Πριν από 30 χρόνια στη «Σημερινή» και τέσσερα στην «Κερυνειώτικη Ηχώ»
«Κερυνειώτικη Ηχώ»
Το 2018, η μηνιαία «Κερυνειώτικη Ηχώ» στις 27 Απριλίου, στα «Μικρά ΠΟΛΙΤΙΚΑ με τον ΣΚΙ», κάτω από τον υπότιτλο «Του ευγενούς και του παράφρονος» έγραψε:
«Οι Βρετανοί τους δικούς τους ανθρώπους τους φροντίζουν ιδιαίτερα. Για παράδειγμα, εξακολουθούν να κρατούν ερμητικά κλειστούς (declassified) από τους ερευνητές τους φακέλους του αγώνα της ΕΟΚΑ που αφορούν τους Ε/κ συνεργάτες τους. Και δεν αναφερόμαστε στους κουκουλοφόρους καταδότες, διότι, όσοι από αυτούς δεν εκτελέστηκαν από την ΕΟΚΑ, πακεταρίστηκαν μετά τον αγώνα για το Λονδίνο, για να εμπλουτίσουν… τον υπόκοσμο της πάλαι ποτέ ‘Μεγάλης Βρετανίας’. Η αναφορά γίνεται για τους μειοδότες της τότε μεγαλοαστικής τάξης, πολιτικούς και πλουτοκράτες, οι οποίοι, είτε είναι ακόμα εν ζωή είτε οι απόγονοί τους είναι μεγάλα ονόματα του πολιτικού κατεστημένου, το οποίο εμβολιάζουν υπέρ των βρετανικών συμφερόντων (π.χ. η «κυριαρχία» των Βάσεων)».
Επεκτάθηκα τότε στο θέμα με το κείμενό μου «Βρετανική προστασία προς τους ‘δικούς’ τους ανθρώπους…» Κ.Η., 31 Μαΐου 2018, τεύχος 157, (1η σελίδα και 7) με αντίγραφο βρετανικού εγγράφου. Το παραθέτω για ευρύτερη ενημέρωση.
«Βουλή των Κοινοτήτων»
Το θέμα της ασφάλειας των πληροφοριοδοτών «προδοτών» το 1959, πριν από την Ανεξαρτησία, είχε γίνει θέμα και στη Βουλή των Κοινοτήτων. Στις 4 Ιουνίου 1959, στα πρακτικά της Βουλής κάτω από τον τίτλο «Cypriots (Protective Custody)», ο βουλευτής G. Jeger (Εργατικός, απεβίωσε 6.1.71) ρώτησε τον Υπουργό Αποικιών πόσοι Κύπριοι ακόμα βρίσκονταν υπό προστατευτική υπο-κράτηση και ποιες οι ενέργειες για την ασφάλειά τους…
Απάντηση από τον τότε Υπουργό J. Amery : «Δεν θα ήταν προς το δημόσιο συμφέρον ασφάλειας στην Κύπρο ή γι’ αυτούς που τους δόθηκε προστασία να δοθεί αυτή η πληροφορία».
Ο βουλευτής G. Jeger στη συνέχεια αναφέρθηκε στη δολοφονία του Ζαχαρία Καραφωτία (Ζαχαρία Λουκαΐδη – βρίσκουμε ότι είχε δύο επίθετα), ο οποίος δολοφονήθηκε στις 11 Μαΐου 1959 και ρώτησε ποια μέτρα λαμβάνονταν, ούτως ώστε να παρεχόταν στους ανθρώπους αυτούς η διευκόλυνση προστασίας και μεταφοράς σε άλλη χώρα, π.χ. στη Βρετανία.
J. Amery: «Μετά τη δολοφονία της αδελφής του, τον Ιούλιο του 1956, δόθηκε στο Ζαχαρία Λουκαΐδη αστυνομική προστασία. Δολοφονήθηκε άγρια στις 11 Μαΐου καθώς επέστρεψε στο χωριό του με δική του απόφαση, αφού αφέθηκε ελεύθερος από την προστατευτική του κράτηση».
