ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ*
Τι είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ για την Τουρκία; Εχθροί! Ειδικά, τα τελευταία δέκα τουλάχιστον χρόνια, οι σχέσεις ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Τουρκίας βρίσκονται στο ναδίρ. Σε συνέντευξή του σε τουρκικό περιοδικό (5/10/2021) ο Τούρκος Πρόεδρος, Ερντογάν, είπε ότι «η ηγεμονία της Δύσης, που διήρκεσε για αιώνες, τέλειωσε. Ένα νέο διεθνές σύστημα αναδύεται».
Ο γνωστός Αμερικανός αναλυτής, Μάικλ Ρούμπιν, έγραψε πρόσφατα (29/10/2021), ότι η Τουρκία είναι ο «τυφοειδής πυρετός της διπλωματίας». Εξάλλου, ο Χάουαρντ Άιζενστατ, καθηγητής της Ιστορίας της Μέσης Ανατολής, δήλωσε παλαιότερα (13/2/2021), ότι «η Τουρκία αντιμετωπίζει τις ΗΠΑ όχι μόνο ως ανταγωνιστή αλλά περισσότερο ως εχθρό».
Ο μέντορας του Ερντογάν, Νταβούτογλου, στο γνωστό βιβλίο του: «Το Στρατηγικό Βάθος. Η διεθνής θέση της Τουρκίας» υποστήριζε, μεταξύ άλλων:
• Η Τουρκία είναι μια «κεντρική δύναμη» με φιλοδοξίες περιφερειακής και παγκόσμιας δύναμης. Είναι χώρα της Ευρώπης, των Βαλκανίων, της Μεσογείου, του Ευξείνου Πόντου, του Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας, της Μ. Ανατολής, ακόμη και του Περσικού Κόλπου.
Η εξωτερική πολιτική της, για να είναι ανεξάρτητη και αυτόνομη, οφείλει να βλέπει προς την Ανατολή παρά προς τη Δύση. Για να αναδειχθεί σε ηγέτιδα του μουσουλμανικού κόσμου πρέπει να συγκρουστεί με το Ισραήλ. Και, φυσικά, να διεκδικεί πρώτα τα τουρκικά εθνικά συμφέροντα και όχι τι υπαγορεύει η συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και στη Δύση.
Ο Ερντογάν συγκρούστηκε με το Ισραήλ. Απειλεί την Ελλάδα και την Κύπρο. Εισέβαλε στη Λιβύη, όπου διατηρεί ναυτική και αεροπορική Βάση, παρά τις διεθνείς υποδείξεις να αποχωρήσει. Εισέβαλε στη Συρία και υποστηρίζει με όπλα και με χρήματα τρομοκρατικές οργανώσεις που μάχονται κατά του Προέδρου Άσαντ.
• Ενίσχυσε το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο κατά της Αρμενίας. Διατηρεί Βάσεις στην Αλβανία, στο Κατάρ και στη Σομαλία, ενώ ανέπτυξε εκτενείς σχέσεις με αφρικανικές χώρες. Εργαλειοποιεί εκατομμύρια προσφύγων εναντίον της Ελλάδος, της Κύπρου και της Ευρώπης.
Με αφορμή το περίεργο πραξικόπημα του Ιουλίου 2015, ο Ερντογάν κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι υποκίνησαν τον άλλοτε συνέταιρό του, ιμάμη Γκιουλέν. Έκτοτε οι σχέσεις τους χειροτέρεψαν.
Για να καταλήξουν στη μεγαλύτερη πρόκληση διά της αγοράς των ρωσικών πυραύλων S-400 και της ανάπτυξης στενών σχέσεων με τη Μόσχα. Η κατάρριψη ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους από τους Τούρκους, το 2015 και η δολοφονία Ρώσου πρέσβη δεν επηρέασαν τον ρωσο-τουρκικό υμέναιο.
• Το Κογκρέσο ακύρωσε τη συμμετοχή της Τουρκίας στην παραγωγή του αεροπλάνου F-35. Ενώ ο Ερντογάν ήταν ο κατ’ εξοχήν συνομιλητής του προέδρου Τραμπ, ο Πρόεδρος Μπάιντεν τον κρατά σε απόσταση.
