Γράφει στο άρθρο του ο Fatih Yurtsever:
Το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψαν μια τριμερή συμφωνία φυσικού αερίου στο Κάιρο την Τετάρτη, καθώς η Ευρώπη αγωνίζεται να βρει μια ενεργειακή στρατηγική για να αντικαταστήσει τη ρωσική προμήθεια από την οποία εξαρτάται εδώ και δεκαετίες.
Μετά από ένα διάλειμμα 14 ετών, η επίσημη επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου Ισάακ Χέρτζογκ στην Άγκυρα στις 9 Μαρτίου δημιούργησε μια αισιόδοξη ατμόσφαιρα στις σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες ήταν εδώ και καιρό προβληματικές. Η κυβέρνηση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε αρχίσει να θεωρεί δεδομένη την υλοποίηση ενός έργου μεταφοράς φυσικού αερίου που θα εξορύσσεται από το Ισραήλ στην ανατολική Μεσόγειο προς στην Ευρώπη, μέσω ενός αγωγού που θα περνά από την Τουρκία.
Επί μέρες, μέσα ενημέρωσης κοντά στην κυβέρνηση Ερντογάν μιλούσαν για το πώς η συμφιλίωση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ θα έκανε την Τουρκία ενεργειακό κόμβο στην ανατολική Μεσόγειο. Αλλά η συμφωνία που υπέγραψαν η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η ΕΕ διέλυσε τις ελπίδες της.
Ενώ η ΕΕ προσπάθησε να σώσει το φυσικό αέριο από έναν δικτάτορα (Πούτιν), αποφάσισε να μην την παραδώσει σε έναν νέο αυταρχικό ηγέτη (Ερντογάν). Η Αίγυπτος – αντί για την Τουρκία – έκανε ένα ακόμη κρίσιμο βήμα προς την κατεύθυνση να γίνει ενεργειακός κόμβος στην ανατολική Μεσόγειο.
Ένα μνημόνιο συμφωνίας (MOU) για την εξαγωγή ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω δύο αιγυπτιακών σταθμών LNG υπεγράφη από τους Υπουργούς Ενέργειας του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της ΕΕ στις 15 Ιουνίου καθώς η ΕΕ επιδιώκει να μειώσει την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία.
Η ΕΕ εισήγαγε 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου από τη Ρωσία το 2021, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 40% της συνολικής κατανάλωσης της ΕΕ. Η υπογραφή του μνημονίου συμφωνίας ήρθε μια ημέρα αφότου η ρωσική κρατική Gazprom ανακοίνωσε ότι θα μειώσει τη χωρητικότητα του αγωγού Nord Stream – της κύριας σύνδεσης παροχής φυσικού αερίου στην ΕΕ – κατά 40% λόγω καθυστερήσεων στις επισκευές, οδηγώντας σε αύξηση 15% στις τιμές του φυσικού αερίου.
Το Ισραήλ δεν μπορεί να πάρει τη θέση της Ρωσίας συνολικά, αλλά τα κράτη της ανατολικής Μεσογείου μπορούν να παρέχουν περίπου 20 bcm ετησίως, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονται από το Ισραήλ. Σύμφωνα με πηγές της βιομηχανίας, το Ισραήλ βρίσκεται σε καλό δρόμο να διπλασιάσει την ετήσια παραγωγή φυσικού αερίου σε περίπου 40 bcm τα επόμενα χρόνια, καθώς επεκτείνει τα έργα του και φέρνει νέα κοιτάσματα.
Η ΕΕ, το Ισραήλ και η Αίγυπτος συμφώνησαν να εργαστούν σε ένα σχέδιο για να καταστήσουν πιο αποτελεσματικές τις εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η ΕΕ θα ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές εταιρείες να αναζητήσουν και να παράγουν φυσικό αέριο στις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες του Ισραήλ και της Αιγύπτου. Οι πλευρές συμφώνησαν επίσης να εργαστούν από κοινού για τη δέσμευση άνθρακα και τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, καθώς και να συνεργαστούν με τον ιδιωτικό τομέα σε πρωτοβουλίες πράσινης ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης.
Η συνολική χωρητικότητα των εγκαταστάσεων LNG της Αιγύπτου (οι τερματικοί σταθμοί LNG Idku και Damietta) είναι 19 bcm. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Refinitiv Eikon, η Αίγυπτος εξήγαγε 8,9 bcm LNG πέρυσι και 4,7 bcm το πρώτο πεντάμηνο του 2022, με την πλειοψηφία να πηγαίνει στην Ασία.