Άλλος βουλευτής (Mr. Wall – Συντηρητικός, απεβίωσε 15.3.98), επενέβη και είπε ότι «αυτού του τύπου τα γεγονότα δίνουν την εντύπωση ότι δεν αξίζει ένας να είναι πιστός σ’ αυτήν τη χώρα (Ηνωμένο Βασίλειο)», και κάλεσε την κυβέρνηση να κάνει σίγουρον ότι οι άνθρωποι στην Κύπρο που έμειναν πιστοί σ’ αυτούς θα προστατεύονταν από τέτοιες αγριότητες. Και ο κ. Amery απάντησε πως είχαν γίνει δύο συλλήψεις και δύο άνδρες κατηγορήθηκαν για τον φόνο. Και όταν ακόμα ένας βουλευτής (Mr. Biggs-Davison, Συντηρητικός, απεβίωσε 17.9.88) πρόσθεσε ότι ήταν επόμενο ότι αυτός ο άνθρωπος θα ήταν στόχος εκδίκησης από την ΕΟΚΑ και έπρεπε να είχε προστατευθεί, ο κ. Amery απάντησε πως «ήταν δική του επιθυμία, πιστεύοντας όταν θα ήταν ασφαλής γυρίζοντας στο χωριό του».
(O Συντηρητικός Julian Amery το 1959 υπηρετούσε ως Υφυπουργός στο Γραφείο Αποικιών, στη συνέχεια υπηρέτησε και σε άλλες θέσεις, απεβίωσε 3.9.96. Ήταν γαμβρός του Πρωθυπουργού Harold MacMillan, και, κατά τη διάρκεια του 1959-60 και πριν από την Ανεξαρτησία, διεξήγαγε εκ μέρους του Ηνωμένου Βασιλείου τις διαπραγματεύσεις των εκκρεμών θεμάτων που απέρρεαν από τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου και εξελίχθηκε σε ένθερμο υποστηρικτή των τουρκικών συμφερόντων.)
Sir Hugh Foot
Για να καταλάβει ο αναγνώστης πώς λειτουργεί το Βρετανικό Κοινοβούλιο, θα πρέπει να έχει υπόψη του ότι οι βουλευτές καταθέτουν τις ερωτήσεις τους, είτε αυτές είναι προφορικές είτε γραπτές, πριν μέρες και όχι αυθόρμητα την ίδια μέρα που τις κάνουν από το βήμα της Βουλής και παίρνουν τις απαντήσεις τους. Γι’ αυτό, το Γραφείο Αποικιών, αφού έλαβε τις σχετικές ερωτήσεις, ζήτησε από τον Κυβερνήτη Sir Hugh Foot (πέθανε 5.9.90) γνώμη ως προς το πώς να απαντηθούν οι ερωτήσεις. Ο Κυβερνήτης, με τηλεγράφημά του 31.5.1959, έγραψε:
«Εισηγούμαι η απάντηση θα πρέπει να είναι ότι, το να δοθεί η πληροφορία που ζητείται, δεν θα είναι προς το συμφέρον της δημόσιας ασφάλειας ή προς το συμφέρον εκείνων στους οποίους δόθηκε προστασία. Προς πληροφορία σας, μόνο δύο Κύπριοι βρίσκονται υπό προστατευτική υπο-κράτηση.
»Όπως γνωρίζετε, έχουμε στείλει έναν αριθμό από εκείνους που κινδυνεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και τους δώσαμε ό,τι χρειάζονται για να εγκατασταθούν εκεί με τις οικογένειές τους, αλλά είμαστε προσεκτικοί να μη δώσουμε αχρείαστη δημοσιότητα γι’ αυτήν την ενέργεια.
»Όσον αφορά τον Ζαχαρία Λουκαΐδη, γνωρίζετε ότι τα αδέλφια του έχουν σταλεί στην Αγγλία. Είχαν γίνει έντονες συστάσεις στον ίδιο να μην επιστρέψει στο σπίτι του, αλλά ο ίδιος δέχθηκε τις διαβεβαιώσεις του ιερέα του χωριού και ορισμένων συγχωριανών του ότι είναι ασφαλής να το κάνει. Του δόθηκε περαιτέρω προειδοποίηση από την Αστυνομία την ημέρα της επιστροφής του, αλλά ο ίδιος επέμενε να επιστρέψει».