Την περ. Κυριακή (31/10/2021), ο Ερντογάν συναντήθηκε με τον Αμερικανό ομόλογό του, στη Ρώμη. Το ανακοινωθέν του Λευκού Οίκου είναι ξεκάθαρο:
Ο Μπάιντεν εξέφρασε τις ανησυχίες του για τους ρωσικούς πυραύλους και ξεκαθάρισε τη σημασία που έχουν για τις ΗΠΑ «οι ισχυροί δημοκρατικοί θεσμοί και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου για την ειρήνη και την ευημερία».
• Οι δύο ηγέτες «συζήτησαν την πολιτική διαδικασία στη Συρία, την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στο Αφγανιστάν, τις εκλογές στη Λιβύη, την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τις διπλωματικές προσπάθειες στον Νότιο Καύκασο».
Στον απόηχο της απειλής Ερντογάν να απελάσει 10 ξένους πρέσβεις, ο Μπάιντεν εξέφρασε την «επιθυμία του να διατηρήσει εποικοδομητικές σχέσεις, να διευρύνει τους τομείς συνεργασίας και να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις διαφωνίες των δύο χωρών». Αυτές οι διαφωνίες χαρακτηρίζονται από βαθύτατο ρήγμα.
Η Τουρκία τύποις μόνο είναι σύμμαχος της Δύσης και εταίρος του ΝΑΤΟ. Από το 2015 ο Ερντογάν έχει ανατρέψει την εξωτερική πολιτική του. Διεκδικεί για την Τουρκία ρόλο περιφερειακού και παγκόσμιου δρώντος. Απαιτεί να αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
• Το δόγμα Νταβούτογλου για «μηδενικά προβλήματα με γειτονικές χώρες» ενταφιάστηκε στη στρατιωτικοποίηση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Τα τουρκικά drones άλλαξαν τη μορφή των πολεμικών συγκρούσεων.
Γιατί, λοιπόν, τρεις Αμερικανοί Πρόεδροι -Ομπάμα, Τραμπ, Μπάιντεν- και το ΝΑΤΟ ακόμα ανέχονται τις μεγαλοϊδεατικές φιλοδοξίες ενός παρανοϊκού δικτάτορα, που παραβιάζει όλους τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου;
Γιατί ανέχονται έναν πειρατή να διαταράσσει συμμαχικές, περιφερειακές και διεθνείς σχέσεις; Γιατί επιτρέπουν σε έναν σχιζοφρενή να δολοφονεί την ειρήνη στην πιο εύφλεκτη περιοχή του κόσμου;
Απάντηση:
• Η Τουρκία έχει τεράστια γεωπολιτική και στρατηγική σημασία για τις ΗΠΑ και τη Δύση ιδιαίτερα εξαιτίας του εκδηλωθέντος ήδη νέου Ψυχρού Πολέμου ΗΠΑ-Κίνας, και Ρωσίας. Ανήκει στους G20. Διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στρατούς. Τα συμφέροντα της Δύσης στη χώρα είναι τεράστια.
Η βάση του Ιντζιρλίκ φιλοξενεί πυρηνικά όπλα. Η Τουρκία είναι ήδη περιφερειακή δύναμη, ταραξίας μεν, πειρατής δε, υπονομευτής επίσης, αλλά υπολογίσιμη στη σκακιέρα της Ευρασίας.
Οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ καλούνται να αντιμετωπίσουν, επιτέλους, την Τουρκία ως μία αναθεωρητική, επεκτατική, κατακτητική δύναμη, η οποία επιδιώκει να επιβληθεί στο διεθνές σύστημα διά της βίας ως σημαντικός δρων και ως ισότιμος συνομιλητής στις υποθέσεις της Αν. Μεσογείου, της Μ. Ανατολής, του Καυκάσου, του Κόλπου και της Βόρειας Αφρικής.
Ένας εφιαλτικός Τούρκος Φράνκενσταϊν χτίστηκε στην περιοχή μας και οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ οφείλουν να υπερασπίσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα.
*Πρώην Αρχισυντάκτης-Διευθυντής – Αρθρογράφος-αναλυτής στην κυπριακή εφημερίδα «Η Σημερινή» -ΜΑ στις Διεθνείς Σχέσεις και Ευρωπαϊκές Σπουδές του Πανεπιστημίου Λευκωσίας-Πτυχιούχος της Ανωτάτης Σχολής Δημοσιογραφίας της Lille – Université Catholique de Lille–France