Την επιτάχυνση των πολιτικών εξελίξεων σηματοδοτούν οι δύο παραιτήσεις που υποβλήθηκαν στην Παρασκευή στη σκιά του σκανδάλου των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων.
Του Ανδρέα Καψαμπέλη
Βαρύτατα εκτεθειμένος προσωπικά ο πρωθυπουργός, βρίσκεται ενώπιον πολλαπλών αδιεξόδων, χωρίς να μπορεί πλέον να αποφύγει, όπως φαίνεται, το πικρόν ποτήριον των πρόωρων εκλογών, παρά τις νέες διαβεβαιώσεις περί «εξάντλησης της τετραετίας».
Στην προσπάθειά του να διασωθεί ο ίδιος, ο κ. Μητσοτάκης θυσίασε τον στενότερο συνεργάτη -και ανιψιό- του, Γρηγόρη Δημητριάδη, όπως και τον διοικητή της ΕΥΠ, Παν. Κοντολέοντα, αλλά από την πρώτη στιγμή κιόλας αυτό δείχνει να έχει γυρίσει μπούμερανγκ. Οι αγωνιώδεις διαρροές από το Μέγαρο Μαξίμου για να τον «απεμπλέξουν» από την υπόθεση όχι μόνο έπεσαν στο κενό, αλλά ενίσχυσαν και τα ερωτήματα για την προσωπική στάση του πρωθυπουργού.
Είναι χαρακτηριστικό, κατʼ αρχάς, ότι από νωρίς την Παρασκευή διοχετευόταν μια ποικιλία λόγων -ακόμα και αντιφατικών μεταξύ τους- για την παραίτηση του κ. Δημητριάδη, η οποία ημιεπισήμως αποδόθηκε τελικά στην «τοξικότητα που επικρατεί στην πολιτική ζωή του τόπου». Αυτή η σύγχυση είναι δηλωτική και του πανικού της κυβερνητικής ηγεσίας μπροστά στην αδυναμία διαχείρισης της όλης κατάστασης και στην απώλεια ελέγχου. Κι ενώ σε ο,τι αφορά τον κ. Δημητριάδη επικράτησε αυτή η θολούρα, ο διοικητής της ΕΥΠ παραδόθηκε στην πυρά με την αιτιολογία περί «λανθασμένων ενεργειών που διαπιστώθηκαν στη διαδικασία των νόμιμων επισυνδέσεων» αναφορικά με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ν. Ανδρουλάκη.
Καθώς, όμως, το Μέγαρο Μαξίμου έκανε εναγώνια προσπάθεια να πείσει ότι ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης είχε πλήρη άγνοια και δεν ενημερώθηκε σχετικά -εξ ου και η αποπομπή του Π. Κοντολέοντος-, το ερώτημα που γεννάται αυτομάτως αφορά τον θεσμικό ρόλο του ως πρωθυπουργός. Με νομοθετική ρύθμιση που ψήφισε μετά τις τελευταίες εκλογές η κυβέρνηση της Ν.Δ. Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υπάγεται απευθείας στο Μέγαρο Μαξίμου και την εποπτεία της είχε το Γραφείο του Πρωθυπουργού.
Επομένως, όπως επισημαίνουν πολιτικοί, και όχι μόνον, παρατηρητές, ο κ. Μητσοτάκης, αντί να παριστάνει τον… ψόφιο κοριό, υποχρεούται να απαντήσει ευθέως εάν είχε ή όχι γνώση των παρακολουθήσεων. Και δύο είναι τα τινά που μπορεί να συμβαίνουν: Ή όντως είχε και το αποκρύπτει, διότι αυτό θα σήμαινε ευθεία παραδοχή της ενοχής του, ή δεν είχε πράγματι, αλλά, εάν ισχύει το δεύτερο, τότε πώς μπορεί να χαρακτηριστεί ένας πρωθυπουργός ο οποίος αφήνει ένα τέτοιο μείζον θέμα, που το έχει εντάξει με δική του πρωτοβουλία και στις θεσμικές αρμοδιότητές του, να παραμένει στο… σκοτάδι;
Και βεβαίως με αυτή την ευκαιρία επανέρχεται και το μείζον θέμα των καταγγελιών της «δημοκρατίας» για τις παρακολουθήσεις στελεχών της όπως και 17 βουλευτών, για τις οποίες έως τώρα τηρούσαν… σιγήν ιχθύος τόσο η Ν.Δ. όσο και το ΠΑΣΟΚ.
