Η περιγραφή από τον Μέγα Βυζαντινολόγο Σερ Στήβεν Ράνσιμαν.
“Ξαφνικά κάποιος κοίταξε ψηλά και είδε τουρκικές σημαίες να κυματίζουν στον πύργο επάνω από την Κερκόπορτα. Ακούστηκε η κραυγή : «Η Πόλης εάλω!»
Ενόσω παρακαλούσε τον Γενοβέζο (Ι)(Τζ)ουστινιάνι (να μην αποχωρήσει από τη μάχη), ο Αυτοκράτορας πληροφορήθηκε την είσοδο των Τούρκων μέσα από την Κερκόπορτα. Έσπευσε αμέσως εκεί, αλλά έφτασε πολύ αργά. Μερικοί από τους Γενοβέζους εκεί είχαν καταληφθεί από πανικό (λόγο αποχώρησης του Τζουστινιάνι). Οι Τούρκοι ξεχύθηκαν μέσα από αυτήν και τώρα οι άνδρες των Μποκκιάρντι ήταν πολύ λίγοι για να τους απωθήσουν.
Αναπαράσταση της μάχης εμπρός από τη θρυλική πύλη
Όπως είναι σήμερα
Ο Κωνσταντίνος έστρεψε το άλογό του πίσω στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού και στα ανοίγματα του φράχτη (διαλυμένα τείχη). Μαζί του βρισκόταν ο γενναίος Ισπανός που ισχυριζόταν ότι ήταν εξάδελφός του, ο Δον Φρανσίσκο από το Τολέδο, ο πραγματικός του εξάδελφος, Θεόφιλος Παλαιολόγος, και ένας πιστός συμπολεμιστής, ο Ιωάννης Δαλμάτης. Μαζί προσπάθησαν, αλλά μάταια, να συσπειρώσουν τους Έλληνες. Η σφαγή ήταν πολύ μεγάλη. Κατέβηκαν από τα άλογα τους και για μερικά λεπτά οι τέσσερις τους κράτησαν την πρόσβαση προς την Πύλη από την οποία είχε μεταφερθεί ο Τζουστινιάνι. Η Πύλη είχε φρακάρει από χριστιανούς στρατιώτες που προσπαθούσαν να διαφύγουν, καθώς έπεφταν επάνω τους όλο και περισσότεροι γενίτσαροι.
Ο Θεόφιλος φώναξε ότι προτιμούσε να πεθάνει παρά να ζει και εξαφανίστηκε μέσα στις ορδές που κατέφθαναν. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος γνώριζε τώρα ότι η αυτοκρατορία ήταν χαμένη, και δεν επιθυμούσε να ζήσει περισσότερο από αυτήν. Πέταξε από πάνω του τα αυτοκρατορικά του εμβλήματα και με τον Δον Φρανσίσκο και τον Ιωάννη Δαλμάτη στο πλευρό του ακολούθησε το Θεόφιλο. Δεν τον ξαναείδαν πια.”