Βασίλης Δημ. Χασιώτης
Το άρθρο, απευθύνεται προς εκείνους που ασκούν πολιτική εξουσία.
Αφορμή του στάθηκε η πρόσφατη υπογραφή συνεργασίας μεταξύ του Ισπανού πρωθυπουργού και του Τούρκου προέδρου, σε ζητήματα εξοπλισμών και σ’ αυτό θα εστιάσουμε.
Φυσικά, τέτοιου είδους συνεργασίες με την Τουρκία, δεν αφορούν μόνο την Ισπανία, μα και την Γερμανία, την Ιταλία, κ.λπ.
Η λέξη «ιδεοληψία», εν προκειμένω, έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με την επισήμανση των συνεπειών των ιδεοληπτικών πολιτικών, δηλαδή, εκείνων των πολιτικών, που θεμελιώνονται πάνω σε ΑΝΥΠΑΡΚΤΕΣ πραγματικότητες, τόσο εμφανώς, ώστε να θεωρούνται από τον μέσο νου, ως αυταπόδεικτες.
Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή, ας πούμε τα τελευταία τριάντα χρόνια για το πού ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ πάει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με τις επίσης διαχρονικές ιδεολογικού τύπου προσεγγίσεις για το ίδιο αυτό ζήτημα, εκ μέρους όλων εκείνων που θεωρητικολογούν στο ζήτημα της «ευρωπαϊκή πολιτικής» μιλώντας για «συγκλίσεις», για «αλληλεγγύη», για «ασφάλεια», και κυρίως για το «αείμνηστο» πλέον θεμελιώδες πρόταγμα της Πολιτικής Ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως ενιαίας κρατικής οντότητας, όμως αυτό θα απαιτούσε μια ad hoc συζήτηση που ξεφεύγει του σκοπού μας στο παρόν άρθρο.
Κι ούτε θα μας απασχολούσε, ακόμα και σε επίπεδο «σχολίου» το ζήτημα αυτών των ιδεοληψιών, αν δεν αφορούσαν πολιτικές ηγεσίες που ασκούν την εξουσία τους ακριβώς στη βάση αυτών των ιδεοληψιών, όπως π.χ. η παλαιότερη δήλωση του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, όταν είχε δηλώσει (ενδεικτικά αναφέρομαι στην συνέντευξή του στον «ΣΚΑΙ», τον Ιούλιο του 2019, πως κατά την «καυτή περίοδο» της πρώτης κυβερνητικής του θητείας το 2015), «Είχαμε την αφέλεια ότι οι εταίροι μας θα σέβονταν τη λαϊκή ετυμηγορία» (https://www.protagon.gr/epikairotita/eirwnikos-o-tsipras-ston-skai-simera-tha-kane te-ypsila-noumera-tiletheasis-44341867896). Ιδεοληψίες, σαν την ανωτέρω, βεβαίως και πληρώνονται ακριβά ενίοτε από τον λαό και τη Χώρα, εφόσον ασφαλώς, δεν αποδειχθεί στη πορεία του χρόνου, πως δεν ήταν απλώς ζήτημα «ιδεοληψίας». (Μάλιστα σε τούτη την τελευταία αναφορά, στον πρώην πρωθυπουργό, η «αφέλεια» αυτή, λαμβάνει πολύ μεγαλύτερη διάσταση, αν κανείς αναλογιστεί την πραγματικότητα που εκπροσωπεί πλέον η Ευρωπαϊκή Ένωση, μια πραγματικότητα, που εκτός των άλλων πολιτικών «μεταλλάξεων» του «Δυτικοευρωπαϊκού Προτύπου», έχει μεταλλαχθεί κι αυτό το Δικαιικό «Πρότυπο» που θεμελιώνονταν στο Κοινωνικό Κράτος και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, μια μετάλλαξη βιώσαμε ως λαός και ως Χώρα «στο πετσί» μας, κατά την Μνημονιακή περίοδο, που ήταν ορατό ακόμα και από όσους έχουν βαρύτατο πρόβλημα κατανόησης του τι συμβαίνει γύρω τους, ακόμα και μέσα στο σπίτι τους από άποψη συνεπειών).
Η «Ευρωπαϊκή Ένωση», ας το ξαναγράψω για πολλοστή φορά, έχει μεταβάλει ακόμα και την αρχική της (σε γενικές γραμμές) «συνεργατική οικονομική» φύση (αυτή της πάλαι ποτέ ΕΟΚ), σε μια αγορά «άγριου» ανταγωνισμού μεταξύ ΔΙΑΚΡΙΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ, όπου το κάθε Μέλος – Κράτος, δεν έχει καμία διάθεση να θυσιάσει «βαθμούς» εθνικών συμφερόντων, εν ονόματι ενός ευρύτερου «Κοινοτικού Συμφέροντος», οικονομικού ή πολιτικού αδιάφορο, παρά μονάχα εκεί, όπου κάθε τέτοια «υποχώρηση», δεν βλάπτει (τουλάχιστον ουσιαστικά) το ΕΘΝΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝ.
