Γράφει ο Γιώργος Βενετσάνος
Σήμερα θα ήθελα να θυμηθούμε τις καλές ημέρες των ελληνικών επιχειρήσεων, που βοήθησαν τον εαυτό τους αλλά και την Ελλάδα και να δούμε πως μπορεί να επιτευχθεί η περιβόητη ανάπτυξη, σαφώς όμως όχι με δούλους και αφέντες, αλλά με άτομα που αγαπούν και σέβονται την επιχείρηση που εργάζονται, τέτοια παραδείγματα είχαμε στην χώρα μας. Ας πάρουμε όμως την περίπτωση της ΙΖΟΛΑ, που ήταν η μεγαλύτερη ελληνική βιομηχανία κατασκευής ηλεκτρικών οικιακών συσκευών. Ποια ήταν όμως αυτή η εταιρεία; Ας δούμε το ιστορικό της.
Η ΙΖΟΛΑ ΑΒΕ ιδρύθηκε από Μικρασιάτες το 1930, ως εταιρία που κατασκεύαζε σιδηροσωλήνες. Το 1934, γίνεται μέτοχος στην εταιρεία ο Παναγιώτης Δράκος με ποσοστό 20%. Μεσολαβεί ο πόλεμος, η κατοχή και η επίταξη της ΙΖΟΛΑ από τις δυνάμεις κατοχής, πρώτα για τις πολεμικές ανάγκες αεροπορία τους και κατόπιν και ως συνεργείο αυτοκινήτων. Ενός κακού μύρια έπονται, με την απελευθέρωση ακολουθεί και μια δεύτερη επίταξη, αυτή την φορά από τους Άγγλους, που διαρκεί έως το 1946. Η εταιρεία σταδιακά καταφέρνει να ξεπεράσει τις δυσκολίες και το 1949 αποκτά ξανά τους παραγωγικούς ρυθμούς, που είχε πριν τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.
Η επιχείρηση όμως τώρα αρχίζει να χωλαίνει οικονομικά, μια δυσκολία που χειροτερεύει μιας και δεν κατορθώνει να πάρει δάνειο μέσα στα πλαίσια του «σχεδίου Μάρσαλ». Εδώ όμως καθοριστική θα είναι η κίνηση του Παναγιώτη Δράκου, ο οποίος όντας διορατικό άτομο κατορθώνει να προβλέψει προς τα που θα κινηθεί η αγορά και στρέφει την ΙΖΟΛΑ στην κατασκευή ηλεκτρικών συσκευών, εγκαταλείποντας οριστικά την σωληνουργία.
Αυτό του έδωσε την δυνατότητα να εξασφαλίσει και το δάνειο των 660.000 δολαρίων που ζητούσε με επιμονή, μιας και του ήταν απαραίτητο να αναστήσει πλήρως την ΙΖΟΛΑ. Επικουρικά σε αυτά τα χρήματα, θα προστεθούν άλλα 300.000 δολάρια τα οποία θα προέλθουν από την συμμετοχή των μετόχων. Τώρα πλέον η ΙΖΟΛΑ όχι μόνο θα επιστρέψει δυναμικά, αλλά στις επόμενες τρεις δεκαετίες, κυριαρχεί στην κατασκευή και πώληση ηλεκτρικών συσκευών.
Το εργοστάσιο της στην Καλλιθέα ξεκινά το 1951, με ένα ανθρώπινο δυναμικό 300 εργαζομένων και κερδίζει την ελληνική αγορά, ενώ τα προϊόντα της μπαίνουν σε όλα σχεδόν τα Ελληνικά νοικοκυριά.
• 1951 παρουσιάζει την πρώτη ηλεκτρική κουζίνα – αμερικανικού τύπου.
• 1952 λανσάρει το πρώτο ψυγείο ελληνικής κατασκευής.
• 1953 φτιάχνει θερμοσίφωνα, ηλεκτρική κουζίνα -ευρωπαϊκού τύπου και θερμάστρα πετρελαίου.
• 1968 μπαίνει στην ηλεκτρονική εποχή, κατασκευάζοντας την πρώτη τηλεόραση ελληνικής κατασκευής.