Οι φάκελοι και η προστασία
Όντως, οι Βρετανοί προστατεύουν τους «δικούς» τους ανθρώπους και εκείνους που τους βοήθησαν ή βοηθούν με τον τρόπο τους εντός της κυπριακής πολιτικής και κοινωνικής ζωής στην Κύπρο. Γι’ αυτό κρατούν κλειστούς συγκεκριμένους φακέλους, στους οποίους υπάρχουν αναφορές ενεργειών ενόσω οι άνθρωποι αυτοί βρίσκονται εν ζωή. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι μια πολύ σημαντική «άκρως απόρρητη» συνέντευξη που πήραν από Έλληνα πολιτικό της Κύπρου στις 19.7.1974, η οποία έπρεπε υπό κανονικές συνθήκες να είχε αποδεσμευθεί όταν αποδεσμεύθηκαν τα έγγραφα για το 1974. Και, όμως, κρατήθηκε δεσμευμένη και αποδεσμεύθηκε, συγκριτικά πρόσφατα, ένα χρόνο μετά τον θάνατό του…
Αστυνομικός έξω από σπίτι – προσωπική μαρτυρία
Όταν εγκαταστάθηκα στο Λονδίνο το 1971 και επισκεπτόμουν συγγενείς στην περιοχή Holloway, μου έκανε εντύπωση που έξω από συγκεκριμένο σπίτι, περνώντας με το λεωφορείο, πάντα έβλεπα έναν αστυνομικό. Οπόταν ρώτησα μια μέρα, αν ήταν το σπίτι κάποιου πολιτικού. Η απάντηση: «Όχι, όχι, δεν είναι πολιτικού, είναι δικού μας από την Κύπρο με την οικογένειά του, από τους προδότες που έφεραν εδώ πριν από την Ανεξαρτησία και του προσφέρουν προστασία. Ο αστυνομικός είναι έξω από το σπίτι του για χρόνια…».
Δεν γνωρίζω πόσοι είχαν παρόμοια προστασία (με αστυνομικό) εκείνα τα χρόνια, αλλά η παρουσία αστυνομικού υπογραμμίζει και πόσο βοηθητικός υπήρξε εμφαντικά προς αυτούς κατά τον αγώνα της ΕΟΚΑ ο εν λόγω προστατευόμενος…
Πρακτικά της Βουλής των Κοινοτήτων 4.6.1959
Zacharias Karafotias
HC Deb 04 June 1959 vol 606 cc355-6355
24. Mr. Wall -asked the Secretary of State for the Colonies if he will make a 356statement about the murder in Cyprus of Zacharias Karafotias.
25. Mr. Biggs-Davison – asked the Secretary of State for the Colonies to what extent police protection was given to Zacharias Karafotias, lately murdered in Cyprus, and his relatives.
Mr. J. Amery – Since the murder of his sister in July, 1956, Zacharias Loucaides had been afforded police protection. He was brutally murdered on 11th May on his return to his village after being released at his own wish from protective custody.
Mr. Wall – Does my hon. Friend agree that this type of incident gives the idea that it does not pay to be a friend of and loyal to this country? Will my hon. Friend do everything he can to ensure that the people in Cyprus who have remained loyal to us are protected from outrages of this kind?
Mr. Amery – Yes. Two arrests have been made, and two men have been charged with murder.
Mr. Biggs-Davison – Was not it almost inevitable that this man should be the object of attempted E.O.K.A. vengeance? Should not he have been either given satisfactory police protection or removed to a place of safety?
Mr. Amery – It was at his own wish, and in the belief that he would be safe, that he returned to his village.
Cypriots (Protective Custody)
36. Mr. G. Jeger – asked the Secretary of State for the Colonies how many Cypriots are still in protective custody; and what action is taken to ensure their safety when they are released.
Mr. J. Amery – It would not be in the interests of public security in Cyprus or of those who have been given protection to give this information.
Mr. Jeger – While fully understanding that, may I ask the hon. Gentleman whether he will ensure that measures to prevent any recurrence of the scandalous murder that was referred to in previous Questions are taken when other detainees are released and that they are given the opportunity, if they so desire, of emigrating to another country, even to Britain?
Mr. Amery – Yes, Sir. All steps will be taken to give protection to those who would be in danger…