Γιατί; Διότι απλά, τουλάχιστον όσοι δεν κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου, γνωρίζουν πως αυτό που «παίζεται» στην Ευρωπαϊκή Ένωση (και ακόμα πιο έντονα εντός της ευρωζώνης), είναι ένα διαρκές, καθημερινό bras de fer μεταξύ «εταίρων», όπου ο καθένας τους επιχειρεί να ισχυροποιήσει τα ΕΘΝΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ, μέσα από τις ευκαιρίες που παρέχει μια ενιαία αγορά, και να αποκρούσει τις απειλές που προέρχονται από την δραστηριότητα των άλλων «εταίρων». Φαντασθείτε, γι να έχουμε μέσω της αναλογίας μια πληρέστερη εικόνα αυτού που λέμε, στην Γερμανία τα ομόσπονδα κρατίδιά της, να ανταγωνίζονται μεταξύ τους εμπορικά και οικονομικά χωρίς η δράση τους αυτή να αναγνωρίζει κανένα συμφέρον σε επίπεδο «Χώρας».
Αν υπάρχει ένα «Κοινοτικό Συμφέρον», είναι τα οφέλη που παρέχει η Ενιαία Αγορά και ειδικώς για την Ευρωζώνη το ενιαίο νόμισμα, έτσι όπως αυτά έχουν θεσμοθετηθεί με μεγάλη προσοχή, είναι να μην διαταραχσθεί αυτό το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο ΔΕΝ υπόσχεται ευκαιρίες και ευημερία ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ, αλλά, αυτό που υπόσχεται, είναι να μη διαταραχθούν οι όροι του ΑΓΟΡΑΙΟΥ και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ μεταξύ των «εταίρων», κι από εκεί και πέρα, ό,τι ο καθείς κερδίζει αποτελεί το ΕΘΝΙΚΟ ΤΟΥ ΟΦΕΛΟΣ, όπως και την ΕΘΝΙΚΗ του ΖΗΜΙΑ όταν χάνει, αν κι εδώ, για να είμαστε πιο ακριβείς, λόγω του ότι αυτό το «παιχνίδι» είναι «πειραγμένο» ως προς τους όρους και τα μέσα του, είναι έτσι καμωμένα τα πράγματα, ώστε αυτή η «ελεύθερη αγορά», ΤΕΛΙΚΩΣ, να αποβαίνει σε διαρκές όφελος κάποιων και σε διαρκή ζημιά κάποιων άλλων.
Τότε και μόνο τότε, θα μπορούσαμε να μιλάμε για «Κοινοτικό Συμφέρον», όταν θα υπήρχε ένα ενιαίο «Ευρωπαϊκό Κράτος, με ΕΝΑΝ Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έναν Πρωθυπουργό, έναν Υπουργό Οικονομικών, έναν Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, έναν Υπουργό Εθνικής Άμυνας, κ.λπ. Όλα τα άλλα, απλώς είναι «κουβέντες» για να περνάει ο χρόνος, και να παραμένουν τα πράγματα ως έχουν, για όσους (και όσο) θα εξυπηρετούνται από την κατάσταση αυτή.
Η προσωπική μου εκτίμηση για το μέλλον;
Όταν κάποια στιγμή, τα ΕΘΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ, τουλάχιστον των ισχυρών «εταίρων» (κυρίως της Γερμανίας), πάψουν να ωφελούνται περισσότερο από όσο θα τους «κοστίζει» η συμμετοχή τους σ’ αυτή την Ένωση, τότε θα σημάνουν πιθανότατα το «τέλος του παιχνιδιού», όπως τουλάχιστον το γνωρίζουμε σήμερα.
Πολύ δε περισσότερο η ανωτέρω ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ της κατίσχυσης των εθνικών συμφερόντων επιβεβαιώνεται, όταν στα πλαίσια αυτών, υιοθετούνται ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ, που ουσιαστικά ΕΚΜΗΔΕΝΙΖΟΥΝ, και ακόμα χειρότερα, ΓΕΛΟΙΟΠΟΙΟΥΝ κάθε έννοια «αλληλεγγύης μεταξύ των «εταίρων», όπως επί παραδείγματι, όταν η εξωτερική τους πολιτική, αφορά εξοπλιστικές συναλλαγές με ΤΡΙΤΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΧΩΡΕΣ, που απειλούν την εθνική ασφάλεια Χώρας-Μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και πιο κρίσιμο, των συνόρων της, ακριβώς από την «Τρίτη Χώρα» την οποία εξοπλίζουν. Έτσι για παράδειγμα, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στις Συναντήσεις Κορυφής των Ηγετών της Νότιας Ευρώπης, όπου εκεί, προφανώς συνέρχονται για να διακηρύξουν την ενότητα των «κοινών συμφερόντων» (έστω του «Νότου»), απλά και μόνο για να τις γελοιοποιούν αυτές της διακηρύξεις «ενότητας» με τις πράξεις τους λίγο μετά.
