Από εκεί που ο βασικός φόβος μας ήταν μην το «πατήσει» κάποιος, πλέον τρέμουμε στην ιδέα να το «κλείσει» και μάλιστα όχι «κάποιος», αλλά ο Βλαντιμίρ Πούτιν συγκεκριμένα, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος φαίνεται πανέτοιμος να κλείσει τη στρόφιγγα του αγωγού που μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, για να μάς «τιμωρήσει» για τις κυρώσεις της Δύσης κατά της χώρας του.
Πιο συγκεκριμένα, η Ρωσία αναμένεται να κλείσει σήμερα και για τις επόμενες 10 ημέρες τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 1, με το πρόσχημα των εργασιών συντήρησης. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι μετά τις 21 Ιουλίου ο αγωγός θα επιστρέψει σε κανονικούς ρυθμούς λειτουργίας, γεγονός που σημαίνει πως η Ευρώπη κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με μια δυσοίωνη νέα ενεργειακή πραγματικότητα.
The flow of gas from Russia to Germany through the Nord Stream 1 pipeline stopped as a planned 10-day maintenance period began. The question is: Will flows then resume? https://t.co/28zm8PgLAJ
— Reuters (@Reuters) July 11, 2022
Ως εκ τούτου, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξετάζουν σενάρια για πιθανό «οριστικό» κλείσιμο της στρόφιγγας από τη Μόσχα, εν μέσω συνεχιζόμενου παζαριού μεταξύ Καναδά, Γερμανίας και Ρωσίας, αναφορικά με την επιστροφή της τουρμπίνας της Siemens, η οποία είναι απαραίτητη για να επιστρέψει σε φουλ λειτουργία ο αγωγός Nord Stream, ο οποίος παρέχει ρωσικό φυσικό αέριο προς τη Γερμανία.
Η εν λόγω τουρμπίνα έχε σταλεί στον Καναδά, ώστε να επισκευαστεί και σε περίπτωση που επιστραφεί στη Ρωσία για να τεθεί λειτουργία, αυτό θα σημάνει παραβίαση των κυρώσεων που έχουν ανακοινωθεί εναντίον της Μόσχας, προκαλώντας παράλληλα μεγάλη δυσφορία στο Κίεβο. Σύμφωνα με την τελευταία εξέλιξη, δημοσίευμα του Reuters, αναφέρει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την απόφαση του Καναδά να επιστρέψει την εν λόγω τουρμπίνα στη Γερμανία.
«Βραχυπρόθεσμα, ο στρόβιλος θα επιτρέψει στη Γερμανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες να αναπληρώσουν τα αποθέματα σε φυσικό αέριο, αυξάνοντας την ενεργειακή τους ασφάλεια», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις. Σε ό,τι αφορά τη στάση της ρωσικής δημόσιας επιχείρησης αερίου, Gazprom, ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, παραδέχθηκε ότι δεν είναι σε θέση να προβλέψει οτιδήποτε. «Όλα είναι πιθανά, όλα μπορούν να συμβούν. Από το να ρέει και πάλι περισσότερο αέριο έως και το να σταματήσει εντελώς η ροή. Ειλικρινά, πρέπει να προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο και να εργαζόμαστε για το καλύτερο», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η Gazprom ήδη μείωσε σημαντικά τις παραδόσεις μέσω του αγωγού 1.200 χλμ μεταξύ της Ρωσίας και της βόρειας Γερμανίας, επικαλούμενη καθυστερήσεις στα έργα συντήρησης και επισκευής. Παράλληλα, η Μόσχα αποδίδει τις καθυστερήσεις στις κυρώσεις που της επέβαλαν δυτικά κράτη, επιχείρημα που απορρίπτει ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς.
Εκτόξευση των τιμών
Φυσικά, όσο μειώνονται οι ροές από τη Ρωσία, τόσο σαρώνει την Ευρώπη βρίσκεται το κύμα ανατιμήσεων στο φυσικό αέριο. Συγκεκριμένα στις 2 Ιουνίου, όταν ο αγωγός ήταν σε πλήρη λειτουργία και η Μόσχα έστειλε τις προβλεπόμενες ποσότητες για εκείνη την ημέρα, δηλαδή 169 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, η τιμή ήταν στα 86 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Στις 15 Ιουνίου, ωστόσο, ανατρέπονται τα πάντα, καθώς κάποιες τουρμπίνες πηγαίνουν στον Καναδά για επισκευή του αγωγού, με αποτέλεσμα η τιμή να εκτοξεύεται στα 120 ευρώ ανά μεγαβατώρα, καθώς η ποσότητα που εστάλη έπεσε στα 97 εκατ. κ.μ. Έτσι, από τη συγκεκριμένη ημέρα και μετά, όσο αυξάνεται η ροή, τόσο μεγαλώνει η τιμή του φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα στις 23 Ιουνίου να φτάνει τα 133 ευρώ, την 1η Ιουλίου τα 147 ευρώ, ενώ στις 7 Ιουλίου σκαρφάλωσε στα… 183 ευρώ ανά μεγαβατώρα!
Σε προετοιμασία για «πλήρη περικοπή» της προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου, κάλεσε ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας, Μπρουνό Λεμέρ, καθώς κατά τον ίδιο αποτελεί «το πιο πιθανό σενάριο». «Πρέπει να θέσουμε τους εαυτούς μας σε θέση μάχης τώρα για την οργάνωση, την ανακατεύθυνση, την εγκράτεια, τη μείωση της κατανάλωσης. Τώρα πρέπει να πάρουμε τις αποφάσεις», διευκρίνισε ο υπουργός Οικονομίας.
