«Γονατίζει» η πραγματική οικονομία από τη νέα ανατιμητική κούρσα, που είναι σε πλήρη εξέλιξη σε όλους τους τομείς της οικονομίας και θα φανεί σε όλη της την έκταση από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου, περίοδος που θα έχουν εξαντληθεί οι προμήθειες των γιορτών και τα αποθέματα που είχαν στοκάρει τα σούπερ μάρκετ για τις γιορτές.
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επαγγελματίες παραδοσιακών ζαχαροπλαστείων και patisserie, αφού ήδη πέρασαν οι αυξήσεις σε πρώτες ύλες και είδη συσκευασίας. Μέχρι και τα ταψάκια για τον μπακλαβά και το γαλακτομπούρεκο έχουν πλέον τριπλάσια τιμή, λόγω των ανατιμήσεων του αλουμινίου. Οι προμηθευτές τα χρεώνουν πλέον σε τιμές που φτάνουν και το ένα ευρώ. Την ίδια στιγμή, τα κόστη ανεβαίνουν και με τις ανατιμήσεις σε αλεύρι, γάλα, βούτυρο και εξειδικευμένες πρώτες ύλες, τις οποίες χρησιμοποιούν pastry chefs και επαγγελματίες του κλάδου που θέλουν να κρατούν ψηλά τον πήχη σε υλικά και συνταγές.
Επίσης, στον κλάδο των ανελκυστήρων, με τα εκατομμύρια των ιδιοκτητών να ενημερώνονται από τις εταιρίες ότι επιβαρύνονται οι μηνιαίες συντηρήσεις για το 2022 τουλάχιστον κατά 2 ευρώ, μετά τις μεγάλες ανατιμήσεις του 2022 που φέρνει η αύξηση 38% της τιμής του χάλυβα, 19% του χαλκού και 17% των καυσίμων.
Γαλακτοκομικά, ζυμαρικά, άλευρα, έλαια, κρέατα, κατεψυγμένα προϊόντα, μπίρες, σνακ,
όσπρια, σαρακοστιανά κ.ά. βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των ανατιμήσεων που θα
διαπιστώσουν από αύριο τα ελληνικά νοικοκυριά.
10%-15% μεσοσταθμικά
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς, οι τιμές των τροφίμων και άλλων βασικών
προϊόντων, όπως τα είδη προσωπικής υγιεινής, θα αυξηθούν μεσοσταθμικά γύρω στο 10%- 15% τους επόμενους μήνες – ποσοστιαία αύξηση πολλαπλάσια από τις ανατιμήσεις που έχουν περάσει μέχρι σήμερα στο σύνολο των προϊόντων.
Aυτό ίσως οδηγήσει κάποια προϊόντα, όπως η φέτα, να φύγουν τελείως από το τραπέζι,
καθώς η τιμή έχει «ξεφύγει». Η φέτα όμως δεν είναι το μοναδικό προϊόν που η τιμή του
έχει «πετάξει» ακόμη και στα 17 ευρώ το κιλό, λόγω έλλειψης στην πρώτη ύλη και
αύξησης στην τιμή παραγωγού. Σε όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα οι αυξήσεις που
έχουν περάσει και αυτές που έρχονται, με βάση τους νέους τιμοκαταλόγους, ξεπερνούν
το 10%. Η λίστα των προϊόντων, οι τιμές των οποίων έχουν αυξηθεί ήδη πάνω από 5% και
αναμένεται να αυξηθούν ακόμη περισσότερο μέσα στις επόμενες ημέρες, δεν περιορίζεται
μόνο στα γαλακτοκομικά – τυροκομικά προϊόντα.
Αλευρα, ζυμαρικά, αναψυκτικά, μπίρες, κατεψυγμένα, κρέας, πουλερικά, αλλά και τα
σαρακοστιανά είδη, όπως, π.χ., το χταπόδι που εισάγεται, παίρνουν σειρά για νέο γύρο
ανατιμήσεων. Ειδικά στα σαρακοστιανά, και συγκεκριμένα στο χταπόδι, οι ποσότητες που
θα εισαχθούν θα είναι περιορισμένες και οι τιμές όπου θα φτάσει το προϊόν στο ράφι ίσως
είναι απαγορευτικές.
