Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΑΝΙΑΣ, ο Απόστολος
Ο ΟΣΙΟΣ ΡΩΜΑΝΟΣ, ο μελωδός, ο ποιητής των Κοντακίων
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΙΧΑΗΛ ηγούμενος της Μονής Ζώβης και 36 άλλοι ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΕΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΔΟΜΝΙΝΟΣ
Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ο ψάλτης, ο καλούμενος Κουκουζέλης
Ο ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ, ο Δομέστικος
Τη αύτη ήμερα την ανάμνησιν ποιούμεθα της ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ, της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου ΜΑΡΙΑΣ
ΣΥΝΑΞΙΣ (πανήγυρης) της Υπεραγίας Θεοτόκου της ΓΟΡΓΟΫΠΗΚΟΟΥ
Ο ΟΣΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ, ο εν Βησερία, ο Θαυματουργός (Ρώσος).
Αναλυτικά
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΝΑΝΙΑΣ, ο Απόστολος
Υπακούατε “εκ καρδίας εις όν παρεδόθητε τύπον διδαχής”1. Κάνετε υπακοή με όλη την καρδιά σας στον ακριβή κανόνα της χριστιανικής διδασκαλίας. Τέτοιος άνθρωπος υπακοής στο Θεό ήταν και ο απόστολος Ανανίας. Διότι, όταν ο Θεός του είπε με όραμα να συναντήσει το Σαύλο, που ήταν ο φόβος και ο τρόμος των χριστιανών, έκανε υπακοή στα λόγια του Κυρίου. Αμέσως πήγε στην Ευθεία οδό και αναζήτησε το σπίτι του Ιούδα, όπου ήταν ο Σαύλος. Τον θεράπευσε, τον βάπτισε χριστιανό, και έπειτα αυτός, με το όνομα Παύλος, έγινε ο μέγας Απόστολος των Εθνών. Κατόπιν ο Ανανίας πήγε στην Ελευθερούπολη, όπου με τη διδασκαλία του είλκυσε στον Χριστό πολυάριθμες ψυχές. Ο θόρυβος όμως που δημιούργησε η αποστολική του δράση, έκανε τον ηγεμόνα Λουκιανό να τον συλλάβει. Χρησιμοποίησε πολλούς και ποικίλους τρόπους προκειμένου να αλλαξοπιστήσει ο Ανανίας. Αλλά ο Ανανίας έμεινε αμετακίνητος στα χριστιανικά του φρονήματα. Τότε ο Λουκιανός τον μαστίγωσε με νεύρα βοδιών. Έπειτα, με σιδερένια νύχια του ξέσχισε τα πλευρά και έκαψε τις πληγές του με αναμμένες λαμπάδες. Τέλος, αφού τον έβγαλε έξω από την πόλη, τον λιθοβόλησε. Έτσι, ο Ανανίας πήρε το αμαράντινο στεφάνι της υπακοής στο θέλημα του Θεού.
1. Προς Ρωμαίους, στ’ -17 2. Πράξεις των Αποστόλων, θ’.
Απολυτίκιο. Ηχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως έμπλεως χάριτος, του Τρισηλίου φωτός, το σκεύος εφώτισας, της εκλογής του Χριστού, Άνανία Απόστολε’ όθεν άνακηρύξας, ευσέβειας τον λόγον, άθλοις εβεβαιώσω, την σωτήριον χάριν δι’ ης τοις σε ευφημούσι, δίδου τα πρόσφορα.
Ο ΟΣΙΟΣ ΡΩΜΑΝΟΣ, ο μελωδός, ο ποιητής των Κοντακίων
Ό Γερμανός Κρουμβάχερ, πλέκει άξια το εγκώμιο του Ρωμανού. Η κριτική, λέει, ανακήρυξε τον Ρωμανό σαν τον μεγαλύτερο ποιητή του Βυζαντινού αιώνα, αληθινό Πίνδαρο αυτού. Κατείχε ανεξάντλητο πλούτο ιδεών, ανυπέρβλητη πλαστικότητα φράσεως, μεστή και δυνατή γλώσσα, θησαυρό αρμονίας ποικίλων και καλλιτεχνικών ρυθμών. Δυστυχώς, οι βιογραφικές πληροφορίες για τον Ρωμανό είναι λιγοστές. Έζησε τον 6ο μ. Χ. αιώνα επί βασιλέων Αναστασίου του Α’ και άλλοι λένε τον αιώνα επί Αναστασίου του Β’. Στην αρχή ήταν διάκονος στην Εκκλησία της Βηρυτού. Από ‘κει πήγε στην Κων/πολη όπου διέμενε στα κελιά του ναού της Θεοτόκου, που έκτισε κάποιος ευσεβής χριστιανός ονόματι Κύρος. Σύμφωνα με κάποια διήγηση, ο Ρωμανός είχε μέτρια μόρφωση και το ποιητικό του τάλαντο ήταν άγνωστο ακόμα και σ’ αυτόν τον ίδιο. Παρακολουθούσε όμως τακτικά τις κατανυκτικές ολονυκτίες στο ναό της Παναγίας των Βλαχερνών. Σε μια απ’ αυτές λοιπόν, γιορτή των Χριστουγέννων, η ψυχή του γέμισε τόση θερμή και ισχυρή κατάνυξη, ώστε όταν γύρισε στο κελί του, είδε σε όνειρο την Θεοτόκο να του δίνει ένα τόμο χαρτί για να το φάει. Ο Ρωμανός ξύπνησε και γεμάτος θεία έμπνευση συνέθεσε την αθάνατη ωδή στη γέννηση του Χριστού: “Ή παρθένος σήμερον τον υπερούσιον τίκτει”. Από τη στιγμή εκείνη η ποιητική αυτή επιφοίτηση παρέμεινε διαρκής και πλούσια στη φαντασία και την καρδιά του Ρωμανού, που αναδείχτηκε ο γονιμότερος και εξοχότερος των μελωδών της Εκκλησίας.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως σάλπιγξ θεόληπτος, των ουρανίων ωδών, ενθέως έφαίδρυνας, την Εκκλησίαν Χριστού, τοις θείοις σου άσμασι* συ γαρ της Θεοτόκου, εμπνευσθείς τη έλλάμψει, ένθεος υμνηπόλος, εγνωρίσθης εν κόσμω’ διό σε πόθω τιμώμεν, Ρωμανέ Όσιε.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΙΧΑΗΛ ηγούμενος της Μονής Ζώβης και 36 άλλοι ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΕΣ
Οι οσιομάρτυρες αυτοί υπήρξαν στα χρόνια του βασιλιά Κωνσταντίνου ΣΤ και της μητέρας του Ειρήνης (780). Κατοικούσαν στη Μονή Ζώβη, που βρισκόταν κοντά στη Σεβαστούπολη. Επειδή τότε ο Αμηράς των Αγαρηνών, Αλείμ ονομαζόμενος, πολεμούσε τη χώρα εκείνη, συνέλαβε και τους Όσιους αυτούς Πατέρες και τους παρακινούσε να αρνηθούν την πίστη του Χριστού. Ο δε Όσιος ηγούμενος Μιχαήλ, έλεγξε δριμύτατα τον Αγαρηνό άρχοντα, τους δε Μοναχούς του ενθάρρυνε να υπομείνουν γενναία το θάνατο για τον Χριστό. Έτσι, όλοι αποκεφαλίστηκαν για τη δόξα του Χριστού.
Ο ΑΓΙΟΣ ΔΟΜΝΙΝΟΣ
Υπήρξε στα τέλη του 3ου αιώνα (288) και καταγόταν από τη Θεσσαλονίκη. Όταν ο Μαξιμιανός έκτιζε βασιλικά ανάκτορα στην πόλη αυτή, τότε συνελήφθη ο Άγιος αυτός σαν Χριστιανός και κήρυκας της ευσέβειας. Οδηγήθηκε μπροστά στον βασιλιά Μαξιμιανό, που του είπε, πώς τολμάει να ομολογεί άλλον Θεό, απ’ αυτόν που ο βασιλιάς λατρεύει. Και του συνέστησε να θυσιάσει στα είδωλα, αν θέλει να ζήσει. Ο Άγιος όμως δεν πείστηκε και ο βασιλιάς διέταξε και του ξέσχισαν το σώμα. Αλλά ο Δομνίνος, ενώ έπασχε, περιγελούσε τον τύραννο. Τότε αυτός διέταξε να τον οδηγήσουν έξω από την πόλη και να του σπάσουν τα σκέλη. Αφού λοιπόν έκοψαν με τον πιο ωμό τρόπο τα πόδια, έμεινε ακόμη ζωντανός επτά ολόκληρες ημέρες χωρίς να φάει τίποτα. Έπειτα ευχαριστώντας τον Θεό, του παρέδωσε την αγία του ψυχή.
Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, ο ψάλτης, ο καλούμενος Κουκουζέλης
Άριστος μουσικός και καλλικέλαδος. Καταγόταν από το Δυρράχιο και υπήρξε στα χρόνια των Κομνηνών και ήταν ορφανός από πατέρα. Η ευσεβής μητέρα του όμως, έδωσε την ευκαιρία στο παιδί της να μάθει τα Ιερά γράμματα, το όποιο, επειδή ήταν πολύ έξυπνο και πολύ καλλίφωνο, όλοι το φώναζαν αγγελόφωνο. Σε κατάλληλη ηλικία κατέφυγε στο Άγιον Όρος, όπου μόνασε στο κελί των Αρχαγγέλων της Μεγίστης Λαύρας. Έψαλε στη Μεγίστη Λαύρα μαζί με τον Γρηγόριο Δομέστικο, που αναφέρουμε αμέσως παρακάτω. Έτσι οσιακά αφού έζησε ο Ιωάννης, ψάλλοντας θεσπέσιους ύμνους προς τον Θεό, απεβίωσε ειρηνικά στις αρχές του 15ου αιώνα και τάφηκε στο κελί που μόναζε.
Ο ΟΣΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ, ο Δομέστικος
Ήταν και αυτός περίφημος ψάλτης της Μεγίστης Λαύρας, ο όποιος, όταν ηγούμενος ήταν ο Ιάκωβος ο Πρικανάς, έψαλλε κατά την παραμονή των Φώτων όχι το “Άξιον εστί”, αλλά το “Επί σοι χαίρει” στη λειτουργία. Στο τέλος της αγρυπνίας μισοκοιμήθηκε, και να, βλέπει την Δέσποινα Θεοτόκο να είναι πάνω του και να του λέει: “Δέξαι σου το ψαλτικόν, ω Δωμέστικε, και ευχαριστώ σοι πολλά”. Και αφού είπε αυτό, του έδωσε στο χέρι ένα φλουρί, που αμέσως το έβαλε, μετά απ’ αυτά, στην εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου της Μεγίστης Λαύρας. Όλα αυτά βέβαια, σύμφωνα με την παράδοση της μονής. Έτσι λοιπόν θεάρεστα αφού έζησε ο Γρηγόριος, απεβίωσε ειρηνικά.
Τη αύτη ήμερα την άνάμνησιν ποιούμεθα της ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ της Ύπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου ΜΑΡΙΑΣ ήτοι του ιερού αυτής Μαφορίου, του εν τω σορώ του Ιερού Ναού των Βλαχερνών, ότε ο Όσιος Ανδρέας ο δια Χριστόν σαλός κατείδεν έφηπλωμένην αυτήν άνωθεν και πάντας τους ευσεβείς περισκέπουσαν”. (Ή γιορτή αυτή έχει μετατεθεί την 28η ‘Οκτωβρίου, όπου η Ελλάδα γιορτάζει το μεγάλο γεγονός της διασώσεως και απελευθερώσεως της από τον Ιταλογερμανικό ζυγό).
ΣΥΝΑΞΙΣ (πανήγυρης) της Ύπεραγίας Θεοτόκου της ΓΟΡΓΟΫΠΗΚΟΟΥ
Ή θαυματουργή αυτή εικόνα βρίσκεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου του Αγίου Όρους. Λεπτομέρειες βλέπε στον Συναξαριστή του Ματθαίου Λαγγή τόμος Ι, σελ. 37, έκδοση 1992.
Ο ΟΣΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ, ο εν Βησερία, ο Θαυματουργός (Ρώσος).