ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ*
Την περ. Τρίτη το βράδυ (19/10/2021), στο Μέγαρο Μαξίμου, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Ν. Αναστασιάδης, συναντήθηκε κατ’ ιδίαν με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, Κ. Μητσοτάκη. Καλωσορίζοντας τον Κύπριο Πρόεδρο, ο Κ. Μητσοτάκης είπε ότι:
«η ένταση της τουρκικής προκλητικότητας γεννά έντονο προβληματισμό και αγανάκτηση για μια συμπεριφορά που ξεφεύγει πλήρως από το πλαίσιο μιας συμφωνημένης λύσης για την επίλυση του Κυπριακού. Θέλω να πω ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή καμία λύση δύο κρατών και δεν μπορούμε να αποκλίνουμε από την ουσία του πλαισίου, όπως αυτό έχει προσδιοριστεί από τις αποφάσεις του Σ.Α. του ΟΗΕ».
Από την πλευρά του ο Ν. Αναστασιάδης αναφέρθηκε στις απαράδεκτες αξιώσεις της τουρκικής πλευράς και είπε ότι, «η οδός που ακολουθούμε, είναι και η πλέον ενδεδειγμένη, δηλαδή του ειρηνικού διαλόγου, οι προσπάθειες για έναν δημιουργικό διάλογο, που βασίζεται στο διεθνές δίκαιο, στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών είναι ο πλέον ενδεδειγμένος. Η οποιαδήποτε άλλη συνταγή είναι συνταγή καταστροφής».
Και διερωτήθηκε:
• «Πόσο πιο ευτυχισμένος θα ήταν ο τουρκικός λαός αν, αντί της κούρσας εξοπλισμών, που επιδιώκει ο Τούρκος ηγέτης, επένδυε στην ευημερία του λαού του, αν, αντί να επιδιώκει πώς να παρεμποδίσει τους γείτονες ή πώς θα αξιοποιήσει ένα όραμα, που θα είναι εφιάλτης, όπως εξελίσσεται, η χώρα ακολουθούσε τους κανόνες του διεθνούς δικαίου;».
Στην κορύφωση των συζητήσεων κατά τη Διάσκεψη της Γιάλτας (4-11/2/1945), μεταξύ των νικητών Ρούζβελτ, Στάλιν και Τσώρτσιλ, ο ασθενών Αμερικανός Πρόεδρος συζητούσε με τον σύμβουλό του, Μπούλιτ, αν έπρεπε να ικανοποιήσουν αξιώσεις του Σοβιετικού δικτάτορα.
Ο Μπούλιτ υπέδειξε έντονα ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν είχε απέναντί του τον… Δούκα του Νόρφολκ αλλά έναν Καυκασιανό ληστή. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, κατά τη διάρκεια ατέρμονων συζητήσεων στη Λωζάννη, μεταξύ του Ελ. Βενιζέλου και του Ισμέτ Ινονού, ο Εθνάρχης είχε φτάσει στα όριά του εξαιτίας συνεχών αξιώσεων του Τούρκου.
• Ο στενός σύμβουλος του, Ιωαννίδης, γέννημα-θρέμμα της Κωνσταντινούπολης και βαθύτατος γνώστης της τουρκικής ιδιοσυστασίας, υπέδειξε στον Βενιζέλο: «Πρόεδρε, όταν συζητάς με τον Τούρκο, αν του δείξεις τα οπίσθιά σου, θα σου δείξει τον ανδρισμό του. Αν του δείξεις τον ανδρισμό σου, θα σου δείξει τα οπίσθιά του».
Αυτή είναι η ουσία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Διαβάζοντας τις πιο πάνω δηλώσεις Μητσοτάκη-Αναστασιάδη, σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι οι δύο ηγέτες νομίζουν ότι έχουν απέναντί τους έναν πολιτισμένο αντίπαλο, με τον οποίο μπορούν να συνεννοηθούν και να συνομιλήσουν με όρους Διεθνούς και Κοινοτικού Δικαίου, και όχι έναν αδίστακτο, επεκτατιστή και άρπαγα, Ερντογάν.
«Προβληματίζεται και αγανακτεί», λέγει ο Κ. Μητσοτάκης, για την πολιτική του Τούρκου Προέδρου. Ο Ν. Αναστασιάδης, εξάλλου, υποδεικνύει στον σουλτάνο ποια είναι τα… συμφέροντα της Τουρκίας.
