«Οι Αζόφ είναι αυτοί που είναι, αλλά πολεμάνε για την πατρίδα». Με αυτά τα λόγια ο Ουκρανός πρόεδρος επιχείρησε ένα πρώτης τάξεως «ξέπλυμα» των νεοναζιστικών θέσεων του Τάγματος του Αζόφ σε τηλεοπτική μετάδοση.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε συνέντευξη που παραχώρησε πρόσφατα στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο FOX News, έδειξε πως είναι διατεθειμένος να αναγνωρίσει τη χρησιμότητα του νεοναζιστικού τάγματος σε καιρούς ταραγμένους, με απώτερο στόχο την επιστροφή σε μια ιδιότυπη «φόρμα», δήθεν αστικής δημοκρατίας, κομμένης και ραμμένης στα μέτρα της Δύσης.
Το Τάγμα Αζόφ δεν είναι… χθεσινό. Εχει ιστορία που στην Ουκρανία μετράει χρόνια, αν και η επίσημη πρώτη εμφάνισή τους ως οργανωμένο τάγμα τοποθετείται στο 2014. Το Τάγμα Αζόφ είναι μια ακροδεξιά, εθελοντική στρατιωτική μονάδα πεζικού, της οποίας τα μέλη είναι υπερεθνικιστές, ασπάζονται νεοναζιστικές ιδέες και τρέφουν όλοι μαζί τα οράματά τους περί υπεροχής της άριας φυλής.
Εχοντας βγει από τα σπλάχνα της εφάμιλλης ιδεολογίας ομάδας Patriot of Ukraine (Πατριώτες της Ουκρανίας, που ιδρύθηκε το 2005) και της νεοναζιστικής SNA (Εθνικοσοσιαλιστικός σύνδεσμος, που ιδρύθηκε το 2008), οι Αζόφ δεν θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε τίποτα λιγότερο. Και οι δύο ομάδες μοιράζονταν τα ίδια νεοναζιστικά ιδεώδη και σύμβολα, ενώ κύρια απασχόλησή τους -εκείνες τις πιο «ήσυχες» μέρες- ήταν να επιτίθενται σε όποιον δεν συμφωνεί με τις απόψεις τους.
Τούς χρηματοδότησαν επειδή ο ουκρανικός στρατός είναι αδύναμος
Επικεφαλής της μονάδας ήταν ο Αντρέι Μπιλιέτσκι, ο οποίος υπηρέτησε ως αρχηγός τόσο του Patriot of Ukraine όσο και του SNA. Το 2010 ο Μπιλέτσκι είπε ότι ο εθνικός σκοπός της Ουκρανίας ήταν «να οδηγήσει τις λευκές φυλές του κόσμου σε μια τελική σταυροφορία… εναντίον των κατώτερων φυλών». Και αν η άποψη αυτή σέρνει τη δυσωδία των χιτλερικών εξαγγελιών, το Κίεβο δεν φάνηκε να ανησυχεί. Τουναντίον, με κυβερνητική απόφαση το Yπουργείο Εσωτερικών, το 2014, χρηματοδότησε το τάγμα με τη δικαιολογία πως ο ουκρανικός στρατός είναι αδύναμος.
Χρήμα στην οργάνωση έριξαν και οι κεφαλαιοκράτες, η ουκρανική -κι όχι μόνο- ολιγαρχία, που ήθελε με κάθε μέσο να περάσει την ατζέντα της. Και κάπως έτσι το τάγμα πέρασε στην «κανονικοποίηση», κάνοντας φιλότιμες προσπάθειες να αποποιηθεί τη ναζιστική μήτρα του, αν και τα σύμβολα του ναζισμού, όπως η σβάστικα, ήταν και είναι διάσπαρτα στις στολές και στα σώματα των μελών.
Σε άλλα νέα, οι καταδίκες δεν λείπουν από το πλούσιο βιογραφικό της οργάνωσης. Έκθεση του 2016 από το γραφείο των Ηνωμένων Εθνών της Ύπατης Αρμοστείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κατηγόρησε το Αζόφ για παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Στην έκθεση περιγράφονται περιστατικά (Νοέμβριος 2015 – Φεβρουάριος 2016) που το τάγμα είχε καταλάβει κτίρια για την εγκατάστασή των επιχειρήσεών του, αφού εκδίωξε με τη βία τους κατοίκους και επιτέθηκε σε αμάχους, ενώ βίασε και βασάνισε κρατουμένους από την περιοχή του Ντονμπάς.