Υπό το βάρος των αποκαλύψεων και των καταγγελιών η κυβέρνηση υποχρεώθηκε επί του παρόντος να αποδεχτεί το αίτημα για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής με την ελπίδα ότι έτσι θα μπορέσει να κερδίσει χρόνο και να ανασυνταχθεί. Την ίδια ώρα, όμως, το κλίμα που διαμορφώνεται είναι αφενός ζοφερό στον δημόσιο βίο της χώρας και στο πολιτικό σκηνικό και αφετέρου διαλυτικό στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος. Πολλοί υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι ο πραγματικός λόγος που ο πρωθυπουργός προχώρησε σε αυτές τις δύο ανθρωποθυσίες είναι διότι -φοβούμενος νέο γύρο αποκαλύψεων- επιχειρεί να αποσυνδέσει, όσο είναι σχετικά νωρίς, το όνομά του για να μην υποστεί ακόμα μεγαλύτερη ζημιά.
Οπως και να έχουν τα πράγματα, το βέβαιον είναι ότι ο κ. Μητσοτάκης είναι άσχημα τσαλακωμένος, σε σημείο που να αμφισβητείται και η δυνατότητά του να σταθεί πλέον πολιτικά, και να ασκήσει τη διακυβέρνηση με το απαιτούμενο γόητρο σε μια συγκυρία κατά την οποία τα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα πολλαπλασιάζονται. Αλλωστε, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης επανέφεραν μετʼ επιτάσεως το αίτημα για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, ενώ η ανησυχία είναι διάχυτη πια και στο εσωτερικό της Ν.Δ.
Ο φόβος ότι θα «σέρνεται» από εδώ και πέρα η κατάσταση επισυσσωρεύοντας ολοένα και περισσότερο φθορά στην κυβέρνηση επαναφέρει τις διεργασίες και συζητήσεις για εκλογές το φθινόπωρο. Ορισμένοι ήδη σπεύσουν να προσδιορίσουν ως πιθανή ημερομηνία και την 25η Σεπτεμβρίου, σε μια ύστατη προσπάθεια να κρατηθεί η Ν.Δ. στην πρώτη θέση και να μπορέσει να διατηρήσει πρωταγωνιστικό ρόλο -έστω και σοβαρά λαβωμένη- κατά την επόμενη ημέρα.
Κλυδωνίζεται η κυβέρνηση, αδύναμος και αμφισβητούμενος ο πρωθυπουργός
Με τρόμο αναμένονται και οι επόμενες δημοσκοπήσεις, καθώς έχει τεράστια σημασία να φανεί και η επίδραση των τελευταίων γεγονότων στο προσωπικό προφίλ και στη δημοφιλία του κ. Μητσοτάκη. Μέχρι σήμερα ο πρωθυπουργός είχε επιτύχει -παρά τις δυσμενείς συνθήκες και τις μεγάλες αντιξοότητες- να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία και να έχει έναντι των αντιπάλων του τις περισσότερες προτιμήσεις του εκλογικού Σώματος για την πρωθυπουργία.
Ηδη, όμως, καταγράφεται τις τελευταίες ώρες μια πρωτοφανής πολιτική αποδυνάμωσή του, η οποία -καθώς από την πρώτη στιγμή οι εξελίξεις γύρω από το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου- έχει παρενέργειες και στη διεθνή εικόνα της χώρας. Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα και στη σκιά όλων αυτών οι επόμενοι μήνες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι για την Ελλάδα σε όλα τα μέτωπα, από τα ενεργειακά, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και του προβλήματος με το φυσικό αέριο, έως τα οικονομικά, με την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, αλλά και τα εθνικά και διπλωματικά, λόγω των συνεχών προκλήσεων από την Τουρκία.
Στο διάστημα αυτό και, μάλιστα, σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές και ευρωπαϊκό περιβάλλον θα χρειαστεί, κατά πάσαν πιθανότητα, να ληφθούν ακόμα και δύσκολες αποφάσεις, τις οποίες, όμως, είναι αβέβαιο κατά πόσον θα μπορεί να λάβει μια κλυδωνιζόμενη κυβέρνηση με έναν αδύναμο αλλά και αμφισβητούμενο πρωθυπουργό. Γιʼ αυτό και εν μέσω αυτής της αβεβαιότητας αλλά και της απλής αναλογικής μπορεί ο κ. Μητσοτάκης να επιμένει ακόμα και τώρα ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, αλλά ταυτόχρονα αναζωπυρώνονται και τα σενάρια κυβέρνησης «ευρύτερης συνεργασίας» με πρωθυπουργό τρίτο πρόσωπο, ενδεχομένως τεχνοκράτη, προκειμένου να «ξεπεραστεί» η συνολική κρίση, η οποία από προχθές βρίσκεται στο πλήρες απόγειό της…