Οι υποδείξεις του ενθυμίζουν παρόμοιες κωμικές συμβουλές του δικτάτορα Παπαδόπουλου προς τη γηραιά αλεπού, Ντεμιρέλ (κατά την ελληνοτουρκική συνάντηση στον Έβρο τον Σεπτέμβριο 1967).
• Του απάντησε ότι γνωρίζει καλύτερα από τον ίδιο ποια είναι τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας. Αυτά τα συμφέροντα, η τουρκική ηγεσία διαχρονικά τα επιδιώκει διά της ισχύος, της εισβολής, της αρπαγής και της βίας.
Έτσι επιχειρεί τώρα και ο Ερντογάν εναντίον της Ελλάδας και του αδύναμου κυπριακού κρίκου. Ενόψει των εκλογών στη χώρα, το 2023, θα εντείνει απειλές, αξιώσεις και θα προκαλέσει κρίση ώστε να σύρει τις τρεμαλέες και τουρκοφοβικές Αθήνα και Λευκωσία σε νέες υποχωρήσεις.
• Πώς θα αντιδράσει η ΕΕ, που ακόμα σχεδιάζει αλλά δεν αποφασίζει μέτρα κατά της Τουρκίας; Τι θα πράξει η Γαλλία, με αφορμή και τη συμφωνία με την Ελλάδα; Πώς θα ενεργήσουν οι ΗΠΑ, μετά την πενταετή ανανέωση της στρατηγικής συμφωνίας με την Ελλάδα;
Το 1965, η Σιγκαπούρη αποσπάται από τη Μαλαισία. Με έκταση μόλις 728 τ. χλμ (όση και η επαρχία Πάφου!), είχε τρεις ηγέτες: Έναν πολιτικό, τον Lee Kwan Yew, έναν οικονομολόγο και έναν φιλόσοφο, οι οποίοι αποφάσισαν και έφτιαξαν κράτος.
• Ο Lee υιοθέτησε την εξής προσέγγιση έναντι της γειτονικής, ισχυρής Μαλαισίας: «Σε έναν κόσμο όπου τα μεγάλα ψάρια τρώνε τα μικρά και τα μικρά ψάρια τρώνε γαρίδες, η Σιγκαπούρη πρέπει να μετατραπεί σε μια δηλητηριώδη γαρίδα».
Έτσι, κατ’ έτος δαπανά 8-11 δισεκ. δολάρια για εξοπλισμούς, αναγκαίους για την ευημερία της και έχει την καλύτερη πολεμική αεροπορία της περιοχής, καθιστώντας έτσι ανέφικτη οποιαδήποτε προσπάθεια καταβρόχθισης της δηλητηριώδους Σιγκαπουρέζικης γαρίδας (Β. Κάππης: «Υψηλή στρατηγική και μικρά κράτη: Έννοιες ασύμβατες;» στο βιβλίο: «Άμυνα και ασφάλεια μικρών κρατών. Η περίπτωση της Κύπρου» – σελ.1-23, εκδόσεις Αρματολός-Λευκωσία, 2021).
• Ο Μητσοτάκης φαίνεται να αντιλήφθηκε, επιτέλους, ότι ο Τούρκος σέβεται μόνο τη δύναμη. Η Ελλάδα εξοπλίζεται. Απορούμε: Γιατί η Κύπρος δεν είναι μέρος της ελληνογαλλικής συμφωνίας; Γιατί η Ελλάδα δεν οριοθετεί την ΑΟΖ της με την κυπριακή; Πού χάθηκε το Δόγμα του ΕΑΧ;
Ή, μήπως, ακόμα «η Κύπρος κείται μακράν»; Μόνο αν Ελλάδα και Κύπρος μετατραπούν σε πανίσχυρη δηλητηριώδη γαρίδα, ο Τούρκος δεν θα μπορέσει να τις καταβροχθίσει. Τι δεν καταλαβαίνουν, Μητσοτάκης και Αναστασιάδης;
*Πρώην Αρχισυντάκτης-Διευθυντής – Αρθρογράφος-αναλυτής στην κυπριακή εφημερίδα «Η Σημερινή» -ΜΑ στις Διεθνείς Σχέσεις και Ευρωπαϊκές Σπουδές του Πανεπιστημίου Λευκωσίας-Πτυχιούχος της Ανωτάτης Σχολής Δημοσιογραφίας της Lille – Université Catholique de Lille–France