Χάρη στη συνεργασία μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου στον ενεργειακό τομέα, υπάρχουν σχέδια για χρήση των εγκαταστάσεων LNG της Αιγύπτου σε συνολική χωρητικότητα και εξαγωγή του μεγαλύτερου μέρους του φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Το φυσικό αέριο θα μεταφερθεί από το Ισραήλ στην Αίγυπτο μέσω ενός υπάρχοντος αγωγού, όπου θα υγροποιηθεί και θα επανεξαχθεί από την Αίγυπτο. «Αυτό θα συμβάλει στην ενεργειακή μας ασφάλεια. Και χτίζουμε υποδομή κατάλληλη για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – την ενέργεια του μέλλοντος», δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην τελετή υπογραφής στο Κάιρο.
«Με την έναρξη αυτού του πολέμου και την προσπάθεια της Ρωσίας να μας εκβιάσει μέσω της ενέργειας διακόπτοντας σκόπιμα τον ενεργειακό εφοδιασμό, αποφασίσαμε να διακόψουμε και να απαλλαγούμε από την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και να απομακρυνθούμε από τη Ρωσία και να διαφοροποιηθούμε με αξιόπιστους προμηθευτές», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Ναφτάλι Μπένετ στην Ιερουσαλήμ στις 15 Ιουνίου, στο τέλος μιας διήμερης επίσκεψης στο Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη.
Το MoU υπεγράφη στο Κάιρο καθώς η Αίγυπτος φιλοξενούσε το Φόρουμ για το Αέριο της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF). Το EMGF, μια πλατφόρμα συνεργασίας παραγωγών, καταναλωτών και χωρών διέλευσης φυσικού αερίου για την ανάπτυξη υποδομών για το εμπόριο φυσικού αερίου εντός της περιοχής και με τις εξωτερικές αγορές, δημιουργήθηκε από την Αίγυπτο, την Κύπρο, τη Γαλλία, την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Ιταλία, την Ιορδανία και την Παλαιστίνη το 2019. Ο επίσημος χάρτης του οργανισμού υπογράφηκε τον Σεπτέμβριο του 2020. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι μόνιμοι παρατηρητές.
Η υπογραφή του μνημονίου συμφωνίας την ίδια ημέρα με τη συνεδρίαση του EMFG δείχνει ότι οι χώρες της ανατολικής Μεσογείου και το EMFG έχουν ουσιαστική θέση για συνεργασία στον εφοδιασμό φυσικού αερίου στην ΕΕ και την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υδρογόνου μετά το 2030.
Το EMFG είναι ένας διεθνής οργανισμός που ιδρύθηκε με την ενοποίηση των χωρών της περιοχής κατά της Τουρκίας, ως αποτέλεσμα της επιθετικής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο υπό το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», που καθορίζει τα όρια της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας στο Αιγαίο Πέλαγος και την ανατολική Μεσόγειο, υπό μια μαξιμαλιστική προσέγγιση.
Νιώθοντας πολύ μόνη στην περιοχή, η Τουρκία εγκατέλειψε τη Γαλάζια Πατρίδα κάνοντας μια ριζική αλλαγή πολιτικής στην ανατολική Μεσόγειο όταν η ΕΕ απείλησε με κυρώσεις τον Δεκέμβριο του 2020.
Η Τουρκία ξεκίνησε μια εντατική διπλωματική πρωτοβουλία για την εξομάλυνση των σχέσεων με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Ωστόσο, αν και η ριζική αλλαγή πολιτικής της Τουρκίας χαιρετίστηκε ρητορικά από την ΕΕ και το Ισραήλ, στην πράξη η ΕΕ και το Ισραήλ προτίμησαν την Αίγυπτο αντί της Τουρκίας για ενεργειακή συνεργασία στην ανατολική Μεσόγειο.
Καμία χώρα δεν θέλει να συνάψει μια μακροπρόθεσμη, αλληλοεξαρτώμενη συνεργασία με την Τουρκία του Ερντογάν λόγω του απρόβλεπτου της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Δυστυχώς, καθώς δεν υπάρχουν δημοκρατικοί θεσμοί που να αμφισβητούν την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν, δεν θα μπορέσουμε να μάθουμε γιατί η Τουρκία έχασε τη φήμη της ως αξιόπιστης χώρας στην ανατολική Μεσόγειο για χάρη του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας.
Είναι γεγονός ότι η Τουρκία είναι μια χώρα που μπορεί να γίνει ενεργειακός κόμβος στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά η Αίγυπτος έχει γίνει ενεργειακός κόμβος αντί της Τουρκίας, χάρη στο δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας που αναπτύχθηκε από τον Ερντογάν και τους εταίρους του στο συνασπισμό, σύμφωνα με την εσωτερική πολιτική τους. στόχους.