Η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Ρουμανία τάσσονται υπέρ της παραχώρησης στην Ουκρανία του καθεστώτος υποψήφιας χώρας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι το κύριο αποτέλεσμα της επίσκεψης των ηγετών αυτών των χωρών στο Κίεβο.
Μέχρι πρόσφατα δεν ήταν ξεκάθαρο γιατί ακριβώς πήγαιναν οι αρχηγοί κρατών στον Ουκρανό πρόεδρο.
Η Μόσχα κατέστησε σαφές ότι παρακολουθούσε αυτό το ταξίδι – το Κρεμλίνο εξέφρασε την ελπίδα ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες «θα ενθαρρύνουν τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να εξετάσει την πραγματική την κατάσταση των πραγμάτων», ωθώντας τον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, οι αρχηγοί των χωρών της ΕΕ δεν δικαίωσαν τις προσδοκίες της Μόσχας – δεν έγιναν δηλώσεις υπέρ των παραχωρήσεων από το Κίεβο.
Απροειδοποίητη η επίσκεψη
Το γεγονός ότι στις 16 Ιουνίου οι ηγέτες της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας – ο Καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο Πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι και ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν – θα πήγαιναν μαζί στο Κίεβο, τα ξένα ΜΜΕ άρχισαν να αναφέρονται, λίγες μέρες πριν, από την επικείμενη επίσκεψη.
Οι σκοποί του ταξιδιού εκφράστηκαν με διαφορετικές απόψεις: η γερμανική εφημερίδα Bild ανέφερε ότι το επίκέντρο θα ήταν η προμήθεια όπλων στην Ουκρανία και η αίτηση της Ουκρανίας για ένταξη στην ΕΕ. Η ιταλική La Stampa έγραψε ότι οι πολιτικοί θα συζητήσουν με τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι το ξεμπλοκάρισμα των διαδρόμων για την εξαγωγή σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια.
Ποια θα είναι η ατζέντα της συνάντησης ως αποτέλεσμα, όπως φαίνεται, δεν γνώριζαν ούτε στο Κίεβο. «Επισιτιστική ασφάλεια, όπλα και υποστήριξη για την Ουκρανία» , έγραψε στο Telegram ο Αντρί Γέρμακ, επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου της Ουκρανίας (OPU) .
«Σύμφωνα με τις πληροφορίες μου, ο Μακρόν, ο Σολτς και ο Ντράγκι μας φέρνουν υποψηφιότητα για την ΕΕ και αίτημα να επιστρέψουμε στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με τον [Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ] Πούτιν», ανέφερε ο Βίκτορ Αντρούσιβ, σύμβουλος του επικεφαλής του ουκρανικού υπουργείου για τις Εσωτερικές υποθέσεις. Ο σύμβουλος της OPU Αλεξέι Αρέστοβιτς, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Bild , εξέφρασε τον φόβο του ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες στο Κίεβο «θα προσπαθήσουν να φτάσουν στο Μινσκ-3».
Δεν υπήρξαν επίσημες ανακοινώσεις και επιβεβαιώσεις της επίσκεψης μέχρι το πρωί της 16ης Ιουνίου – το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες έφτασαν στην ουκρανική πρωτεύουσα έγινε προφανές όταν εμφανίστηκαν στα μέσα ενημέρωσης φωτογραφίες από το βαγόνι του τρένου (μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, οι ξένοι εκπρόσωποι έρχονται στο Κίεβο μόνο σιδηροδρομικώς) και βίντεο από την πλατφόρμα του σταθμού.
Ταυτόχρονα με τους ηγέτες της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας έφτασε στο Κίεβο και ο πρόεδρος της Ρουμανίας Κλάους Γιόχανις.
Από την επίσκεψη των Ευρωπαίων ηγετών στο Ίρπιν
Πρώτα απ’ όλα, οι εκλεκτοί καλεσμένοι επισκέφτηκαν το Ίρπιν, μια πόλη στην περιοχή του Κιέβου, 25 χλμ. από την ουκρανική πρωτεύουσα, όπου βρίσκονταν ρωσικά στρατεύματα μέχρι τα τέλη Μαρτίου.
Μετά την αναχώρησή τους, στοιχεία για το θάνατο αμάχων άρχισαν να εμφανίζονται στα μέσα ενημέρωσης. Η ουκρανική πλευρά κατηγόρησε τη Ρωσική Ομοσπονδία για αυτό. Η Ρωσία χαρακτήρισε προβοκάτσια όσα συνέβησαν στο Ίρπιν και σε άλλες πόλεις (Μπούτσα , Μποροντιάνκα).
Στο Ίρπιν, ο Εμανουέλ Μακρόν είπε: «τις προάλλες, οι Ευρωπαίοι άρχισαν να προσφέρουν οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία για την αποκατάσταση των πόλεων που επλήγησαν από τις εχθροπραξίες». Ποιες χώρες, πόσα χρήματα και πώς το κάνουν, ο Γάλλος πρόεδρος δεν διευκρίνισε.
Ο σκοπός του ταξιδιού διευκρινίστηκε από τη συνέντευξη Τύπου των πέντε ηγετών, που πραγματοποιήθηκε το δεύτερο μισό της ημέρας στο Κίεβο.
Έδειξε ότι η συζήτηση ξεπέρασε τα επιδιωκόμενα θέματα – οι αρχηγοί κρατών μίλησαν για την ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας, τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση, την επισιτιστική κρίση, τις κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας και την ένταξη του Κιέβου στην ΕΕ.
Ομόφωνη θέση
Το κύριο αποτέλεσμα ήταν η ομόφωνη θέση της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ρουμανίας και της Γαλλίας υπέρ της «άμεσης» ανάθεσης στην Ουκρανία του καθεστώτος υποψήφιας για ένταξη στην ΕΕ.
«Αυτό το καθεστώς θα συνοδεύεται από έναν οδικό χάρτη και θα λαμβάνει επίσης υπόψη την κατάσταση στα Βαλκάνια και τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα στη Μολδαβία», δήλωσε ο Εμανουέλ Μακρόν.
Το Κίεβο υπέβαλε αίτηση για αυτό το καθεστώς στις 28 Φεβρουαρίου, τέσσερις ημέρες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Το Κισινάου και η Τιφλίδα ακολούθησαν το παράδειγμά τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει αξιολόγηση και για τα τρία στις 17 Ιουνίου.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης, η απόφαση μπορεί να είναι υπέρ του Κιέβου και του Κισινάου (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αμφιβολίες για την Τιφλίδα). Η Επιτροπή μπορεί να κάνει μόνο μια σύσταση – η τελική απόφαση θα ληφθεί από 27 χώρες μέλη (πιθανότατα θα ανακοινωθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 23-24 Ιουνίου).
Η Ρωσία βλέπει την ΕΕ σαν το ΝΑΤΟ
Στη Ρωσία, η επιθυμία της Ουκρανίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν πάντα αντιληπτή με ψυχραιμία – το πρόβλημα ήταν η επιθυμία της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Τώρα, οι Ρώσοι εκπρόσωποι βάζουν ισότιμο πρόσημο μεταξύ της ΕΕ και της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, αποκαλώντας τον πρώτο οργανισμό «ένα είδος παραρτήματος» του δεύτερου. Την ίδια στιγμή, η Μόσχα είναι πεπεισμένη ότι το Κίεβο δεν θα γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα επόμενα χρόνια.
Ο επείγων χαρακτήρας αυτού του ζητήματος είναι μάλλον τεχνητός. Όλοι καταλαβαίνουν ότι στο άμεσο μέλλον δεν θα υπάρξει ένταξη της Ουκρανίας.
Επιπλέον, το ερώτημα στην πραγματικότητα δεν αφορά την ένταξη, αλλά το καθεστώς της υποψήφιας χώρας, – δήλωσε στην Izvestia ο Βλαντιμίρ Τσίζοφ, Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ρωσίας στην ΕΕ.
«Το αργότερο αύριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να γνωμοδοτήσει για την ουκρανική αίτηση, η οποία στη συνέχεια θα μεταβεί στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ. Θα ακολουθήσει η σύνοδος κορυφής των G-7 και μετά η σύνοδος του ΝΑΤΟ. Το ερώτημα μπορεί να είναι ευρύτερο – συγκεκριμένα, τι πρέπει να κάνουν μετά με τους «πελάτες» τους στην Ουκρανία. Δεν θα πω κατηγορηματικά ότι όλα αυτά είναι εκδηλώσεις σύγχυσης. Μάλλον, αυτές είναι προσπάθειες να βρεθεί μια γραμμή στην τρέχουσα κατάσταση.
Άνευ όρων στήριξη στην Ουκρανία
Οι εμπειρογνώμονες δίνουν προσοχή στη σύνθεση της αντιπροσωπείας – το γεγονός ότι περιλάμβανε τους ηγέτες των τριών κορυφαίων χωρών της ΕΕ μπορεί να θεωρηθεί ως σήμα άνευ όρων υποστήριξης προς την Ουκρανία.
«Αλλά για να δοθεί στην Ουκρανία το καθεστώς της υποψήφιας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να υπάρξει συναίνεση, η οποία, προφανώς, δεν υπάρχει τώρα. Από τη μία πλευρά, βλέπουμε την επιθυμία να στηρίξουμε το Κίεβο. Από την άλλη πλευρά, η ιδιότητα του υποψηφίου συνεπάγεται την εκπλήρωση ορισμένων προϋποθέσεων, ορισμένες από τις οποίες δεν πληροί η Ουκρανία. Η ίντριγκα είναι στο πού θα εστιαστεί η προσοχή των Ευρωπαίων – σε γραφειοκρατικές πτυχές ή στις απαιτήσεις της πολιτικής στιγμής, – είπε στην Izvestia ο Νικολάι Καβέσνικοφ, επικεφαλής του τμήματος διαδικασιών ένταξης στο MGIMO.
