύμφωνα με τις ιδέες τους, η Τουρκία επρόκειτο να γίνει η ηγετική δύναμη στην περιοχή. Οι ειδικοί χαρακτήρισαν τις νέες φιλοδοξίες της Τουρκίας νεοοθωμανισμό.
Όμως ο νεοοθωμανισμός οδήγησε στην απομόνωση της Τουρκίας, από την οποία πλέον απελευθερώνεται σιγά σιγά.
Το γεγονός ότι ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί να υπερεκτιμήσει τις δυνατότητές του ακόμη και στην τρέχουσα στρατιωτική κρίση στην Ανατολική Ευρώπη αποκαλύφθηκε κατά τη συνάντησή του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν την περασμένη Παρασκευή στο Σότσι.
Ο Ερντογάν έδειξε με δύναμη και κυρίως την εγγύτητά του με τον Ρώσο δικτάτορα. Και οι δύο δήλωσαν ότι θα συνεργαστούν ακόμη πιο στενά στον οικονομικό τομέα και ότι η Τουρκία θα πληρώσει μέρος των λογαριασμών της για το φυσικό αέριο σε ρούβλια.
Όμως πριν από μερικά χρόνια, ο Ερντογάν έβαλε το ΝΑΤΟ εναντίον του αγοράζοντας ρωσικά αντιπυραυλικά συστήματα.
Συνεχίζεται η σύγκρουση με την Ελλάδα
Επιπλέον, συνεχίζεται η σύγκρουση που σιγοκαίει μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στο Αιγαίο.
Αυτή την Τρίτη, τουρκικό σκάφος με γεωτρύπανο πρόκειται να καταπλεύσει ξανά στην επίμαχη περιοχή.
Δυτικοί αξιωματούχοι έχουν απειλήσει την τουρκική κυβέρνηση μέσω των Financial Times με τιμωρητικά μέτρα εάν οι Τούρκοι βοηθήσουν τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις.
Στη σύγκρουση στην Ουκρανία, ο Ερντογάν προσπαθεί να παίξει το ρόλο του μεσολαβητή. Αλλά για τους εταίρους του στο ΝΑΤΟ, μερικές φορές φαίνεται σαν διπλός πράκτορας, κάτι που μπορεί να είναι πρόβλημα για τον Τούρκο πρόεδρο. Όσο κι αν προσπαθεί να επιδείξει την ανεξαρτησία του στην εξωτερική πολιτική, η χώρα του βρίσκεται σε βαθιά κρίση.
Βαθιά οικονομική κρίση και ο Ερντογάν ρισκάρει
Η τουρκική οικονομία βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης, με τον πληθωρισμό να αγγίζει επίσημα σχεδόν το 80% πρόσφατα. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ο πραγματικός πληθωρισμός είναι διπλάσιος. Τμήματα της τουρκικής μεσαίας τάξης απειλούνται με φτωχοποίηση. Σε αυτό το περιβάλλον, οι τουρκικές εταιρείες εξαρτώνται περισσότερο από ποτέ από ισχυρούς δεσμούς με χώρες της ΕΕ, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ του εμπορικού τους τζίρου.
Επομένως, φλερτάροντας με τον Πούτιν, ο Ερντογάν ρισκάρει πολλά.
Λιγότερο από ένα χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές, τα ποσοστά δημοτικότητάς του βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο σε ολόκληρη την προεδρία του και αυτός ο παράγοντας πρέπει να αξιοποιηθεί.
Είναι πιθανό η συμπεριφορά του με αυτοπεποίθηση στην παγκόσμια σκηνή να εντυπωσιάζει τους εθνικιστές ψηφοφόρους, αλλά η πλειοψηφία των Τούρκων πολιτών ενδιαφέρεται πρωτίστως για τη βελτίωση της οικονομίας και αυτό απαιτεί επενδύσεις από τη Δύση.
Σε μια από τις δημοσκοπήσεις, οι περισσότεροι χαρακτήρισαν την οικονομική κατάσταση της χώρας καθοριστικό παράγοντα στις εκλογές. Η εξωτερική πολιτική είναι πολύ πίσω στη λίστα των προτεραιοτήτων».
spiegel.de, merkur.de,
—
© Βαλκανικό Περισκόπιο –Γιῶργος Ἐχέδωρος