Κάθε χρόνο στις 2 Αυγούστου τιμάται η Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ρομά (Τσιγγάνων), με πρωτοβουλία μη κυβερνητικών οργανώσεων, για να υπενθυμίσει στους πολίτες όλου του κόσμου τον αφανισμό που υπέστησαν οι Ρομά (Porrajmos στη γλώσσα τους) στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Υπολογίζεται ότι τα θύματα του Ολοκαυτώματος των Ρομά κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ανέρχονται στις 800.000 ψυχές. Στην Ευρωβουλή εκκρεμεί πρόταση της ουγγαροτσιγγάνας ευρωβουλευτίνας Λίβια Γιάροκα για την καθιέρωση της 2ας Αυγούστου ως Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος των Ρομά από τους Ναζί.
Αφορμή για τη σημερινή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ρομά είναι η τελευταία εντολή εξολόθρευσής τους, που δόθηκε από τους Γερμανούς ναζιστές στις 2 Αυγούστου 1944. Τη νύχτα της 2ας προς 3η Αυγούστου, 2.897 γυναικόπαιδα Ρομά εκτελέστηκαν στους θαλάμους αερίων του ναζιστικού στρατοπέδου Άουσβιτς-Μπίρκεναου.
Όπως αναφέρει η Πανελλαδική Συνομοσπονδία Ελλήνων Ρομά «Ελλάν Πασσέ» «τιμά την 2α Αυγούστου ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ρομά κατά τη διάρκεια των φρικαλεοτήτων των ναζιστικών στρατευμάτων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Με περισσότερους από ενάμιση εκατομμύριο ανθρώπους να οδηγούνται στον αποτρόπαιο θάνατο, ο «Αφανισμός» («Ποράιμος») των Τσιγγάνων έλαβε διαστάσεις πανευρωπαϊκής εθνοκάθαρσης.
Η Ελλάν Πασσέ συμμετέχει φέτος για πρώτη φορά με ενδεκαμελή αποστολή απαρτιζόμενη από νέους και νέες Ρομά στην Κρακοβία και το Άουσβιτς στα πλαίσια των πανευρωπαϊκών εκδηλώσεων της Πρωτοβουλίας για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ρομά (75η Επέτειος Γενοκτονίας των Ρομά)».
Συνεχίζοντας στην ίδια ανακοίνωση το Δ.Σ. της Πανελλαδικής Συνομοσπονδίας Ελλήνων Ρομά, τονίζει πως: «Θα παλέψουμε με όλες μας τις δυνάμεις και θα διεκδικήσουμε τη θεσμική καθιέρωση και ανάδειξη της Ημέρας Μνήμης από το Ελληνικό Κοινοβούλιο ως μία ημερομηνία-σταθμό στην ιστορία όχι μόνο της τσιγγάνικης κοινότητας, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας και του 20ου αιώνα. Μία ημέρα σύμβολο αντίστασης και διατήρησης της μνήμης τόσο για τους νεότερους όσο και για τους μεγαλύτερους, μία ημέρα η οποία θα υπενθυμίζει τις επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει ο ρατσισμός και το μίσος για τη διαφορετικότητα, ο φυλετικός και κοινωνικός διαχωρισμός και ο σκοταδισμός, παθογένειες τις οποίες δυστυχώς βιώνει η τσιγγάνικη κοινότητα σε μεγάλο βαθμό τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο».