”Αν ανατρέξει κανείς στην ιστορία, θα διαπιστώσει ότι κάθε φορά που υπήρξε μονοκράτορας στην παγκόσμια σκακιέρα, πριν καταστραφεί ο ίδιος – πράγμα που αργά ή γρήγορα θα συμβεί – είχε δημιουργήσει τεράστια προβλήματα σε ολόκληρη την υφήλιο”. Κωνσταντίνος Καραμανλής, 11ος/1989
Με εξαιρετικό ενδιαφέρον περιμένουν –όλοι οι ”ακηδεμόνευτοι” από μονολιθικά δόγματα και κατασκευασμένα είδωλα- την ομιλία του Κώστα Καραμανλή την προσεχή Τετάρτη (1η Ιουνίου, 7μ.μ.) στο Μέγαρο Μουσικής. Επειδή ακριβώς ο πρώην πρωθυπουργός δεν ανήκει στην κατηγορία εκείνων που αρέσκονται να ”κορυβαντιούν”, αλλά –ακολουθώντας την παράδοση- τοποθετείται πάντοτε με νηφαλιότητα και καθαρή σκέψη απέναντι στις ιστορικές εξελίξεις.
Είναι γεγονός ότι ο κόσμος που γνωρίζαμε ανήκει στο παρελθόν. Με την πτώση του Ανατολικού Μπλοκ, η Δύση παραδομένη στην ψευδαίσθηση του ”τέλους της ιστορίας” δεν συνειδητοποίησε τις τεκτονικές αλλαγές που θα ακολουθούσαν. Θα ήταν παράλογο βέβαια να υποθέσουμε ότι τα κέντρα εξουσίας των ΗΠΑ δεν συνειδητοποίησαν και δεν εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία για να διαμορφώσουν αυτές τις αλλαγές προς το συμφέρον τους.
Η εξάλειψη του αντίπαλου δέους –με το τέλος του ”υπαρκτού” σοσιαλισμού- δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την εξασθένιση της Κεϋνσιανής διευθέτησης. Η διεύρυνση των ανισοτήτων, η αποδυνάμωση του κράτους πρόνοιας, η απορρύθμιση των αγορών, η διεύρυνση της ανεργίας δυναμιτίζουν την κοινωνική συνοχή και υπονομεύουν την δημοκρατία και τις βασικές προϋποθέσεις της. Την ισότητα και την ελευθερία. Η ”αποθέωση” των δογμάτων των παιδιών της ”σχολής του Σικάγο” -του Milton Friedman και των μαθητών/οπαδών του- δημιούργησε και δημιουργεί δομικές ανισορροπίες σε εθνικό/κοινωνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Όμως οι ανισορροπίες δημιουργούσαν εντάσεις που οδηγούν πάντα σε συγκρούσεις.
Αποδείχθηκε ότι η παγκοσμιοποίηση και η απορρύθμιση των αγορών δεν είναι σε θέση να δημιουργήσει μια παγκόσμια κοινότητα συμφερόντων. Η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων δημιούργησε ευκαιρίες για το μεγάλο κεφάλαιο της Δύσης. Περιουσίες εκτοξεύθηκαν σε πραγματικά αδιανόητες-αστρονομικές διαστάσεις. Είναι ασύλληπτο για τον κοινό νου το γεγονός ότι δέκα (10) δυτικοί ”ολιγάρχες” κατέχουν περιουσία 1,5 τρισ. δολαρίων. Για να έχουμε μια αίσθηση του μεγέθους το ποσό αντιστοιχεί σε ετήσιο εισόδημα 15.000$ για 100 εκατομμύρια οικογένειες.
Όταν όμως τα πλεονεκτήματα που απέφεραν η μεταφορά των επιχειρήσεων σε περιοχές χαμηλού κόστους εργασίας και χαμηλής φορολογίας άρχισαν να απειλούνται και οι ”αγορές” άρχισαν να διεκδικούνται από νέους επικίνδυνους ανταγωνιστές, τότε η παγκόσμια οικονομική απορρύθμιση έπαψε να είναι επικερδής και εξελίσσεται σε δομικό παράγοντα πρόκλησης συγκρούσεων. Στη ζούγκλα, τα θηρία, οριοθετούν με τις εκκρίσεις τους την περιοχή τους προειδοποιώντας τους διεκδικητές να μείνουν μακριά. Θα μπορούσε κάποιος να ανιχνεύσει αντίστοιχες οριοθετήσεις και στα πλαίσια των ”συμμαχιών” αλλά και στις διεθνείς σχέσεις γενικότερα.
Η Ευρώπη αποτέλεσε το επίκεντρο των συγκρούσεων του 20ου αιώνα. Σήμερα βρίσκεται στο κέντρο της δίνης των μεγάλων αλλαγών κινδυνεύοντας να αποτελέσει θύμα τους. Το μέλλον της Ελλάδας εξαρτάται απόλυτα από τις εξελίξεις. Η, απόλυτα επίκαιρη ομιλία, Καραμανλή είναι βέβαιο ότι θα χαρακτηρίζεται από αντικειμενική παράθεση επιχειρημάτων. Και, όπως πάντα, απέχοντας από φόβο και πάθος.
Αντωνάκος Αντώνης
27-05-2022
http://www.antonakos.edu.gr