Τι κι αν οι καταναλωτές είναι με τα χάπια της υπέρτασης στην τσέπη για τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, που θα έρθουν με υπερδιπλασιασμένες χρεώσεις; Τι κι αν εξελίχθηκε σε φιάσκο το Power Pass; Τι κι αν ήδη έχουν αγοραστεί μετοχές εκατομμυρίων ευρώ για μπόνους στα «γαλάζια» golden boys;
του Βασίλη Γαλούπη
Τι κι αν η κυβέρνηση κάνει πλάτες και δεν φορολογεί καν τα υπερκέρδη που, βολικά, ψαλίδισε από περίπου 750.000.000-800.000.000 σε κάτω από 200.000.000 για τη «Δημόσια», τρόπος του λέγειν, Επιχείρηση Ηλεκτρισμού;
Για τη διοίκηση του Στάσση υπάρχει ένα παράλληλο σύμπαν. Αυτό των μετόχων, που θέλει να τους έχει χαμογελαστούς, κι αυτό των καταναλωτών, που η τσέπη τους ματώνει κάθε μήνα για να διατηρηθεί η κερδοφορία της ΔΕΗ και των μετόχων, αλλά και τα μπόνους των μεγαλοστελεχών.
Έτσι χθες, κι ενώ η κοινωνία «καίγεται» από μια πρωτοφανή επίθεση από τους πιο ακριβούς λογαριασμούς στην Ευρώπη, η Γ.Σ. της ΔΕΗ ενέκρινε το νέο γιγάντιο πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών, με κόστος που θα ξεπεράσει ακόμα και τα 220.000.000 ευρώ! Κι όλα αυτά για να είναι χαρούμενοι οι μέτοχοι της ΔΕΗ, όσο κλαίνε για τη μαύρη μοίρα τους τα 5.500.000 καταναλωτών – πελατών.
Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος μπόνους για τα στελέχη της, η ΔΕΗ προχώρησε σε ακόμα μια κίνηση που προκαλεί το κοινό αίσθημα. Σύμφωνα με όσα αποφάσισε χθες η Γ.Σ., θα δαπανήσει δεκάδες εκατομμύρια από το ταμείο της για να αγοράσει πάνω από 33.300.000 δικές της μετοχές. Η τιμή της μετοχής της ΔΕΗ έκλεισε χθες στα 6,2 ευρώ, κάτι που σημαίνει ένα κόστος πάνω από 220.000.000 ευρώ με τα σημερινά δεδομένα.
Μέχρι και χθες το βράδυ ουδεμία παραπάνω πληροφορία είχε γίνει γνωστή από τη ΔΕΗ. Δηλαδή, για ποιον λόγο θα αγοραστούν οι μετοχές με ρευστό του ταμείου της δημόσιας επιχείρησης και πώς θα χρησιμοποιηθούν. «Προς επιδίωξη και υλοποίηση κάθε νόμιμου σκοπού» αρκέστηκε να αναφέρει προ ημερών η ΔΕΗ.
Επίσης, δεν έγινε γνωστό χθες αν ακυρώθηκε ή όχι από τη Γ.Σ. το προηγούμενο, ακόμα πιο εξοργιστικό, πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών άνω των 14.000.000-15.000.000 ευρώ που προορίζεται, βάσει της περσινής Γ.Σ., για μπόνους σε στελέχη. Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί δημόσια ότι αυτό το πρόγραμμα θα ακυρωθεί. Μέχρι τώρα δεν προκύπτει κάτι τέτοιο.
Πρακτικά, επαναγορά ιδίων μετοχών σημαίνει ότι μια εταιρία επαναγοράζει το δικό της απόθεμα, μειώνοντας τον συνολικό αριθμό των μετοχών σε κυκλοφορία. Ουσιαστικά, οι επαναγορές «ξαναμοιράζουν» την πίτα των κερδών σε λιγότερα κομμάτια, δίνοντας περισσότερα στους εναπομείναντες επενδυτές.
Είναι ένας τρόπος που μια εταιρία χρησιμοποιεί το ρευστό της για να δημιουργηθεί υπεραξία για τους μετόχους, χωρίς ρίσκο. Με την επαναγορά η εταιρία φιλοδοξεί να αυξήσει τα κέρδη ανά μετοχή. Η ίδια «πίτα», κομμένη σε λιγότερα «κομμάτια», αξίζει μεγαλύτερο μερίδιο των κερδών.
Η διαδικασία γίνεται ως εξής: Μια εταιρία ανακοινώνει την εξουσιοδότηση προγράμματος επαναγοράς, όπου αναφέρονται οι λεπτομέρειες. Γίνεται πάντα με προνόμιο της διοίκησης, δηλαδή παρά την εξουσιοδότηση, το πρόγραμμα ανά πάσα στιγμή να ανακληθεί, αν χτυπήσει μια κρίση ή προκύψει άλλη προτεραιότητα.
