Γράφει ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης
Σμήναρχος ε.α
Στις 14 Οκτωβρίου υπεγράφη η Ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία, μία συμφωνία που κατά βάσιν δεν είναι κάποια νέα αλλά μία τροποποιητική της αρχικής συμφωνίας του 1990 και της συνέχειας του κυρωμένου πρωτοκόλλου του 2020 που συνόδευε αυτήν την συμφωνία.
Ουσιαστικά πέραν των γενικών αναφορών περί δέσμευσης των δύο μερών Ελλάδος και ΗΠΑ,ότι δηλαδή θα εντείνουν με σταθερή αποφασιστικότητα την προάσπιση της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας κατά απειλητικών δράσεων και ένοπλων επιθέσεων, δεν υπάρχει καμία αναφορά στην τουρκική επιθετικότητα κατά της Ελλάδος. Επίσης δεν υπάρχειούτε και κάποια ρητή δέσμευση της άρσης του casus belli, που να συνοδεύεται με συγκεκριμένη δέσμη μέτρων κατά της Τουρκίας. Το κυριότερο όλων είναι, ότι στην συμφωνία αυτή δεν αναφέρεται ευθέως η αμυντική συνδρομή των ΗΠΑ σε περίπτωση που η Ελλάδα δεχθεί επίθεση στην επικράτεια της, όπως ανάλογα έχει τεθεί στην πρόσφατη κυρωμένη Ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία.
Η συμφωνία αυτή ουσιαστικά εκχωρεί ελληνικό έδαφος σε αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις χωρίς ουσιαστικά ανταλλάγματα. Απλά υπάρχουν γενικόλογες αναφορές και ευχολόγια σε εγγυήσεις, κάτι δηλαδή που υπήρχε και στην βασική συμφωνία του 1990. Οι εγγυήσεις, πουλάβαμε το 1996 έναντι απειλών, δεν μας προστάτευσαν τότε που οι Τούρκοι κομάντος έκαναν απόβαση στα Ίμια.
Το ότι οι ΗΠΑ διαμεσολάβησαν, για να μην επεκταθεί η κρίση σε μία γενικευμένη σύρραξη, αυτό ερμηνεύθηκε ως συμβατική δέσμευση των ΗΠΑ, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα. Με τι συνέπειες όμως; Την επομένη, οι ΗΠΑ να έχουν διαμηνύσει σε Ελλάδα και Τουρκία, ό,τι η ελληνική βραχονησίδα αποτελεί ουδέτερο έδαφος (γκριζάρισμα).
Το κερασάκι στην τούρτα ήρθε μετά από μία εβδομάδα, όταν ο τότε εκπρόσωπος του StateDepartment δεν δέχθηκε το υπόμνημα της ελληνικής πλευράς περί κατάφωρης παραβίασης των συνόρων, λαμβάνοντας την απαράδεκτη απάντηση, ότι η Ελλάδα και η Τουρκία δεν έχουν συμφωνημένα σύνορα, δηλαδή αμφισβήτησαν εμμέσως πλην σαφώς την συνθήκη της Λωζάννηςκαι το διεθνές δίκαιο. Και για να έρθουμε και στο σήμερα, αλήθεια, οι φίλοι και σύμμαχοι μας Αμερικανοί που ήταν όταν το Oruc Reis αλώνιζε για πάνω από ένα μήνα τις ελληνικές θάλασσες το καλοκαίρι του 2020 ή που ήταν, όταν πρόσφατα το ερευνητικό σκάφος nautical geo δέχονταν τις τουρκικές παρενοχλήσεις εντός της ελληνικής επικράτειας; Αν δεν κάνω λάθος, η αμερικανική βάση της Σούδας δεν απέχει πολύ από την θαλάσσια περιοχή νότιας της Κρήτης,όπου συνέβη το συγκεκριμένο επεισόδιο με το nautical geo.
Επίσης στην συμφωνία αυτή, ναι μεν φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι οι προθέσεις των ΗΠΑ είναι να δώσουν ένα μεγαλύτερο γεωστρατηγικό ρόλο στην Ελλάδα σαν μια περιφερειακή δύναμη στην ευρύτερη περιοχή, αυτό όμως είναι το τυράκι. Η φάκα ποια είναι; Η φάκα είναι, ότι η χώρα μας πλέον μπαίνει στο στόχαστρο των παραδοσιακών αντιπάλων των ΗΠΑ, όπως της Ρωσίας, της Κίνας, του Ιραν κλπ, με ότι αυτό συνεπάγεται σε μία άνευ λόγου και αιτίας εμπλοκή της Ελλάδος σε πιθανές στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ κατά τρίτων χωρών, που πολλές από αυτές, διάκεινται προς την χώρα μας φιλικά ή τουλάχιστον ουδέτερα.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα πρόκλησης αρνητικών συνεπειών για την χώρα μας έναντι της Ρωσίας, είναι η εγκατάσταση αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Αλεξανδρούπολη,που θα λειτουργήσουν ως προκεχωρημένα ορμητήρια των ΗΠΑ σε περίπτωση αμερικανορωσικής εμπλοκής. Οι δυνάμεις αυτές θα αναπτυχθούν άμεσα στις γειτονικές μας βαλκανικές χώρες, παραμερίζοντας τα στενά του Βοσπόρου από την μία, ενώ από την άλλη, η Ελλάδα θα στηρίζει τις πιθανές στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ σε ένα ψευδοκράτος, όπως αυτό του Κοσσυφοπεδίου, που η Ελλάδα δεν το έχει αναγνωρίσει, με αποτέλεσμα να διαταραχθούν οι σχέσεις μας με την φίλη Σερβία.
Τέλος για επιβεβαίωση όλων αυτών που αναφέρθηκαν και ακόμα πριν στεγνώσει το μελάνι της συμφωνίας, έρχεται ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, Νεντ Πράις ο οποίος δηλώνει:
«Υποστηρίζουμε τις προσπάθειες για αποκλιμάκωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της συνέχισης των διερευνητικών επαφών (συνομιλίες) μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Κατ΄αρχήν, ενθαρρύνουμε όλα τα κράτη να επιλύσουν θέματα οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών ειρηνικά μέσω διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Όπως γνωρίζετε, οι Ηνωμένες Πολιτείες γενικά δεν λαμβάνουν θέση σχετικά με το πώς άλλα κράτη πρέπει να επιλύσουν τις διαφορές τους για τα θαλάσσια σύνορα (τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών)».
Δηλαδή, κοινώς μας λέει, ‘’βρείτε τα με την Τουρκία, γιατί οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να επέμβουν στρατιωτικά όταν υπάρχουν συνοριακές διαφορές ή γκρίζες ζώνες μεταξύ συμμαχικών κρατών’’. Απλά οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν για άλλη μια φορά την πολιτική των ίσων αποστάσεων.
Πάντως για να μην έχουμε κάποιοι ψευδαισθήσεις, καμία συμφωνία δεν διασφαλίζει ότι οοποιοσδήποτε σύμμαχος θα πολεμήσει στο πλευρό της Ελλάδας, αν η ίδια η Ελλάδα δεν σταθεί στα δικά της αμυντικά ‘’πόδια’’ και επίσης καμία αμυντική συμφωνία δεν θα αποτρέψει την τουρκική προκλητικότητα ή επιθετικότητα, αν οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν δείξουν αποφασιστικότητα και δυναμική αντίδραση.