• Η ΙΖΟΛΑ τελικά φτάνει να κατασκευάζει δύο τύπους ψυγείων, οκτώ τύπους κουζινών, τρία μεγέθη θερμοσιφώνων, θερμάστρες, καλοριφέρ, λουτρά, νιπτήρες.
Απασχολούσε περισσότερους από 2.500 εργαζομένους, ενώ η ετήσια παραγωγή της έφτανε στις 800.000 συσκευές ετησίως. Μάλιστα την χρονική περίοδο από το 1950 μέχρι και το 1970, η φήμη της εταιρείας πλέον έχει υπερπηδήσει τα ελληνικά σύνορα και πετυχαίνει εξαγωγές των ειδών της, εξάγοντας το 1/3 από την συνολική παραγωγή. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η ΙΖΟΛΑ είχε κατακτήσει το καθόλου ευκαταφρόνητο μερίδιο αγοράς, που ανερχόντανε στο 48%, ανεβάζοντας έτσι την εταιρεία στην πρώτη θέση στις πωλήσεις ηλεκτρικών συσκευών.
Όλα αυτά είναι σημαντικά, αλλά πίσω από αυτήν την επιτυχία κρύβεται ο παράγοντας άνθρωπος, που οι ιδιοκτήτες της ΙΖΟΛΑ φρόντισαν να τον ενισχύσουν. Η όλη τους συμπεριφορά προς τους εργαζόμενους τους, αποτελεί φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση. Τους έδωσαν το λόγο στα συμβούλια, τους πρόσφεραν συμμετοχή στα κέρδη, και φρόντιζαν για την επιμόρφωσή τους, με επαναλαμβανόμενα σεμινάρια. Το 1953 προβαίνουν σε μια ακόμη εντυπωσιακή κίνηση για την εποχή, εκδίδοντας τα «Ιζολικά νέα», ένα περιοδικό για τους εργαζόμενους τους. Το κέρδος για την εταιρεία τεράστιο, και στον ψυχολογικό τομέα, και σε αυτόν της παραγωγής.
Οι εργαζόμενοι αισθανόντουσαν την εταιρεία σαν δικό τους κομμάτι, και όταν κάτι το αισθάνεσαι σαν δικό σου, έχεις και την ανάλογη παραγωγικότητα, που στην συγκεκριμένη περίπτωση όπως μαρτυρούν και τα νούμερα εκτοξεύθηκε. Αυτό όμως δεν θα είχε συμβεί, αν η εταιρία και αυτοί που την διοίκησαν είχαν τους εργαζόμενους τους να δουλεύουν εξαντλητικά, με χαμηλούς μισθούς, και χωρίς άλλο αντάλλαγμα.
Στο σήμερα, στην Ελλάδα της υπανάπτυξης που υποβοηθιέται και από τα ανάλογα εργασιακά νομοθετήματα της σημερινής κυβέρνησης, που δεν αφήνουν τους εργαζόμενους να ανασάνουν, επιβάλλοντας εργασιακό 10ωρο και που δυστυχώς θέλουν και αρκετοί εργοδότες, που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να καταλάβουν, ότι ευχαριστημένος εργαζόμενος, σημαίνει υψηλή παραγωγικότητα.
Επανάληψη μήτηρ μαθήσεως, για αυτό να θυμίσουμε σε ορισμένους μαθητευομένους μάγους της αριστείας, που κάνουν πειράματα διακυβέρνησης στου κασίδη το κεφάλι, του λαού δηλαδή, ότι έτσι γίνεται η ανάπτυξη, όταν υπάρχουν φουγάρα να καπνίζουν, ενεργοί και ευχαριστημένοι εργαζόμενοι και γεμάτα ψυγεία στα σπίτια τους. Μέχρι τότε όμως έχουμε πολύ δρόμο και κάποιος πρέπει να βάλει την Ελλάδα σε αυτές τις ράγες της ανάπτυξης, που όλο ακούγεται και πουθενά δεν φαίνεται.
Πηγές: τα ιστορικά στοιχεία του κειμένου είναι από την «μηχανή του χρόνου»