Ό,τι δηλαδή συνέβη πρόσφατα με τις τελευταίες συμφωνίες Ισπανίας – Τουρκίας (όπως και άλλες παρόμοιες μεταξύ Γερμανίας, Ιταλίας κ.λπ. – Τουρκίας), συμφωνίες οι οποίες καθιστούν γκροτέσκο το κάθε επιχείρημα, όχι μονάχα περί «κοινών συμφερόντων» αλλά και περί «κοινών ευρωπαϊκών συνόρων» Ελλάδας – Τουρκίας ή Κύπρου – Τουρκίας, ότι τάχατες δηλαδή τα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας ή Κύπρου – Τουρκίας είναι και «ευρωπαϊκά σύνορα», κι όποιος τολμήσει να τα παραβιάσει, θα βρει απέναντι του τις Δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα δε το γκροτέσκο της υπόθεσης γίνεται ακόμα γελοιωδέστερο, όταν Δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άλλες μεν (π.χ. Ισπανία – Τουρκία) εξοπλίζουν την Τουρκία (της οποίας ο πλέον προβεβλημένος της εχθρός και πολεμικός στόχος είναι η Ελλάδα και η Κύπρος στα νοτιοδυτικά της σύνορα), άλλες (Γερμανία) εξοπλίζουν και τις δύο (Ελλάδα και Γερμανία), και άλλες (Γαλλία) εξοπλίζουν την Ελλάδα, δημιουργώντας εντός του ίδιου του εσωτερικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στρατόπεδα αντιτιθέμενα, όχι απλώς σε θέματα οικονομικών ανταγωνισμών μα και σε θέματα διεθνών συμμαχιών και επιλογών.
Τέτοια η «Εσωτερική Ευρωπαϊκή Ενότητα»!
Και τώρα, επειδή αυτό δεν αποτελεί καθόλου σενάριο φαντασίας, σε περίπτωση «θερμού επεισοδίου» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ασφαλώς με «πρωτοβουλία» της τελευταίας, της οποίας η αμφισβήτηση προς το Διεθνές Δίκαιο και οι προκλήσεις είναι καθημερινές, εδώ, στη Χώρα μας, υπάρχουν ακόμα ιδεοληπτικά «επιχειρήματα», του τύπου ότι τα «ελληνικά σύνορα» είναι και «ευρωπαϊκά», (με ό,τι αυτό σημαίνει, αν και, ουσιαστικά προσωπικά δεν άκουσα κανένα σοβαρό επιχείρημα τι πράγματι σημαίνει, εν όψει και των άνω επισημάνσεών μας).
«Κοινά Ευρωπαϊκά Σύνορα» ΔΕΝ υπάρχουν!
Διότι ΑΝ ΥΠΗΡΧΑΝ, δεν θα υπήρχε αυτή η μεγάλη (θεωρητικά όμως μονάχα) «παραδοξότητα», δύο Χώρες – Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Η Ελλάδα και η Γαλλία, να προβαίνουν σε ΔΙΜΕΡΗ ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΑΚΡΙΒΩΣ ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ «ΚΟΙΝΑ» ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΥΝΟΡΑ, διότι α αυτό το τελευταίο ίσχυε, αυτή η διμερής συμφωνία δεν θα είχε κανένα νόημα.
Υπάρχουν λοιπόν μονάχα ΕΘΝΙΚΑ ΣΥΝΟΡΑ, τα οποία κατά περίπτωση μπορεί στα πλαίσια της διπλωματίας (κ αυτή ΕΘΝΙΚΗ εν τέλει σε κάθε περίσταση) να αντιμετωπίζονται και ως «ευρωπαϊκά», όμως, επί του παρόντος, μέχρις εκεί.
Αλλά όπως ήδη σημειώσαμε, σημασία δεν έχει ο κάθε ένας τι πιστεύει, αλλά αυτοί που ασκούν την πολιτική εξουσία του τόπου. Διότι, ασφαλώς, θα αδικούσαμε κατάφωρα τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στον οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω, αν εντοπίζαμε μονάχα σ΄ αυτόν φαινόμενα πολιτικής «αφέλειας». Το φαινόμενο είναι διαχρονικό, όχι βεβαίως «διαρκές», αλλ΄ ούτε και τόσο σπάνιο.