Κρατικοποίηση της EDF στη Γαλλία
Υπενθυμίζεται ότι σε αυτό το πλαίσιο η Γαλλία αποφάσισε την κρατικοποίηση σε ποσοστό 100% της γαλλικής ενεργειακής εταιρείας EDF. Η ενεργειακή κρίση είναι «το σημαντικότερο θέμα των επόμενων μηνών» και «πρέπει να προετοιμαστούμε για συνολική διακοπή της παροχής φυσικού αερίου», διεμήνυσε ο Λεμέρ. Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρώτη γραμμή άμυνας είναι τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας και στη συνέχεια η κατασκευή νέων υποδομών, όπως ένα πλωτό εργοστάσιο που θα μπορεί να επαναεριοποιεί τα φορτία υγρού φυσικού αερίου από το εξωτερικό.
Κατά 1/3 μειώθηκε σήμερα η προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ιταλία, σύμφωνα με την Eni. Στην ανακοίνωσή του, ο ιταλικός Όμιλος Υδρογονανθράκων αναφέρει ότι «η Gazprom έκανε γνωστό ότι για την σημερινή ημέρα θα προμηθεύσει την Eni με συνολικό όγκο αερίου που αντιστοιχεί σε περίπου 21 εκατ. κυβικά μέτρα, ενώ τις τελευταίες ημέρες ο μέσος όρος ήταν 32 εκατ. κυβικά».
Οι Ιταλοί αξιωματούχοι δεν κρύβουν την ανησυχία τους ότι η διακοπή των ρωσικών ροών φυσικού αερίου θα μπορούσε να αναγκάσει την οικονομία της χώρας να συρρικνωθεί αυτό το τρίμηνο. «Υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και το κόστος των πρώτων υλών θα ωθήσει τις προβλέψεις για την ανάπτυξη πίσω στο 2024», ανέφερε ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Ιταλία.
Στο πλαίσιο του κλίματος φόβου για ενεργειακή ένδεια, η γερμανική βαριά βιομηχανία προετοιμάζεται για το σενάριο πλήρους αποκοπής της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου. Η Aurubis, η οποία αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς χαλκού στην Ευρώπη, ετοιμάζεται να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο με ηλεκτρική ενέργεια και πετρέλαιο. Ωστόσο, η ενεργειακή μετάβαση θα χρειαστεί χρόνο για να συμβεί.
Επαναλειτουργία μονάδας παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα στη Γερμανία
Η γερμανική κυβέρνηση, από την πλευρά της, αναζητεί λύση στο ενδεχόμενο μιας πλήρους διακοπής της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου στην επαναλειτουργία της μονάδας παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα. Παράλληλα θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για τη διάσωση της εταιρίας παροχής αερίου Uniper, που έχει χτυπηθεί από τη μείωση της παροχής από την Gazprom.
Η κατάσταση πάντως στη Γερμανία δεν προμηνύεται καλή, καθώς ήδη τα νοικοκυριά είναι αντιμέτωπα με υπέρογκους λογαριασμούς και αξιωματούχοι προτείνουν μορατόριουμ στις διακοπές ηλεκτροδότησης και θέρμανσης, σε περίπτωση μη εξόφλησης. «Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για δύσκολες στιγμές το χειμώνα, όταν οι καταναλωτές χρειάζονται ειδική προστασία. Σε μια τέτοια κατάσταση κρίσης, κανείς δεν πρέπει να τους κόψει το ρεύμα ή το φυσικό αέριο επειδή καθυστερούν να εξοφλήσουν το λογαριασμό», δήλωσε η Γερμανίδα υπουργός Προστασίας Καταναλωτών, Στέφι Λέμκε.
Την ίδια ώρα, έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας τονίζει ότι το φυσικό αέριο δεν είναι πλέον η αξιόπιστη και χαμηλού κόστους πηγή ενέργειας που ήταν κάποτε. Και συνεχίζοντας αναφέρει ότι το μέλλον του είναι αβέβαιο καθώς οι παγκόσμιες δυνάμεις αντιμετωπίζουν μια ενεργειακή κρίση εν μέσω κυρώσεων που στοχεύουν στον περιορισμό της χρηματοδότησης για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το σχέδιο για την Ελλάδα
Υπενθυμίζεται ότι, μιλώντας στην τηλεόραση του OPEN το Σάββατο, ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, σημείωσε πως θα δημιουργηθεί νέο εργοστάσιο λιγνίτη στην Πτολεμαΐδα, διαμηνύοντας πως στόχος είναι να μην υπάρξει πρόβλημα επάρκειας τον χειμώνα, σε περίπτωση που διακοπεί πλήρως η ροή φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
«Έχουμε δώσει τη δυνατότητα σε πέντε εργοστάσια φυσικού αερίου, αν χρειαστεί, να αξιοποιήσουν πετρέλαιο diesel, αν διακοπεί το φυσικό αέριο», είπε σχετικά. Όσον αφορά δε γενικότερα στα μέτρα ενεργειακής επάρκειας, σε αυτά περιλαμβάνονται:
Πλωτή δεξαμενή στη Ρεβυθούσα (LNG)
Δύο νέοι σταθμοί LNG (Αλεξανδρούπολη)
Αέριο από αγωγό TAP
Πέντε εργοστάσια παραγωγής ρεύματος (πετρέλαιο αντί αέριο)
Αύξηση παραγωγής από λιγνιτικά εργοστάσια
Νέο λιγνιτικό εργοστάσιο (Πτολεμαΐδα V)