Υποχώρησαν οι πωλήσεις
Οι υψηλότερες τιμές -και όχι μόνο του σούπερ μάρκετ, αλλά και των πάγιων ανελαστικών
δαπανών, όπως οι λογαριασμοί των παρόχων ενέργειας- ασκούν πίεση στους προϋπολογισμούς πολλών καταναλωτών, αναγκάζοντάς τους να αλλάξουν τον τρόπο με
τον οποίο ψώνιζαν μέχρι χθες. Στρέφονται λοιπόν σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας -το
μερίδιό τους έχει αυξηθεί από 22,4% τον Ιούλιο στο 23,2% τον Οκτώβριο-, στην αναζήτηση φθηνότερων προϊόντων άλλης μάρκας και στον περιορισμό των αγορών.
Κάτι που φάνηκε ήδη στο ταμείο των σούπερ μάρκετ τον Νοέμβριο, όπου οι πωλήσεις
υποχώρησαν άνω του 5,5% σε αξία και 8,5% σε όγκο. Aυτό αποτελεί τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο για τα επιτελεία των σούπερ μάρκετ και των προμηθευτών. Γιατί γνωρίζουν, με βάση τις έρευνες που έχουν στα χέρια τους, πως ένας στους δύο καταναλωτές είναι διατεθειμένος να αλλάξει μάρκα, εάν αυτή που επέλεγε ακριβύνει, τέσσερις στους 10 θα αγοράσουν ό,τι βρίσκεται σε προσφορά ανεξαρτήτως μάρκας και θα αναζητήσουν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Και αυτό θα «χτυπήσει» όχι μόνο στον τζίρο και τον όγκο πωλήσεών τους, αλλά και στην τελική γραμμή.
Κρέας και αέριο
Η αρχή των αυξήσεων στο κρέας ξεκίνησε με τις ισχυρές αυξήσεις στις τιμές των
δημητριακών από τον Ιούλιο έως και τον Σεπτέμβριο του 2021, σε επίπεδα από 30% έως 50%, όπου το κόστος το επωμίστηκαν οι κτηνοτρόφοι. Ακολούθησαν ένα ακόμα κύμα
αυξήσεων που σχετίζεται με την ενέργεια και ανατιμήσεις άνω του 200%, γεγονός που
αυξάνει το ψυκτικό κόστος στο τριπλάσιο και το τετραπλάσιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι,
προ αύξησης του κόστους ενέργειας, το ψυκτικό κόστος ήταν 0,02 ευρώ ανά κιλό και
τώρα είναι στο 0,055 ευρώ ανά κιλό.
Από την άλλη, το φυσικό αέριο και το ρεύμα έχουν πάρει την ανιούσα. Το τελειωτικό
χτύπημα ήρθε όταν φτάσαμε στο σημείο όπου όλες οι πρώτες ύλες σε υλικά συσκευασίας
αυξήθηκαν κατά 50%-60% και σε ορισμένες περιπτώσεις πάνω από 100%.
Οι κρυφές ανατιμήσεις και τα όσπρια
Βέβαια, εκτός από τις φανερές ανατιμήσεις υπάρχουν και οι κρυφές, δηλαδή μέσω του
περιορισμού των προσφορών ή της μείωσης των συσκευασιών. Ηδη, τους τελευταίες μήνες
έχουν μειωθεί οι προωθητικές ενέργειες. Ενώ το πρώτο τετράμηνο του 2021 το 62,2% των επώνυμων ταχυκίνητων προϊόντων διατέθηκε σε προσφορά, το ποσοστό αυτό υποχώρησε τον Ιούνιο στο 44,1%, για να πέσει στο 35,2% τον περασμένο Οκτώβριο (στοιχεία Nielsen IQ).
Τα όσπρια και το ρύζι έχουν λάβει αυξήσεις οι οποίες ανέρχονται μεσοσταθμικά στα επίπεδα
του 4%-5%, καλύπτοντας μόνο ένα μικρό μέρος του συνολικού λειτουργικού και παραγωγικού κόστους, ήτοι κάτω του 50% εκ του συνολικού κόστους, που απορρέει από
παράγοντες όπως οι πρώτες ύλες, τα υλικά συσκευασίας, η ενέργεια και οι μεταφορές. Οι
σημαντικότερες αυξήσεις που ξεκίνησαν ήδη αποδίδονται στο γεγονός ότι πολλές βιομηχανικές επιχειρήσεις στον κλάδο των οσπρίων διατηρούσαν αποθέματα πρώτων και δεύτερων υλών που είχαν αγοράσει με τιμές προ της διεθνούς πληθωριστικής κρίσης.