Μπάμπης Παπασπύρος
Με τις ψήφους της Νέας Δημοκρατίας, του Κινήματος Αλλαγής και της Ελληνικής Λύσης υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο για την αμυντική θωράκιση της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία δήλωσε «παρών» ενώ το νομοσχέδιο καταψήφισαν το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25.
Το νομοσχέδιο αφορά τις νέες συμβάσεις των εξοπλιστικών προγραμμάτων και συγκεκριμένα την προμήθεια των 3+1 γαλλικών φρεγατών Belharra, έξι επιπλέον γαλλικών μαχητικών Rafale και 44 τορπιλών για τα υποβρύχια.
Τονίζουμε ότι…
Συμβασιοποιημένες δεσμεύσεις ή προβλέψεις, για βιομηχανικές επιστροφές και συμμετοχή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, στις ανωτέρω συμβάσεις ύψους 4,2 δισ. ευρώ δεν υπήρχαν
Ας δούμε όμως τι ισχύει και τι προβλέπεται στην Ολλανδία σχετικά με το καθεστώς των βιομηχανικών συμμετοχών σε αμυντικούς εξοπλισμούς…
Σύμφωνα με το ισχύον Defence Industry Strategy (DIS) της Ολλανδίας προβλέπονται και ισχύουν τα εξής:
Κάθε προμήθεια πρέπει να εξετάζεται (κατά περίπτωση) ως προς το εάν έχει άμεση σύνδεση, με συγκεκριμένα καθορισμένο ουσιώδες συμφέρον ασφάλειας και ποια διαδικασία είναι η καταλληλότερη. Ως μέρος αυτού, θα ληφθούν υπόψη οι απαιτήσεις και οι προϋποθέσεις που μπορούν και πρέπει να συνδέονται με την ανάθεση της σύμβασης ενόψει του ουσιαστικού συμφέροντος ασφάλειας. Σε περίπτωση που η νομοθεσία περί προμηθειών παρέχει ανεπαρκείς δυνατότητες για την προστασία των βασικών συμφερόντων ασφαλείας, μπορεί να γίνει επίκληση του άρθρου 346 της ΣΛΕΕ (Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Επιπλέον η επίκληση στο άρθρο 346 δεν αποκλείει μια μορφή υποβολής προσφορών, αλλά απαιτεί ισχυρά κίνητρα, που συνδέονται με το ουσιώδες συμφέρον ασφαλείας και το ερώτημα γιατί οι διαδικασίες και οι ειδικές διατάξεις του νόμου προμηθειών δεν προσφέρουν επαρκή εγγύηση για την προστασία των ζωτικών συμφερόντων ασφαλείας.
Τέλος, για κάθε προμήθεια άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ, θα γίνεται αξιολόγηση να διευκρινισθεί ότι η βιομηχανική συμμετοχή σε συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη, είναι μια δυνατότητα και θα μπορούσε έτσι συμβάλλει στα βασικά συμφέροντα ασφάλειας, όπως προσδιορίζονται σε αυτή τη στρατηγική
Για την Ολλανδία, μια μεσαίου μεγέθους χώρα, άμεσες σχέσεις με μεγάλες αμυντικές εταιρείες είναι απαραίτητες για την απόκτηση, ανάπτυξη και διατήρηση της γνώσης και τεχνολογικές ικανότητες και για την απόκτηση επαρκούς εμπειρίας στην ανάπτυξη, κατασκευή και συντήρηση οπλικών συστημάτων. Αυτές οι σχέσεις είναι επίσης απαραίτητες για να διασφαλιστεί ότι οι Κάτω Χώρες μπορούν συνεχίζουν να συμμορφώνονται με τα στρατιωτικά πρότυπα υπερσύγχρονων αμυντικών συστημάτων. Ενώ οι μεγάλες ολλανδικές αμυντικές εταιρείες έχουν καλή διεθνή θέση, αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι ολλανδικές εταιρείες συμμετέχουν δομικά και διαρκώς στη διεθνή ανάπτυξη, παραγωγή και αλυσίδες συντήρησης αμυντικού υλικού.
Η βιομηχανική συμμετοχή μπορεί να υλοποιηθεί – με τη δέουσα προσοχή για το άρθρο 346 της ΣΛΕΕ – να αποκτήσει, να διατηρήσει και να αναπτύξει περαιτέρω τεχνολογικές δυνατότητες. Η βιομηχανική συμμετοχή ενθαρρύνει, πρώτον, τη βιώσιμη συνεργασία μεταξύ ξένων κατασκευαστών (OEM) και εταιρειών εγκατεστημένων στην Ολλανδία· Δεύτερον, πρόσβαση σε σχετικά και νέα τεχνολογίες, γνώση και εμπειρία και τρίτον, το άνοιγμα, βάσει ανταγωνιστικών συνθηκών, τις σε μεγάλο βαθμό κλειστές διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού. Μόνο μέσω των ΟΕΜ που συμμετέχουν σε (διεθνείς) αλυσίδες εφοδιασμού, μπορούν να αποκτηθούν οι απαραίτητες (τεχνολογικές) γνώσεις και πείρα, για να είναι σε θέση οι Κάτω Χώρες να εγγυώνται την επιχειρησιακή ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεων στο μέλλον, στο επίπεδο που είναι απαραίτητο να προστατεύσει τα βασικά συμφέροντα ασφαλείας.
Η διαδικασία υποβολής προσφορών αφενός και η πρόσκληση για βιομηχανική συμμετοχή αφετέρου θα πρέπει να είναι θεωρούνται ως δύο ξεχωριστές διαδικασίες. Ο νόμος περί δημοσίων συμβάσεων σε σχέση με την άμυνα και την ασφάλεια (ADV) ισχύει σχεδόν πάντα για την προμήθεια στρατιωτικού υλικού, εκτός εάν η βάσιμη επίκληση του άρθρου 346 ΣΛΕΕ είναι απαραίτητη για τη σχετική σύμβαση. Σε περίπτωση που το ΥΠΑΜ σχεδιάζει να ξεκινήσει διαγωνιστική διαδικασία για υλικό, θα γίνει αξιολόγηση κατά περίπτωση από το Υπουργείο Οικονομίας και Κλιματικής Πολιτικής σε συνεννόηση με το ΥΠΑΜ, ως προς το εάν και σε ποιο βαθμό η βιομηχανική συμμετοχή από προτεινόμενο μέρος, με την επίκληση του 346 της ΣΛΕΕ, μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση των γνώσεων, των ικανοτήτων και της εμπειρίας της ολλανδικής βιομηχανίας που είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας.
Για κάθε διαγωνιστική διαδικασία που μπορεί να συμβάλει η βιομηχανική συμμετοχή, το επίπεδο που μπορεί να είναι αναμένεται θα καθοριστεί ως προς την ενίσχυση των περιοχών που είναι απαραίτητες για την εθνική συμφέρον ασφαλείας, τις δυνατότητες του προμηθευτή, τις δυνατότητες της ολλανδικής άμυνας και αμυντικής βιομηχανίας και τη διάρκεια της σύμβασης.
Τα τελευταία λίγα χρόνια, εξασφαλίσθηκαν κατά μέσο όρο 300 εκατ. ευρώ σε βιομηχανική συμμετοχή εκ των οποίων το 55-70% κατευθύνθηκε σε ΜΜΕ. Αρκετές εκατοντάδες συμβάσεις συνάπτονται κάθε χρόνο.