Η πρακτική των share buy-backs (επαναγορά μετοχών) παραμένει αμφιλεγόμενη. Για τους επικριτές της είναι ένα οικονομικό «βουντού» που μειώνει τις επενδύσεις, επιδεινώνει την ανισότητα και διογκώνει τα περιθώρια του κέρδους των μετόχων. Στην Αμερική, η Ελίζαμπεθ Γουόρεν, γερουσιαστής των Δημοκρατικών, έχει ζητήσει μερική απαγόρευσή τους. Η πρότασή της βρίσκει όλο και πιο πολλούς συμπαραστάτες.
Οπως και να ’ χει, οι επαναγορές μετοχών, που επιτράπηκαν για πρώτη φορά το 1982 στις ΗΠΑ, χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως. Το αν είναι καλές ή κακές ουσιαστικά κρίνεται από το πώς θα χρησιμοποιήσει τα χρήματα μια εταιρία. Από το πότε και γιατί γίνονται. Μια εταιρία που επαναγοράζει μετοχές, ενώ υπάρχουν άλλες προτεραιότητες ή περίοδος μεγάλης κρίσης, όπως συμβαίνει τώρα και στη χώρα μας, κάνει γκάφα. Ειδικά όταν οι managers προσδοκούν να διοχετεύσουν την αξία στις δικές τους τσέπες, όπως συνέβη με το προηγούμενο πρόγραμμα μπόνους, ή στους μετόχους, όπως συμβαίνει με αυτό το πρόγραμμα που εγκρίθηκε χθες.
Στην περίπτωση της διοίκησης ΔΕΗ και τα διαδοχικά προγράμματα επαναγοράς ιδίων μετοχών, οι συνθήκες είναι απαγορευτικές. Και οι κινήσεις της εταιρίας μοιάζουν όλο και περισσότερο με εγχειρίδιο κατάχρησης του συγκεκριμένου εργαλείου.
Οι καταναλωτές εξαναγκάζονται να πληρώνουν για ρεύμα «ντοπαρισμένες» τιμές σε σχέση με πέρυσι, μόνο και μόνο για να διατηρούν την κερδοφορία της ΔΕΗ και των μετοχών. Μάλιστα, όλα αυτά γίνονται ενώ η ΔΕΗ δεδομένα μετράει υπερκέρδη σε βάρος των καταναλωτών και με τη βούλα της ΡΑΕ πια.
Τα επιπλέον μετρητά να επενδυθούν για μείωση της επιβάρυνσης των πολιτών
Σε αυτό το περιβάλλον πρωτοφανούς κρίσης οι επαναγορές του Δ.Σ. μοιάζουν με σπατάλη χρημάτων. Και πολύ περισσότερο όταν προορίζονται για μπόνους στελεχών μιας αποτυχημένης διοίκησης, όπως το προηγούμενο πρόγραμμα. Άλλωστε, τι πλεόνασμα ρευστού θα είχε η ΔΕΗ αν δεν εφάρμοζε την παράνομη και ληστρική ρήτρα αναπροσαρμογής σε 5.500.000 νοικοκυριά; Μια ρήτρα που με τα φακιρικά της κυβέρνησης ενσωμάτωσε τώρα στους λογαριασμούς.
‘Όλο αυτό το επιπλέον μετρητό η ΔΕΗ οφείλει να το επενδύσει σε τρόπους ανακούφισης της κρίσης και μείωσης της επιβάρυνσης για τον πολίτη. Οι επαναγορές θα δαπανήσουν λεφτά που χρειάζονται για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που αναμένεται να επιδεινωθεί περισσότερο τον χειμώνα.
Το νέο πρόγραμμα «μαμούθ» για επαναγορά ιδίων μετοχών υπερψηφίστηκε από το 99,96% των μετόχων στη χθεσινή γενική συνέλευση. Μέτοχος της ΔΕΗ, εκτός των ιδιωτών, είναι και το Υπερταμείο. Όλοι αυτοί έχουν κάθε λόγο να χαμογελούν αφού η μετοχή τους θα αποκτήσει μεγαλύτερη αξία και θα αποδώσει υψηλότερα κέρδη.
Αυτοί που δεν έχουν λόγο να χαμογελούν είναι οι Έλληνες καταναλωτές, οι οποίοι παραμένουν στο περιθώριο των προτεραιοτήτων της ΔΕΗ. Είναι αυτοί που θα δουν σε λίγες μέρες τη νέα -ακόμα μεγαλύτερη- λυπητερή να έρχεται.