Είναι ακόμα δύσκολο να πούμε εάν η Ουκρανία θα λάβει το καθεστώς του υποψήφιας χώρας – πιθανότατα θα λάβει το καθεστώς του δυνητικού υποψηφίου. Από μόνο του, αυτό είναι ήδη πολύ, αφού θα σημαίνει ότι η ΕΕ εξετάζει σοβαρά την ευρωπαϊκή προοπτική του Κιέβου και είναι έτοιμη να συνεργαστεί μαζί του σε αυτό, κατέληξε ο ειδικός.
Υπό το βλέμμα της Μόσχας
Η Μόσχα κατέστησε σαφές ότι παρακολουθεί αυτή την επίσκεψη. Στις 16 Ιουνίου, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ εξέφρασε την ελπίδα ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν με τον Ουκρανό ομόλογό τους όχι μόνο την προμήθεια όπλων, αλλά και «να χρησιμοποιήσουν την επαφή για να ενθαρρύνουν τον Πρόεδρο Ζελένσκι να ρίξει μια ρεαλιστική ματιά στην κατάσταση των πραγμάτων». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ρωσο-ουκρανικές διαπραγματεύσεις τώρα «δεν προχωρούν».
Αυτές τις μέρες, Ρώσοι εκπρόσωποι έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι θα ήθελαν να επαναλάβουν τον διάλογο. Στις 15 Ιουνίου, σε μια συνάντηση των ανώτατων εκπροσώπων των BRICS, ο Γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας Νικολάι Πατρούσεφ δήλωσε: «η Ρωσική Ομοσπονδία «ενδιαφέρεται για την ταχύτερη επίτευξη πολιτικών και διπλωματικών συμφωνιών που θα επιτρέψουν τον τερματισμό των εχθροπραξιών».
Την επόμενη μέρα, ο επικεφαλής της ρωσικής διαπραγματευτικής αντιπροσωπείας, ο προεδρικός σύμβουλος Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, επανέλαβε αυτή την ιδέα. Σύμφωνα με τον ίδιο, έως τα μέσα Απριλίου, η Μόσχα παρέδωσε στο Κίεβο «ένα σχέδιο συμφωνίας που συμφωνήθηκε κατά 75% από τις διαπραγματευτικές ομάδες».
«Πέρασαν δύο μήνες, αλλά μέχρι στιγμής η ουκρανική πλευρά δεν μπήκε καν στον κόπο να απαντήσει επίσημα, λέγοντάς μας προφορικά ότι διακόπτει στις διαπραγματεύσεις. Ως εκ τούτου, έχω την αίσθηση ότι η ηγεσία της Ουκρανίας δεν χρειάζεται ειρήνη», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Το Κίεβο αρνείται να διαπραγματευτεί. Όπως είπε ο Μιχαήλ Ποντόλιακ, μέλος της ουκρανικής αντιπροσωπείας, σύμβουλος της OPU, στις 14 Ιουνίου, «αν δεν υπάρξει σθεναρή απάντηση σε ένα τέτοιο κράτος [Ρωσία], δυστυχώς, δεν υπάρχει διπλωματία και πολιτική». Οι δυτικές χώρες συμμερίζονται την ουκρανική προσέγγιση – βλέπουν το καθήκον τους να υποστηρίξουν το Κίεβο με όπλα.
«Η Μόσχα προσφέρει στο Κίεβο όρους παράδοσης. Οι πραγματικές ειρηνευτικές συνομιλίες θα είναι δυνατές μόνο όταν υπάρχουν οι κατάλληλες στρατιωτικές διαθέσεις. Με βάση τις δηλώσεις της ηγεσίας της, η Ουκρανία δεν πρόκειται να προχωρήσει σε αυτό που προσφέρει τώρα η Ρωσία, – δήλωσε ο Νικολάι Τοπόρνιν, διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ευρωπαϊκού Δικαίου στο MGIMO, σε συνέντευξή του στην Izvestia. .
Η Γαλλία ανακοίνωσε την προμήθεια πρόσθετων όπλων στην Ουκρανία (έξι βάσεις πυροβολικού Caesar διαμετρήματος 155 mm) και κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ο Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι το Παρίσι και το Βερολίνο δεν θα επιβάλουν ορισμένες παραχωρήσεις στο Κίεβο.
Ο Όλαφ Σολτς, με τη σειρά του, είπε ότι η Ρωσία «δεν μπορεί να επιβάλει ειρήνη», «υπαγορεύοντας όρους στην Ουκρανία που θα είναι απαράδεκτοι τόσο για την Ουκρανία όσο και για» τις ευρωπαϊκές χώρες.
Μόνο οι αρχές και ο λαός της χώρας μπορούν να καθορίσουν το εύρος της ειρηνευτικής συμφωνίας, κατέληξε ο καγκελάριος.
Izvestia
© Βαλκανικό Περισκόπιο –Γιῶργος Ἐχέδωρος